Niesteroidowe leki przeciwzapalne to grupa leków bardzo zróżnicowana pod względem budowy chemicznej i właściwości. Łączy ich mechanizm działania i możliwe skutki uboczne. Leki te mają szerokie zastosowanie w terapii różnych chorób przebiegających z bólem i stanem zapalnym, a większość z nich można nabyć bez recepty.
W jaki sposób bezpiecznie przyjmować leki? Zobaczcie sami:
Czym są niesteroidowe leki przeciwzapalne?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) wywierają trzy efekty na organizm:
- działanie przeciwbólowe,
- działanie przeciwzapalne,
- działanie przeciwgorączkowe.
Każdy z leków różni się siłą poszczególnych efektów. Dlatego też wykaz niesteroidowych leków przeciwzapalnych obejmuje leki, które mają bardziej nasilone działanie przeciwbólowe, a także leki ukierunkowane głównie na działanie przeciwzapalne o niewielkim przeciwbólowym wpływie na organizm. Niektóre z niesteroidowych leków przeciwbólowych wykazują działania dodatkowe w postaci działania antyagregacyjnego na płytki krwi (zapobieganie ich gromadzenia się i przylegania do ścian naczyń krwionośnych).
Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych polega na hamowaniu cyklooksygenazy (COX), czyli enzymu uczestniczącego w przemianach kwasu arachidonowego, prowadzących do powstania prostaglandyn. Prostaglandyny są mediatorami procesów zapalnych i uczestniczą w przekaźnictwie bodźców bólowych. Wykryto jednak znaczną różnicę pomiędzy tzw. COX-1 obecnym w całym organizmie a COX-2 występującym tylko w niektórych miejscach. To właśnie działanie na COX-2 jest bardziej pożądane, ponieważ nie wywołuje tyle skutków ubocznych.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – podział
Podział niesteroidowych leków przeciwzapalnych według mechanizmu działania jest następujący:
- NLPZ I generacji – mają większe powinowactwo do COX-1,
- NLPZ II generacji – mają nieco większe lub porównywalne powinowactwo do COX-2 niż COX-1,
- NLPZ III generacji – działają niemal selektywnie na COX-2.
Do niesteroidowych leków przeciwzapalnych pierwszej generacji zalicza się przede wszystkim: kwas acetylosalicylowy, diklofenak, naproksen, ibuprofen, piroksykam czy indometacynę.
Leki II generacji to nimesulid czy meloksykam, natomiast do III generacji należą celekoksyb i rofekoksyb.
Działania niepożądane niesteroidowych leków przeciwzapalnych
Hamowanie COX prowadzi do powstania działań niepożądanych. Wynika to z tego, że poza udziałem w generowaniu bodźca bólowego prostaglandyny działają ochronnie na przewód pokarmowy. Spadek biosyntezy prostaglandyn powoduje spadek poziomu wydzielania śluzu i wodorowęglanów. Tym samym czynniki uszkadzające przewód pokarmowy wywierają silniejsze działanie na błonę śluzową. Często pojawiają się: uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, nudności, niedokrwistość, wrzody żołądka i dwunastnicy. Ponadto nadużycie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może wpływać upośledzająco na funkcje nerek, uszkodzenie słuchu i szpiku.
Zobaczcie, do czego może doprowadzić przedawkowanie leków, także tych bez recepty:
