Komórka jajowa jest żeńską gametą powstającą w jajnikach kobiecego układu płciowego. Jest to bardzo duża komórka osiągająca rozmiar nawet 200 mikronów. Komórka jajowa jest nieodłącznym elementem procesu zapłodnienia. Moment uwolnienia komórki jajowej z jajników określa się mianem owulacji, przypadającej na 13–15 dni przed pierwszym dniem kolejnej miesiączki. Po uwolnieniu komórka jajowa może przeżyć do 24 godzin.
Komórka jajowa – co to jest?
Komórka jajowa jest żeńską gametą zawierającą materiał genetyczny. Raz na cykl, podczas tzw. owulacji, zostaje uwolniona. Wówczas istnieje możliwość połączenia się ze sobą gamet – żeńskiej i męskiej, czyli może dojść do zapłodnienia. Zależne jest to jednak od wielu czynników. Nie w każdym cyklu miesięcznym zostaje uwolniona komórka jajowa, sporadycznie zdarzają się bowiem cykle bezowulacyjne. Czas przeżycia komórki jajowej jest zdecydowanie krótszy niż plemników w drogach rodnych kobiety. Jednak na czas, jaki przeżyje komórka jajowa, a także przez jaki kobieta będzie zdolna do zapłodnienia, zależy od jej zdrowia i trybu życia.
Komórka jajowa człowieka – budowa
Komórka jajowa otoczona jest przez komórki wieńca promienistego, które wytwarzają macierz cytoplazmatyczną zawierającą m.in. glikozaminoglikany (np. kwas hialuronowy). Od wewnątrz od wieńca promienistego rozciągnięta jest osłonka przejrzysta odgrywająca bardzo istotną rolę w procesie zapłodnienia. Zawiera bowiem receptory dla plemników, reguluje ich aktywność i zapobiega zjawisku polispermii, czyli przeniknięciu większej ilości plemników do wnętrza.
Jak działa kobiety układ rozrodczy kobiety? Dowiesz się tego z filmu:
Już przed 20. tygodniem życia płodowego w jajnikach zaczynają dojrzewać komórki jajowe. Ten proces polega na opłaszczaniu komórek płciowych komórkami ziarnistymi. Gonady zarodkowe mogą mieć nawet kilkadziesiąt milionów komórek płciowych. Później, w wieku dojrzewania, połowa z nich ginie, a pozostają jedynie te, które są okryte szczelnie komórkami ziarnistymi. W opłaszczonych komórkach jajowych następuje pierwszy podział komórkowy. Całkowicie dojrzały pęcherzyk jajnikowy nosi nazwę pęcherzyka Graafa. W połowie cyklu miesiączkowego ten pęcherzyk pęka, dochodzi do owulacji, dojrzała komórka jajowa zostaje uwolniona do jamy otrzewnej. Następnie jest wyłapana przez strzępki jajowodu i rozpoczyna wędrówkę do jamy macicy.
Długość życia komórki jajowej
Komórka jajowa powstaje już w życiu płodowym. Wraz z biegiem czasu, z każdym kolejnym cyklem miesiączkowym, ilość komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia maleje. Podczas całego życia dochodzi do uwolnienia około 500 komórek jajowych. U mężczyzny plemniki są produkowane na bieżąco.
Dojrzała komórka jajowa trafia do jajowodów. Z kilku milionów plemników do oocytu dociera tylko kilka tysięcy. I to właśnie żeńska gameta ma decydujący wpływ na to, który plemnik do niej wniknie. Komórka jajowa żyje tylko 24 godziny od owulacji. Jednak czas, w którym może dojść do zapłodnienia, ciągnie się już od 5 dni przed owulacją. Wynika to z tego, że w drogach rodnych kobiety plemnik może przeżyć nawet 5–7 dni, jeśli ma ku temu sprzyjające warunki.
Jak wygląda banie płodności? Dowiesz się tego z filmu:
Zapłodniona komórka jajowa
Jeśli dojdzie do połączenia gamet, zapłodniona komórka jajowa wędruje do jamy macicy, gdzie dochodzi do jej zagnieżdżenia. Komórka jajowa zagnieżdża się w jamie macicy po około 7–10 dniach od zapłodnienia. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, pusta komórka jajowa zostaje wydalona.
To, ile żyje komórka jajowa, zależy od trybu życia kobiety. Stres, używki, zmęczenie, nieprawidłowe odżywianie zmniejszają szanse zapłodnienia i prawidłowego dojrzewania komórek jajowych. Za niepowodzenia w zajściu w ciążę odpowiada nie tylko jakość nasienia mężczyzny.
