Szałwia hiszpańska, zwana także chia, to jednoroczna roślina z rodziny jasnotowatych pochodząca z rejonu Meksyku i Gwatemali. Uprawiana była tam już w czasach prekolumbijskich. Ze względu na szereg prozdrowotnych właściwości stanowiła dla Azteków jeden z podstawowych artykułów spożywczych. Obecnie ceniona jest na całym świecie i zaliczana do tzw. grupy superfood.
Wartości odżywcze oleju z nasion chia
Nasiona szałwii hiszpańskiej uważane są za jedno z najzasobniejszych źródeł wielonienasyconych kwasów tłuszczowych typu omega-3 i omega-6. Pierwsze mogą stanowić nawet 65%, a drugie około 20% wszystkich obecnych w chia tłuszczów. Pod tym względem drobne nasiona są bardziej wartościowe niż – słynące z wysokiej zawartości kwasów omega – tłuste ryby morskie.
Olej wytłoczony z nasion chia składa się nie tylko z cennych tłuszczów. Zasobny jest także w rozpuszczalne w nich witaminy E i A. Ponadto zawiera liczne minerały (fosfor, wapń, miedź, potas, żelazo, magnez, cynk i selen), flawonoidy (m.in. mirycetynę, kwercetynę i kemferol) i kwasy organiczne (chlorogenowy, kawowy).
Aby olej miał maksymalną ilość wartościowych składników, wytłacza się go z nasion chia na zimno i nie poddaje rafinacji. Gotowy produkt należy chronić przed ekspozycją na słońce. Optymalna temperatura przechowywania to 10–20ºC. Olej z nasion chia ma – w odróżnieniu od innych olejów, które jełczeją po kilku miesiącach – wyjątkowo długi okres trwałości, bo aż dwa lata.
Jak rozsądnie jeść superfood? Zobaczcie:
Prozdrowotne właściwości oleju z nasion chia
Swoje wyjątkowe właściwości prozdrowotne olej z nasion chia zawdzięcza przede wszystkim wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych. Są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu, który nie jest w stanie ich syntezować. Do ich funkcji należy m.in.:
- regulacja gospodarki lipidowej (obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, ograniczając w ten sposób ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych),
- normalizowanie ciśnienia krwi,
- wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej i działanie przeciwzapalne,
- wspomaganie pracy układu nerwowego (oddziałują korzystnie na pracę mózgu, m.in. funkcje poznawcze).
Dzięki wysokiej zawartości związków o właściwościach przeciwutleniających olej z nasion chia jest pomocny w profilaktyce chorób nowotworowych (opublikowano prace potwierdzające jego wysoką skuteczność w prewencji raka piersi) i neurodegeneracyjnych. Obecne w oleju składniki mineralne niezbędne są do realizacji wielu funkcji fizjologicznych. Służą m.in. prawidłowej mineralizacji kości, procesom krwiotwórczym, regulacji gospodarki hormonalnej i wodno-elektrolitowej.
Olej z nasion chia w kosmetyce
Olejek z nasion chia jest cenionym produktem do stosowania miejscowego. Doskonale sprawdza się jako składnik kosmetyków do włosów, skóry i paznokci. Jest przy tym odpowiedni do każdego typu cery. Dzięki swojemu bogatemu składowi:
- działa nawilżająco, ponieważ zapobiega utracie wody,
- natłuszcza, nie pozostawiając przy tym na skórze tzw. filmu,
- dostarcza niezbędnych składników odżywczych,
- spowalnia starzenie się skóry – poprawia jej elastyczność, wspomagając odbudowę kolagenu, redukuje zmarszczki i zapobiega ich powstawaniu, chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego (fotostarzeniem), ujednolica koloryt skóry (niektórzy badacze są zdania, że może zapobiegać powstawaniu starczych plam soczewicowatych),
- działa przeciwzapalnie i antyseptycznie – jest pomocny w łagodzeniu podrażnień, zmian atopowych czy trądzikowych.
Jak stosować olej z nasion chia?
Wyciąg z nasion szałwii hiszpańskiej coraz częściej pojawia się w składzie gotowych kosmetyków. Z powodzeniem jednak można dodać go także do ulubionej odżywki czy kremu. Zastosowany na twarz olej z nasion chia nie tylko działa odżywczo i pielęgnacyjnie, ale też stanowi dobrą bazę pod makijaż.
Olej z nasion chia można z powodzeniem wykorzystywać w kuchni, zastępując nim olej rzepakowy czy oliwę z oliwek. Ma przyjemny zapach i lekko orzechowy smak. Warto wykorzystać go do dressingów, sosów, farszów, past lub po prostu skropić nim sałatkę warzywną. Olej z nasion chia nadaje się także do gotowania, pieczenia i smażenia. Należy jednak pamiętać, że podgrzany do wysokiej temperatury traci wiele cennych właściwości.
Aby w pełni skorzystać z bogactwa substancji zawartych w szałwii hiszpańskiej, w kulinariach wykorzystuje się nie tylko olej, ale też całe nasiona rośliny. Są one bowiem doskonałym źródłem białka, błonnika i nierozpuszczalnych w tłuszczach witamin z grupy B, w szczególności tiaminy i niacyny.
