Bezpłodność jest obecnie coraz częściej diagnozowana. Jej przyczyny można podzielić na męskie i żeńskie. Na zwiększającą się liczbę par z trudnościami w zajściu w ciążę wpływają w dużej mierze czynniki środowiskowe, takie jak stres, przepracowanie, niehigieniczny tryb życia czy niezdrowe jedzenie. Ponadto wiele par decyduje się na posiadanie potomstwa dopiero po 35 roku życiu, kiedy płodność kobiety bywa już obniżona. Dzięki inseminacji oraz programom in vitro możliwe jest pokonanie wielu naturalnych barier i pary, które nie mogły mieć dzieci, zyskują szansę na własne zdrowe potomstwo. W przypadku kiedy kobieta nie ma własnych oocytów, ma ich zbyt mało lub są one niskiej jakości, jedyną szansą na urodzenie dziecka staje się wykorzystanie obcej komórki jajowej. Oddanie komórek jajowych jest zatem szansą dla wielu par zmagających się z bezpłodnością.
Zobacz także: Budowa komórki eukariotycznej i prokariotycznej. Funkcje komórek
Jak zostać dawczynią komórek jajowych?
Żeby zapewnić jak najwyższy poziom pobieranych komórek jajowych (to daje możliwie najwyższe prawdopodobieństwo zajścia w ciążę przez kobietę będącą biorcą), wymagana jest skrupulatna weryfikacja i selekcja dawczyń komórek jajowych. Klasyfikacja do programu jest procesem złożonym i wieloetapowym. Aby zostać dawcą komórek jajowych, trzeba pozytywnie przejść przez każdy etap weryfikacji.
Dawcą komórki jajowej może zostać płodna, nieobciążona chorobami przewlekłymi kobieta w wieku od 18 do 35 lat. Pierwszym etapem kwalifikacyjnym jest wypełnienie szczegółowej ankiety medycznej. Można zrobić to online - na stronie każdej kliniki zajmującej się pobieraniem komórek jajowych znajduje się stosowny dokument. Po przesłaniu formularz zostanie oceniony, a wypełniająca go osoba otrzymamy informację zwrotną. W ankiecie znajdują się pytania o wiek, stan zdrowia, choroby przewlekłe i historię medyczną oraz wywiad genetyczny dotyczący chorób i zaburzeń u członków najbliższej rodziny.
Jeśli formularz zostanie oceniony pozytywnie, potencjalna dawczyni zapraszana jest do kliniki, gdzie odbywają się badania i konsultacje lekarskie. Istotna jest w tym przypadku szczególnie konsultacja ginekologiczna, ponadto wykonywane są badania hormonalne, genetyczne oraz infekcyjne (zwłaszcza pod kątem obecności schorzeń o etiologii wirusowej). Dzięki nim kobieta może dowiedzieć się wiele o swoim organizmie i jego genetyce, co może być cenną wskazówką w przyszłości, kiedy sama postanowi zostać matką.
Po zakończeniu badań fizykalnych kolejnym niezwykle istotnym punktem jest spotkanie i rozmowa z psychologiem. Jego zadaniem jest ocenienie, czy dawczyni jest gotowa do oddania komórek jajowych. Ponadto omawiane są wszelkie wątpliwości dotyczące procesu przekazania materiału oraz potencjalne konsekwencje emocjonalne i ich świadomość. Dzięki rozmowie ze specjalistą kobieta jest w stanie podjąć świadomą decyzję. Ponadto oceniana jest motywacja kandydatki oraz omawiane są potencjalne sytuacje, które mogą się wydarzyć w przyszłości, i ich konsekwencje dla dawczyni.
Jak zbudowany jest jest kobiecy układ rozrodczy? Dowiesz się tego z filmu:
Jak wygląda oddanie komórki jajowej?
Po pozytywnym zakończeniu procesu kwalifikacyjnego rozpoczyna się przygotowanie kobiety do oddania komórek jajowych. Jego pierwszym etapem jest stymulacja hormonalna. Dzięki podawaniu odpowiednich leków pobudza się jajniki do intensywnej pracy, aby w danym cyklu dojrzała więcej niż jedna komórka jajowa. Stymulacja jajników jest monitorowana ultrasonografem (USG) oraz za pomocą badań hormonalnych w celu pobrania oocytów w najlepszym momencie.
Zabieg pobrania komórek nie jest skomplikowany. Polega na nakłuciu jajnika i pobraniu płynu z pęcherzyków Graafa. Procedura przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym, do którego wcześniej kwalifikuje anestezjolog. Po zabiegu przez 2–3 godziny prowadzona jest obserwacja pacjentki w warunkach sali pooperacyjnej. Jeżeli po tym czasie samopoczucie dawczyni jest dobre, nie ma odchyleń w parametrach życiowych, kobieta może wrócić do domu i funkcjonować normalnie.
Ile razy można oddać komórki jajowe?
Limity pobrań komórek jajowych różnią się między klinikami - zazwyczaj od 3 do 6 razy, gdyż zgodnie z prawem polskim kobieta nie może oddać komórek jajowych więcej niż 6 razy (ta zasada została przyjęta również dla dawców nasienia). Najważniejsze, aby pamiętać, że zabieg oddania komórki jajowej uważany jest za mało inwazyjny i bezpieczny, a co najważniejsze – nie wpływa na płodność dawczyni i nie zmniejsza jej szans na zostanie matką.
