Radioterapia jest metodą leczenia chorób nowotworowych. Polega na poddaniu promieniowaniu jonizującemu tkanek objętych procesem patologicznym. Dzięki temu możliwe jest zniszczenie komórek rakowych lub spowolnienie ich rozwoju. Często stosuje się ją w połączeniu z chemioterapią i zabiegiem chirurgicznym. Wyróżnia się dwa rodzaje radioterapii: brachyterapię, w której źródło promieniowania umieszcza się w bezpośrednim kontakcie z guzem oraz teleradioterapię charakteryzującą się tym, że znajduje się ono w pewnej odległości od tkanek.
Czym jest teleradioterapia?
Teleradioterapia jest metodą wykorzystywaną w leczeniu nowotworów. Źródło promieniowania jonizującego znajduje się w pewnej odległości od chorych tkanek. Wiązka światła skierowana jest w ten sposób, aby swoim działaniem objęła guz nowotworowy, bezpieczny margines zdrowych tkanek, a niekiedy także sąsiadujące węzły chłonne. Teleradioterapię stosuje się również w celu łagodzenia bólu związanego z procesem nowotworowym, zwłaszcza przy przerzutach.
Ze względu na stan pacjenta i stadium zaawansowania choroby stosuje się 3 metody teleradioterapii:
- radykalną – jej celem jest całkowite zniszczenie guza i powstrzymanie procesu nowotworowego;
- objawową – jej celem jest złagodzenie bólu spowodowanego przerzutami do innych tkanek i zahamowanie wzrostu komórek rakowych;
- paliatywną – jej celem jest łagodzenie bólu nowotworowego w przypadku, kiedy dalsze leczenie pacjenta jest już niemożliwe.
Do przeprowadzenia teleradioterapii stosuje się zaawansowane technologicznie urządzenia, dzięki czemu możliwe jest precyzyjne skierowanie wiązki promieniowania i dobranie jego mocy tak, aby jak najmniej wpłynęło ono na zdrowe tkanki. Zespół medyczny ściśle kontroluje proces planowania leczenia i samego napromieniania. Dzięki temu skutki uboczne teleradioterapii ulegają ograniczeniu.
Polecamy: Terapia celowana – nowa metoda leczenia nowotworów. Na czym polega?
Jak wygląda leczenie guza mózgu? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Teleradioterapia stereotaktyczna
Radioterapia stereotaktyczna, określana także mianem radiochirurgii stereotaktycznej, to unikalna metoda wykorzystywana w leczeniu guzów nowotworowych, których specyficzne umiejscowienie uniemożliwia przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Polega ona na podaniu 1–5 dużych dawek promieniowania na guza, co prowadzi do jego martwicy.
Wskazaniami do radioterapii stereotaktycznej są:
- guz mózgu,
- przerzuty do tkanki mózgowej,
- nowotwory nerwów czaszkowych,
- nieoperacyjne gruczolaki przysadki mózgowej,
- malformacje tętniczo-żylne,
- neuralgia nerwu trójdzielnego oporna na inne metody leczenia,
- przerzuty do płuc,
- przerzuty do wątroby.
Jak przebiega teleradioterapia?
Pierwszym etapem leczenia przy pomocy teleradioterapii jest kwalifikacja pacjenta do zabiegu. Lekarz prowadzący po przeanalizowaniu wyników badań laboratoryjnych i obrazowych wybiera odpowiednią metodę terapii. Następnie zespół medyczny planuje proces leczenia – dobierana jest odpowiednia dawka promieniowania oraz obszar, który będzie mu poddany i ilość zabiegów.
Następnie pacjent zgłasza się na teleradioterapię. Przeprowadzana jest ona na aparacie terapeutycznym (akceleratorze). Chory układany jest na specjalnym stole i unieruchamiany siatką. Brak ruchu podczas napromieniania jest bardzo ważny, ponieważ promienie muszą precyzyjnie docierać do chorej tkanki. Z tego powodu w trakcie teleradioterapii pacjent może czuć lekki dyskomfort.
Polecamy: Czym jest protonoterapia? Terapia protonowa – wskazania i skutki uboczne
Zobaczcie także,które nowotwory w Polsce można leczyć a pomocą immunoterapii:
Skutki uboczne teleradioterapii
Teleradioterapia może powodować skutki uboczne, które zależą od lokalizacji guza, dawki i indywidualnych cech pacjenta. W większości przypadków dotyczą one okolicy ciała, która została poddana działaniu promieniowania jonizującego. Kilka dni po zabiegu może pojawić się umiarkowany ból tkanek spowodowany obrzękiem nerwów. U części osób występują reakcje skórne: zaczerwienienie, świąd i łuszczenie się naskórka. Skóra może być podrażniona i bardziej podatna na uszkodzenia. Objawy te znikają po kilku tygodniach.
Inne możliwe skutki uboczne teleradioterapii to:
- utrata apetytu,
- podrażnienie gardła,
- nudności,
- suchość w jamie ustnej,
- uczucie zmęczenia,
- spadek aktywności,
- utrata włosów w okolicy poddanej promieniowaniu,
- spadek liczby białych krwinek i płytek krwi.
Teleradioterapia a brachyterapia
W przeciwieństwie do teleradioterapii, podczas brachyterapii źródło promieniowania umieszczane jest w bezpośrednim sąsiedztwie guza. Dzięki temu uznawana jest za bardziej precyzyjną. Ograniczone jest także działanie na zdrowe tkanki, co powoduje mniej skutków ubocznych. Jest ona jednak bardziej skomplikowana niż teleradioterapia. Niemożliwe jest także dotarcie w niektóre rejony ciała.
Bibliografia:
- K. Bujko, Podstawy radioterapii, [w:] „Gastroenterologia Kliniczna” 2010, t. 2, nr 4, s. 121–126.
