Trombocyty, nazywane również płytkami krwi oraz krwinkami płytkowymi, są jednym ze składników krwi. Spełniają one bardzo ważne funkcje w procesach krzepnięcia krwi oraz odpowiadają za skurcze naczyń krwionośnych. Trombocyty mają także wpływ na wzrost mięśni i fibroblastów - komórek, odpowiedzialnych, m.in. za produkcję kolagenu.
Badanie krwi PLT - na czym polega?
Morfologia PLT służy do określenia liczby trombocytów w organizmie człowieka. Jest to badanie diagnostyczne, które wykonuje się poprzez pobranie od pacjenta ok. 5 ml krwi z żyły. Zazwyczaj liczbę trombocytów określa się przy wykonywaniu morfologii krwi obwodowej. Trombocyty spełniają bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka, dlatego zaleca się regularnie kontrolowanie ich liczby. Mają one wpływ na funkcjonowanie układu krwionośnego i odpowiadają za wzrost mięśni, fibroblastów oraz za poziom krzepliwości krwi. Trombocyty są produkowane przez szpik kostny, dlatego niskie lub wysokie PLT może świadczyć o problemach z funkcjonowaniem tego organu.
Normy PLC u dziecka i dorosłego człowieka
Normy trombocytów we krwi człowieka uzależnione są płci, wieku oraz poziomu aktywności fizycznej.
Na wartości referencyjne krwinek płytkowych mogą wpływać przyjmowane leki, w szczególności aspiryna, która obniża pozom krzepliwości krwi.Na wynik badania PLC może oddziaływać również ciąża. Niemniej jednak przyjmuje się, że prawidłowy poziom trombocytów we krwi wynosi:
- 100-500 tysięcy na milimetr sześcienny krwi (G/l) dla noworodków,
- 150-450 G/l dla dzieci od do drugiego roku życia,
- 150-420 G/l dla dzieci od dwóch do 12 lat,
- 150-400 G/l dla dzieci powyżej 12 lat i dorosłych.
Zazwyczaj poziom trombocytów we krwi jest niższy u kobiet oraz osób, które regularnie uprawiają sport. Kobiety nie mogą wykonywać morfologii PLC podczas krwawienia miesiączkowego, ponieważ w tym okresie wynik może być zaburzony.
Nadpłytkowość - podwyższone PLT
Nadpłytkowość, określana mianem trombocytozy, świadczy o za wysokim poziomie liczby trombocytów we krwi w stosunku do przyjętych norm. Jej głównym objawem jest tendencja do tworzenia się zakrzepów krwi.. Trombocytoza może mieć charakter zarówno wrodzony, jak i wtórny. Pierwszy z wymienionych typów nadpłytkowości, zwany również trombocytozą rodzinną jest związany z nadprodukcją hormonu tarczycy.
Wcześnie zdiagnozowany i leczony nie stanowi zagrożenia dla życia pacjenta.Z kolei za napłytkowość wtórną, nazywana także odczynową, odpowiada najczęściej:
- duża utrata krwi,
- usunięcie śledziony,
- niedobór żelaza,
- choroba alkoholowa,
- ostre infekcje zapalne,
- nowotwór płuc i trzustki,
- choroby jelit,
- zapalenie płuc lub gruźlica.
Trombocytoza jest stanem bezpośrednio zagrażającym zdrowiu i życiu człowieka. Zbyt wysoki poziom trombocytów w stosunku do wartości referencyjnych może odpowiadać za powstawanie skrzeplin. Wśród najczęstszych następstw zbagatelizowanej nadpłytkowości należy wymienić: zator, zawał serca oraz udar niedokrwienny mózgu. Bardzo często trombocytozie towarzyszą takie objawy, jak: ból głowy, niedowidzenie, problemy ze słuchem oraz częste drętwienie kończyn. Diagnozowaniem schorzeń związanych z chorobami krwi i układu krwionośnego zajmuje się hematolog.
Małopłytkowość - niskie PLT
Małopłytkowość, nazywana również trombocytopenią, jest niskim poziomem liczby trombocytów we krwi. Jej charakterystycznymi objawem jest łatwe powstawanie tzw. siniaków, czyli krwiaków, które są rezultatem ucisku krwi na tkanki. Niekiedy pojawiają się również spontaniczne krwawienia, które najczęściej towarzyszą sytuacjom stresogennym. O trombocytopenii można mówić wówczas, gdy liczba trombocytów we krwi wynosi poniżej 150 u dzieci i dorosłych oraz poniżej 100 u noworodków.
Małopłytkowość często dotyka dzieci w tym również niemowlaków. U noworodków wyróżnia się trombocytopenię wczesną i późną. Pierwsza z nich zwykle występuje ok. 3 doby po urodzeniu i jest ona związana z zaburzeniami w procesie produkowania trombocytów. Nie jest ona groźna dla życia i nie wymaga leczenia, ponieważ mija samoistnie po kilku dniach. Natomiast późna małopłytkowość u noworodków pojawia się po 72 h od porodu i najczęściej świadczy ona o zakażeniu bakteryjnym lub zapaleniu jelit.
Jedną z przyczyn zbyt niskiej liczby trombocytów we krwi może być niedobór składników mineralnych w organizmie człowieka, w tym przede wszystkim kwasu foliowego i witaminy B12. Niekiedy niskie PLT może być związane z mononukleozą lub przebiegiem choroby zakaźnej, np. odry. Wpływ na małopłytkowość może mieć również zażywanie leków przeciwbólowych i antybiotyków, rozrzedzających krew. Niskie PLT jest także jednym z objawów białaczki i innych chorób szpiku kostnego.
