Wybór odpowiedniej metody zapobiegania ciąży nie jest łatwy, zwłaszcza że najskuteczniejsze środki antykoncepcyjne są inwazyjne i często wiążą się z wystąpieniem skutków ubocznych. Dlatego wciąż wiele kobiet i mężczyzn stosuje naturalne metody antykoncepcji, które choć bezpieczne dla zdrowia, nie zapewniają pełnej ochrony przed zapłodnieniem.
Naturalne metody antykoncepcji – metoda kalendarzykowa
Ideą metody kalendarzykowej jest powstrzymanie się od współżycia w dni płodne kobiety. Dni płodne określa się na podstawie obserwacji 12 cykli miesiączkowych i wyliczeniu średniej długości cyklu. Owulacja (jajeczkowanie) występuje na 13–15 dni przed menstruacją i trwa 24 godziny, ale do zapłodnienia może dojść również na kilka dni przed i po niej z powodu żywotności plemników, które w kobiecym ciele potrafią przetrwać nawet 5–6 dni.
Metoda kalendarzykowa sprawdza się w przypadku kobiet miesiączkujących regularnie. Należy jednak pamiętać, że takie czynniki, jak choroby, stres, antybiotyki, alkohol czy zmiana klimatu, mogą zaburzyć cykl i tym samym utrudnić wyliczenie dni płodnych.
Naturalne metody antykoncepcji – metoda objawowo-termiczna
Metoda objawowo-termiczna opiera się na obserwacji kobiecego ciała w miesięcznym cyklu, z uwzględnieniem temperatury ciała, konsystencji i ilości śluzu szyjkowego oraz pozycji szyjki macicy. Badając i analizując te czynniki, kobieta może stwierdzić, w jakiej fazie cyklu się znajduje i powstrzymać się od współżycia w dni płodne. Badania muszą być robione codziennie, niepotrzebna jest wizyta u lekarza.
Temperaturę ciała mierzy się w pochwie, odbycie lub pod językiem; w czasie dni płodnych jest podniesiona. Śluz szyjowy wydzielany podczas owulacji jest przezroczysty i elastyczny, w przeciwieństwie do śluzu, który w czasie dni niepłodnych ma białawe lub żółtawe zabarwienie i jest gęsty.
Metoda objawowo-termiczna może być skuteczna, pod warunkiem, że kobieta jest zdrowa. Podniesiona temperatura ciała bywa skutkiem przeziębienia, a nie dowodem na owulację, podobnie jak śluz, który zmienia konsystencję z powodu infekcji intymnej.
Skuteczne metody antykoncepcji – wkładka domaciczna
Wkładka domaciczna, popularnie zwana spiralą, zabezpiecza kobietę przed ciążą na 2–6 lat. To skuteczna metoda antykoncepcji, skierowana do kobiet, które są po porodzie i w najbliższym czasie nie planują macierzyństwa. Wkładki domaciczne wykonuje się z plastiku z dodatkiem miedzi lub srebra, które wpływają na ruchliwość plemników – plemniki nie są w stanie dotrzeć do jajowodów i zapłodnić komórki jajowej. Spirale mogą również zawierać zbiornik z substancją hormonalną.
Wkładkę domaczaną zakłada lekarz-ginekolog najlepiej w czasie miesiączki. Zabieg ten nie jest przyjemny i podczas jego wykonywania istnieje nieduże ryzyko przebicia jamy macicy.
Skuteczne metody antykoncepcji – plaster antykoncepcyjny
Plastry antykoncepcyjne są hormonalną metodą antykoncepcji, którą mogą stosować kobiety w każdym wieku, jednak masa ich ciała nie może przekraczać 80 kg. Plastry działają jak tabletki antykoncepcyjne, ale są skuteczniejsze, ponieważ zarówno biegunka, jak i wymioty nie mają wpływu na wchłonięcie się substancji hormonalnej. Jednak podobnie jak tabletki, choć w mniejszym stopniu, obciążają wątrobę. Plastry przykleja się na zdrową, skórę bez włosów i podrażnień raz na tydzień.
Skuteczne metody antykoncepcji – tabletka
Tabletka (pigułka) antykoncepcyjna nie dopuszcza do owulacji. Zmienia również konsystencję śluzu. Może być jednoskładnikowa lub dwuskładnikowa. Tabletka jednoskładnikowa to tzw. minipigułka – w składzie ma tylko jeden hormon w niskiej dawce (gestagen – syntetyczny progesteron). Natomiast tabletka dwuskładnikowa zawiera syntetyczny progesteron i syntetyczny estrogen (etynyloestradiol). Pigułka jednoskładnikowa wywołuje mniej skutków ubocznych. Skuteczność obu jest podobna. Tabletki dwuskładnikowe przyjmuje się przez 21 dni, po czym robi się siedmiodniową przerwę. Tabletki jednoskładnikowe stosuje się bez przerwy.
Niehormonalne metody antykoncepcji – prezerwatywa
Prezerwatywy należą do mechanicznych metod zapobiegania ciąży i są jedną z nielicznych metod antykoncepcji dla mężczyzn. Istnieją także prezerwatywy dla kobiet, które umieszcza się w pochwie. Prezerwatywę wykonuje się z lateksu. Jej skuteczność uzależniona jest głównie od sposobu używania. Istnieje ryzyko pęknięcia prezerwatywy – jeśli została źle założona lub gdy w czasie zakładania doszło do jej uszkodzenia. Zaletą prezerwatyw jest ich dostępność, stosunkowo niska cena oraz fakt, że chronią przed zakażeniem wirusami i chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Niehormonalne metody antykoncepcji – kapturek dopochwowy
Kapturki dopochwowe są mechaniczną metodą antykoncepcji, a ich działanie polega na tworzeniu bariery dla plemników. Wykonywane są z gumy lub silikonu, kształtem przypominają miseczkę. Kapturek kobieta wsuwa do pochwy, tak aby był niewyczuwalny, do 6 godzin przed stosunkiem płciowym. Następnie należy go wyjąć, ale nie od razu, by podczas wyjmowania nie doszło do zapłodnienia.
Kapturki dopochwowe nie ingerują w gospodarkę hormonalną kobiety, więc ich stosowanie nie wiąże się ze skutkami ubocznymi, które często występują podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych.
Niehormonalne metody antykoncepcji – wazektomia
Wazektomia to nowoczesna metoda antykoncepcji dla mężczyzn. Polega na przerwaniu ciągłości nasieniowodów, aby w nasieniu nie występowały plemniki. Wazektomia jest mikrochirurgicznym zabiegiem urologicznym, który prowadzi do okresowej bezpłodności. Ponowne zespolenie nasieniowodów jest możliwe, ale nie zawsze się udaje, dlatego nie poleca się wazektomii mężczyznom, którzy planują ojcostwo.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o antykoncepcji długoterminowej:
