Nasturcja to roślina znana z szerokiego pozytywnego działania na ludzki organizm. Podnosi ogólną odporność, skutecznie zwalcza wiele problemów skórnych, działa przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo i antybakteryjnie. Stosowana może być w formie naparów, okładów, wyciągów. Służy do leczniczych kąpieli. Dużą popularnością cieszy się nalewka z nasturcji oraz nasturcjowe kapary i pesto. Ekstraktów z nasturcji używa się jako naturalnych barwników w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.
Polecamy: Najgroźniejsze dla naszego zdrowia sztuczne barwniki. Gdzie je znajdziemy?
Nasturcja – wiadomości ogólne
Nasturcja (z łac. Tropaeolum L.) to rodzaj roślin z rodziny nasturcjowatych (z łac. Tropaeolaceae). W krajach Ameryki Południowej występuje w środowisku naturalnym, gdzie porasta najczęściej wilgotne lasy i górskie piargi, czyli rumowiska skalne. W Polsce uprawiana jest przeważnie w doniczkach na balkonie, a niekiedy i bezpośrednio w gruncie. Największe wykorzystanie znajdują kwiaty nasturcji, których używa się zarówno w kuchni, jak i w lecznictwie czy kosmetyce. Często sięga się też po owoce nasturcji (mięsista lub sucha rozłupnia, która rozpada się na 3 jednonasienne rozłupki) lub liście.
Jak nakłonić dziecko do picia zdrowych naparów? Zobaczcie sami:
Nasturcja jako roślina ozdobna
Nasturcja to dość często występująca w ogrodach roślina ozdobna. Pełni tę funkcję od XVI w. za sprawą hiszpańskiego botanika i lekarza Nicolása Bautista Monardesa. Początkowo sadzono nasturcję mniejszą (z łac. Nasturtium indicum), którą pod koniec XVII w. wyparła obecnie najbardziej znana nasturcja większa (z łac. Tropaeolum majus L.). To jednoroczna roślina pnąca, dorastająca do 3 m wysokości. Ma okrągławe, jasnozielone liście i pojedyncze, na długich szypułkach kwiaty, które bywają koloru pomarańczowego, żółtego, czerwonego. Nasturcja kwitnie od czerwca do września. Jest dość łatwa w uprawie. Lubi lekko wilgotne, przepuszczalne, żyzne gleby i słoneczne lub półcieniste stanowiska. Jest wrażliwa na mróz, a podczas upałów na szkodniki, a zwłaszcza mszyce. Nasturcja nie lubi przesadzania, stąd jej nasiona w maju wysiewa się bezpośrednio do doniczek lub gruntu.
Nasturcja – właściwości lecznicze
Nasturcja wykazuje cenne właściwości lecznicze. Przygotowany z niej napar dodawać można do leczniczych kąpieli, które skutecznie łagodzą dolegliwości bólowe i problemy skórne. Zaś przyjmowany doustnie, działa przeciwbakteryjnie, a zwłaszcza w przypadku infekcji układu oddechowego i dróg moczowych. Ze względu na dużą zawartość witaminy C zalecany jest przy szkorbucie i podnosi ogólną odporność organizmu. Z kolei ze świeżych liści nasturcji tworzy się okłady wspomagające gojenie się ran i pełniące rolę środka dezynfekującego. Wyciąg z nasturcji wspomaga leczenie trądziku, opryszczki, liszaja i innych dermatoz. Zawiera mirozynazę, czyli enzym o właściwościach wirusobójczych, grzybobójczych, antybakteryjnych. Dodatkowo znajdują się w nim m.in. glikozyd gorczyczny, olejek eteryczny, flawonoidy, sole siarki i potasu, garbniki, kwasy tłuszczowe (kwas oleinowy, erukowy, linolowy). Nasturcja charakteryzuje się także wysoką zawartością fitoncydów. Niektórzy badacze przypisują nasturcji właściwości przeciwnowotworowe i antyoksydacyjne oraz uważają za doskonałe źródło luteiny.
Jak przygotować nalewkę z nasturcji?
Nalewka z nasturcji ma właściwości prozdrowotne, ale ceniona jest także ze względu na walory smakowe. Polecana jest zwłaszcza na napięcie przedmiesiączkowe. Pomaga uregulować cykl menstruacyjny. Do jej przygotowania potrzebne będą: 1/2 szklanki kwiatów albo 100 g zielonych nasion, 400 ml czystej wódki. Kwiaty lub nasiona wkłada się do słoika i zalewa wódką. Następnie zamyka i odstawia na 14 dni w ciepłe, słoneczne miejsce. Po tym czasie miksturę należy przefiltrować i zlać do małych butelek. W celach leczniczych nalewka powinna być zażywana najlepiej 7 dni przed wystąpieniem miesiączki 3 razy dziennie po 30 kropli.
Kapary z nasturcji – przepis
Kapary z nasturcji są stosunkowo proste w przygotowaniu. Niezbędne składniki stanowią: zielone owoce nasturcji, przyprawy, takie jak pieprz czarny ziarnisty, ziele angielskie, goździki oraz elementy zalewy, w tym ½ szklanki octu, 2 szklanki wody, 100 g szklanki cukru, 2 łyżeczki soli. Owoce nasturcji wrzuca się na wrzącą, osoloną wodę i gotuje przez 5 minut. Po odcedzeniu przekłada się je do słoików i przyrządza zalewę. Do garnka wlewa się wodę, ocet, dodaje cukier, sól i gotuje, często mieszając, do momentu, aż cukier całkiem się rozpuści. Zalewa się słoiki z nasturcją, które się następnie pasteryzuje przez 15 minut w garnku z zawartością wody do 2/3 wysokości.
Bibliografia:
1. Parus A., Grys A., Roślina przyszłości – Nasturcja większa (Tropaeolum majus L.), „Postępy Fitoterapii”, 2012, 3, s. 184-187.
2. Lewkowicz-Mosiej T., Leksykon roślin leczniczych, Warszawa, Świat Książki, 2003.
3. Jędrzejko K., Klama H., Żarnowiec J., Zarys wiedzy o roślinach leczniczych, Katowice, Śląska AM, 1997.
