Polub nas na Facebooku
Czytasz: Omdlenia i resuscytacja w ciąży – postępowanie krok po kroku
menu
Polub nas na Facebooku

Omdlenia i resuscytacja w ciąży – postępowanie krok po kroku

Ciężarna, która źle się czuje

Fot: Yuri_Arcurs / gettyimages.com

Pierwsza pomoc w ciąży różni się nieco od standardowego algorytmu postępowania u innych dorosłych. Modyfikacje prowadzenia resuscytacji wynikają ze zmian anatomiczno-fizjologicznych, jakie zachodzą w ciele ciężarnej. Dotyczy to zwłaszcza zmniejszonej objętości klatki piersiowej, co pogarsza warunki wentylacji.

Szczególne przypadki, w których dochodzi do zatrzymania krążenia, dotyczą kobiet ciężarnych. Wówczas konieczne jest podjęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej u matki, a niekiedy konieczne bywa wykonanie ratunkowego cięcia cesarskiego, które pozwala na przeżycie dziecka. Pierwsza pomoc w ciąży obejmuje także działania w przypadku omdlenia. Należy pamiętać, że bezpieczna pozycja w przypadku przyszłej matki to położenie na lewym boku.

Pierwsza pomoc w ciąży

Sytuacje wymagające podjęcia resuscytacji w ciąży stanowią najczęściej przypadki zatrzymania krążenia związane z powikłaniami i zaostrzeniami chorób przewlekłych lub obrażeniami będącymi konsekwencją ciężkiego urazu.

Algorytm pierwszej pomocy w ciąży różni się nieco od tego stosowanego u innych dorosłych. Związane jest to ze zmianami fizjologicznymi podczas ciąży w obrębie narządów wewnętrznych. Należy zwrócić uwagę, że przepona położona jest około 4 cm wyżej i zmienia się wymiar klatki piersiowej. Żebra ustawione są poziomo, co powoduje zwiększenie poprzecznego przekroju klatki piersiowej o 2 cm, a jej obwód zwiększa się o 5–7 cm. Ponadto u ciężarnych dochodzi do wzrostu rzutu serca, objętości krwi krążącej, wentylacji minutowej i zapotrzebowania na tlen.

Pierwsza pomoc u kobiet w ciąży powinna wyglądać następująco:

  • Należy zapewnić bezpieczeństwo osobie poszkodowanej, udzielającej pomocy i osobom postronnym.
  • Dokonuje się oceny przytomności na podstawie reakcji ciężarnej na bodźce zewnętrzne werbalne i dotykowe.
  • Ciężarną reagującą i przytomną zostawia się w pozycji zastanej, a nieprzytomną i niereagującą kładzie się na plecy i sprawdza drożność dróg oddechowych.
  • Wzywa się pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer ratunkowy 112 lub 999.
  • Poszukuje się oznak prawidłowego oddechu. Ciężarną oddychającą układa się w pozycji bezpiecznej: najlepiej pod kątem 15 stopni na lewym boku (można umieścić woreczek z piaskiem, poduszkę lub specjalistyczny klin pod prawym pośladkiem i okolicą lędźwiową, co spowoduje uniesienie prawego biodra ciężarnej – takie ułożenie łagodzi ucisk żyły głównej i aorty) i na stabilnej powierzchni. Jeśli poszkodowana nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo, rozpoczyna się czynności resuscytacyjne.
  • Zaczyna się od uciskania klatki piersiowej z częstotliwością 100 ucisków na minutę (ręce powinny być umieszczone wyżej niż w normalnym ustawieniu), a następnie wykonuje się 2 oddechy ratunkowe. Na zmianę przeprowadza się uciski i wdechy do momentu przybycia służb ratowniczych.

Omdlenia w ciąży – przyczyny

Zawroty głowy i omdlenia w ciąży nie należą do rzadkości. Najczęściej pojawiają się w 1 trymestrze, ale mogą wystąpić również na późniejszym etapie ciąży. Na początku uznawane są za jeden z jej pierwszych objawów. Problem ten dotyczy około 8% ciężarnych. Omdlenia w ciąży mogą być spowodowane przez zmiany hormonalne zachodzące w ciele przyszłej matki. Zmiany stężenia progesteronu predysponują do rozszerzenia naczyń krwionośnych i spadku ciśnienia tętniczego. Omdlenie wazowagalne w ciąży związane jest z zaburzeniami regulacji czynności układu krążenia przez układ nerwowy, zbyt łatwym wyzwalaniem odruchu prowadzącego do nagłego zwolnienia częstości serca i rozszerzenia naczyń. Odpowiada za nie spadek oporu obwodowego i utrudniony powrót krwi żylnej do serca. Do omdleń może doprowadzić niski poziom żelaza, zbyt szybka pionizacja, odwodnienia, intensywny wysiłek fizyczny, stres i emocje. Innym rodzajem omdlenia, jakie może dotyczyć ciężarnych, jest omdlenie sytuacyjne podczas silnego kaszlu, defekacji itd. Dość powszechna jest utrata przytomności spowodowana hipoglikemią (spadkiem stężenia glukozy we krwi).

