Pierwszym objawem nowotworu policzka jest zwykle małe owrzodzenie wewnątrz jamy ustnej, które nie musi być bolesne. Leczenie polega na usunięciu zmiany oraz radioterapii, czasami niezbędna jest również terapia systemowa.
Rak policzka – przyczyny
Rak policzka to nowotwór złośliwy należący do grupy nowotworów jamy ustnej. Rozwija się w obrębie błony śluzowej. Pod względem budowy jest to najczęściej rak płaskonabłonkowy. Występuje rzadziej niż inne nowotwory jamy ustnej, lecz ma tendencję do częstszego nawracania. Typowo chorującymi są mężczyźni między 7. a 8. dekadą życia. Osoby zamieszkujące Azję są bardziej narażone na ten nowotwór ze względu na zwyczajowe żucie betelu (popularnej tam używki).
Na rozwinięcie się raka policzka narażeni są szczególnie:
- osoby spożywające w dużych ilościach wysokoprocentowy alkohol,
- osoby nieprzestrzegające podstawowych zasad higieny jamy ustnej,
- osoby mające źle dopasowane protezy zębowe, przewlekle drażniące śluzówkę jamy ustnej.
Zmiany mogą powstać również na podłożu rogowacenia białego – leukoplakii.
Rak policzka – objawy
Pierwszym i najczęstszym objawem nowotworu policzka jest pojawienie się zgrubienia lub niegojącego się owrzodzenia w obrębie błony śluzowej wewnątrz jamy ustnej. Zwykle zauważa je stomatolog podczas rutynowej wizyty. Zmiana początkowo jest niebolesna, w miarę trwania zaczyna sprawiać ból. W wielu przypadkach pacjent bagatelizuje owrzodzenie, czekając, aż samo się zagoi. Niestety w przeciwieństwie do aft czy nadżerek występujących dość często w jamie ustnej zmiana powoli powiększa się i nie znika. W następnym stadium dochodzi do problemów z przeżuwaniem i formowaniem kęsa pokarmowego – żywność drażni uszkodzoną błonę śluzową, jedzenie sprawia dyskomfort, co prowadzić może do niedożywienia. Zmiana może z czasem zacząć krwawić.
Rak policzka może naciekać otaczające struktury (język, wargi, rozprzestrzeniać się w głąb, dochodzić do kości żuchwy oraz szczęki) i powodować ograniczenie ruchomości języka, przykry zapach z ust, szczękościsk, trudności w połykaniu oraz otwieraniu ust, owrzodzenie skóry, zaburzenia mimiki twarzy. Powiększone węzły chłonne na obszarze szyi, wyczuwalne palpacyjnie, oraz wyżej wymienione objawy świadczą o znacznym zaawansowaniu choroby.
Leczenie raka policzka
Przed podjęciem leczenia raka policzka konieczne jest wykonanie biopsji zmiany w celu uzyskania materiału do badania histopatologicznego, a także poddanie się badaniom laboratoryjnym oraz obrazowym. Dzięki rezonansowi magnetycznemu (MRI) możliwa jest dokładna ocena zaawansowania choroby.
Czy badaczom z Izraela uda się stworzyć lek na raka? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Po potwierdzeniu złośliwości zmiany przechodzi się do planowania postępowania leczniczego. Zespół złożony ze specjalistów onkologii, laryngologii oraz radioterapii opracowuje indywidualne podejście terapeutyczne, uwzględniające napromienianie lub zabieg chirurgiczny albo składające się z obu tych metod – początkowej radioterapii w celu zmniejszenia zmiany z następczą operacją. Im zmiana jest bardziej zaawansowana, tym większe jest prawdopodobieństwo konieczności usunięcia większego obszaru wokół guza, wraz z kośćmi twarzoczaszki, na co nie zawsze zgadza się pacjent.
W ustalaniu programu leczenia pod uwagę bierze się stan ogólny chorego, zaawansowanie miejscowe i ogólnoustrojowe nowotworu (obecność przerzutów do węzłów oraz odległych tkanek), a także typ histologiczny zmiany. W niektórych przypadkach nie jest możliwe całkowite wyleczenie i wybiera się postępowanie paliatywne, mające na celu zmniejszenie dolegliwości, wydłużenie życia oraz utrzymanie dobrej jego jakości bez okaleczania pacjenta.
Bardzo ważne w trakcie leczenia i po nim jest porzucenie palenia papierosów oraz picia alkoholu.
Rak policzka a rokowania
Nowotwory głowy i szyi są trudne w leczeniu ze względu na obecność ważnych struktur w pobliżu zmian, co często uniemożliwia ich radykalne usunięcie. Łatwo jest także przeoczyć rozpoczynający się proces chorobowy. Wydaje się, że rak policzka ma jedno z gorszych rokowań w porównaniu z innymi nowotworami rozwijającymi się w jamie ustnej, szczególnie gdy zostanie zauważony dopiero w zaawansowanym stadium, kiedy zmieniona chorobowo tkanka zaczyna naciekać na kość. Ma tendencję do częstego nawracania mimo pozornie skutecznego leczenia. Jak powszechnie wiadomo, im wcześniej jest rozpoznana zmiana, tym większe jest prawdopodobieństwo całkowitego wyleczenia, dlatego każda niepokojąca, niegojąca się zmiana w obrębie jamie ustnej powinna być pokazana lekarzowi pierwszego kontaktu lub stomatologowi. Rak policzka nie musi być wyrokiem, jeśli uda się szybko podjąć interwencję.
Bibliografia:
1. Krajowy Rejestr Nowotworów. Jama ustna. http://onkologia.org.pl/rak-jamy-ustnej/.
2. Christopher K., Buccal carcinoma:
https://emedicine.medscape.com/article/855235-overview#a12.
3. Chun-Shu L., Squamus cell carcinoma of the bucal mucosa: an agressive cancer requiring multimodal tratment. Head & Neck 28(2):150–157. February 2005.
