Nietolerancja glukozy nie oznacza cukrzycy, jednak nieleczona może doprowadzić do rozwoju tej choroby. Najskuteczniejszym sposobem zwalczania tego zaburzenia jest modyfikacja stylu życia oparta na zmianie sposobu odżywiania oraz wdrożeniu regularnej aktywności fizycznej.
Nietolerancja glukozy - czym jest? Przyczyny
Nietolerancja glukozy nazywana jest inaczej stanem przedcukrzycowym oraz nieprawidłową lub złą tolerancją glukozy. Jest to stan wysokiego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2., która jest przewlekłą chorobą pojawiającą się wskutek zaburzeń wydzielania insuliny przez trzustkę, czyli hormonu regulującego poziom cukru we krwi. Istotą nietolerancji glukozy jest obniżona zdolność organizmu do metabolizowania glukozy - cukru stanowiącego ważne źródło energii do codziennego funkcjonowania. Stan przedcukrzycowy diagnozuje się na podstawie badania krwi, w którym oznacza się stężenie glukozy w surowicy krwi. Rozpoznaje się go, gdy poziom cukru na czczo wynosi 100-125 mg/dl. Przy takim wyniku należy przeprowadzić doustny test obciążenia glukozą polegający na pobraniu krwi, określeniu poziomu glukozy, a następnie wypiciu przez pacjenta w ciągu 5 minut 75 mg glukozy. Po dwóch godzinach ponownie sprawdza się wynik:
- jeśli jest niższy niż 140 mg/dl rozpoznaje się nieprawidłową glikemię na czczo (IGF),
- jeśli wynosi 140-199 mg/dl diagnozuje się nieprawidłową tolerancję glukozy (IGT).
Oba wyniki sygnalizują stan przedcukrzycowy i wymagają zastosowania odpowiedniego leczenia. Przyczyną nietolerancji glukozy jest najczęściej niezdrowy styl życia, a więc niestosowanie się do zasad racjonalnego żywienia, siedzący tryb życia i brak regularnej aktywności fizycznej. Stan przedcukrzycowy nierzadko pojawia się u osób otyłych. Sprzyjają mu również uwarunkowania genetyczne.
Nietolerancja glukozy - objawy
Objawy nietolerancji glukozy są podobne do symptomów występujących przy cukrzycy. U osoby ze stanem przedcukrzycowym mogą pojawić się: zwiększone pragnienie, wzmożony apetyt, senność oraz częste oddawanie moczu. Objawami nieprawidłowej tolerancji glukozy są również: ciągłe i narastające zmęczenie, zaburzenia wzroku, a niekiedy także pojawianie się ciemniejszego zabarwienia skóry w różnych okolicach ciała, np. na karku, kolanach, łokciach. Stanu przedcukrzycowego nie należy lekceważyć, gdyż zwiększa on ryzyko rozwoju cukrzycy i współwystępujących z nią powikłań niebezpiecznych dla zdrowia. Nietolerancja glukozy może doprowadzić do miażdżycy naczyń, zawału serca i udaru mózgu, gdyż wysoki poziom cukru we krwi ma negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy.
Nietolerancja glukozy w ciąży
Nietolerancja glukozy w ciąży ma podobne kryteria diagnostyczne do cukrzycy ciążowej. Rozpoznaje się je w przypadku, gdy objawy i nieprawidłowe wyniki cukru we krwi po raz pierwszy wystąpiły w trakcie trwania ciąży. Przyczyną nietolerancji glukozy w ciąży są najczęściej zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety, a dokładnie wzrost stężenia hormonów, takich jak progesteron, estrogeny, prolaktyna i laktogen łożyskowy. Nieprawidłowa tolerancja glukozy oraz cukrzyca ciążowa częściej pojawiają się u kobiet powyżej 35. roku życia. Czynnikami ryzyka wystąpienia stanu przedcukrzycowego w ciąży są również: urodzenie dziecka o masie powyżej 4 kg, nadciśnienie tętnicze, nadwaga lub otyłość, wielorództwo, cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży. Normy nietolerancji glukozy w ciąży są identyczne jak u innych osób. Przy wyniku badania cukru we krwi wynoszącego 100-125 mg/dl wykonuje się test obciążenia glukozą. W przypadku, gdy w kolejnym badaniu krwi poziom glukozy osiągnie wartość 140-199 mg/dl diagnozuje się stan przedcukrzycowy w ciąży.
Zobaczcie, co charakteryzuje cukrzycę ciążową:
Nietolerancja glukozy - leczenie
Nietolerancja glukozy wymaga zastosowania odpowiedniego leczenia, którego celem jest unormowanie poziomu cukru we krwi, a tym samym zapobieganie rozwojowi cukrzycy. Leczenie nietolerancji glukozy opiera się na modyfikacji dotychczasowego stylu życia, a przede wszystkim na zmianie sposobu odżywiania się. Ważną rolę odgrywa również podjęcie regularnej aktywności fizycznej w postaci energicznych spacerów, fitnessu, pływania, treningu aerobowego, jazdy na rowerze. Dieta przy nietolerancji glukozy opiera się na zasadach zdrowego i racjonalnego żywienia. Jadłospis powinien składać się z 4-5 posiłków każdego dnia. Zaleca się, by 55% energii dostarczanej organizmowi wraz z pożywieniem pochodziło z węglowodanów, 25-30% z tłuszczów oraz 15-20% z białek. W codziennym jadłospisie powinny dominować produkty będące źródłem węglowodanów złożonych, takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe: ciemne pieczywo, brązowy ryż, gruboziarniste kasze (pęczak, gryczana), makarony z pełnego ziarna. Niewskazane jest jedzenie jasnego pieczywa i innych produktów z mąki pszennej, gdyż posiadają wysoki indeks glikemiczny. Ponadto mąka pszenna jest uboga w błonnik pokarmowy regulujący poziom glukozy we krwi i przyspieszający przemianę materii. W diecie przy nietolerancji glukozy ogranicza się lub całkowicie eliminuje słodycze, domowe wypieki, dżemy, słodkie wyroby piekarnicze, napoje gazowane. W jadłospisie powinny pojawić się duże ilości owoców i warzyw, najlepiej świeżych i nieobranych. Należy wybierać owoce o niskim indeksie glikemicznym, takie jak jabłka, morele, grejpfruty, brzoskwinie, owoce jagodowe. Niewskazane są banany, winogrona i owoce suszone, które prowadzą do szybkiego wzrostu poziomu cukru we krwi. Zalecanymi produktami w diecie przy nietolerancji glukozy są również: chude rodzaje mięs (indyk i kurczak bez skóry, cielęcina, schab, polędwica, wędliny drobiowe), jaja, chude i tłuste ryby (dorsz, mintaj morszczuk, łosoś, makrela), oliwa z oliwek, produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, orzechy oraz warzywa strączkowe (fasola, soczewica, soja, ciecierzyca, groch).