Postępowanie przy omdleniu u ciężarnych

Omdlenie poprzedza potliwość, bladość skóry, rozszerzenie źrenic, nudności lub wymioty, mroczki, szum w uszach i uczucie osłabienia. Ciężarna odczuwająca zawroty głowy nierzadko zwiastujące omdlenie powinna usiąść i umieścić głowę między nogami, a najlepiej położyć się, aby zapobiec obrażeniom w wyniku upadku, m.in. złamaniu ręki, wstrząsowi mózgu czy urazowi głowy. Pomoc przy omdleniach, czyli krótkotrwałej utracie przytomności, polega na:

  • ułożeniu ciężarnej w pozycji bezpiecznej, którą w tym przypadku jest ułożenie na lewym boku (bądź podłożenie poduszki lub koca pod prawy bok w pozycji na plecach) – pozycja ta ułatwi krążenie krwi w organizmie kobiety w ciąży, szczególnie przepływ krwi przez żyłę dolną główną; niewłaściwe ułożenie kobiety w ciąży po omdleniu może spowodować zagięcie pępowiny, co utrudnia przepływ krwi między matką i dzieckiem, predysponując do wad rozwojowych płodu;
  • zapewnieniu dostępu świeżego powietrza i rozpięciu kołnierzyka lub innych części garderoby, które mogą utrudniać oddychanie;
  • kontrolowaniu parametrów życiowych do momentu odzyskania przytomności;
  • wezwaniu pogotowia, jeśli po kilku minutach świadomość nie powraca.

Nie wolno cucić poszkodowanej uderzając ją w twarz czy polewając zimną wodą. Nie zaleca się także podkładania pod głowę poduszek i innych rzeczy, które spowodują przyciągnięcie brody do klatki piersiowej, ponieważ utrudnia to oddychanie.

Zobacz film: Pierwsza pomoc przy omdleniu. Źródło: Dzień Dobry TVN

Bibliografia:

1. Węgielnik J., Dąbrowski S., Mędrzycka-Dąbrowska W., Basiński A., Resuscytacja krążeniowo-oddechowa kobiet ciężarnych – wytyczne ERC (European Resuscitation Council), „Ginekologia Polska”, 2010, 81, s. 606-612.

2. Wiśniewski B., Lepka K., Kwalifikowana pierwsza pomoc. Vademecum ratownika, Katowice, Elamed, 2017.

3. Rasmus A., Balcerzyk-Bardzo E., Sikorski T., Piotrowski D., Zasady postępowania z kobietą ciężarną po urazie, „Anestezjologia Intensywna Terapia”, 2005, 4, s. 263-267.

4. Zyśko D., Halawa B., Zaburzenia rytmu serca i adaptacji do pionowej pozycji ciała u kobiet w ciąży i okresie połogu, „Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2003, 12(1), s. 111–117.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
24
0
Polecamy
Jakie są pozycje ułożeniowe w pierwszej pomocy?
Jakie są pozycje ułożeniowe w pierwszej pomocy? TVN zdrowie
Czym jest żyła główna dolna?
Ucisk na żyłę główną dolną podczas ciąży
Czym jest żyła główna dolna? Ucisk na żyłę główną dolną podczas ciąży TVN zdrowie
Ból brzucha w ciąży – jakie są przyczyny i jak sobie z nim radzić?
Ból brzucha w ciąży – jakie są przyczyny i jak sobie z nim radzić? Dzień Dobry TVN
6-latek zadzwonił na pogotowie i uratował mamę.
Czy wiesz, jak się zachować się w sytuacji zagrożenia?
6-latek zadzwonił na pogotowie i uratował mamę. Czy wiesz, jak się zachować się w sytuacji zagrożenia? Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Goryczak żółciowy – co to za grzyb? Jak go rozpoznać? Czy jest jadalny?
Goryczak żółciowy – co to za grzyb? Jak go rozpoznać? Czy jest jadalny?