Manometria odbytu i odbytnicy określana jest inaczej mianem manometrii anorektalnej. Jest to specjalistyczne badanie polegające na pomiarze ciśnień, a konkretnie zmian ciśnień w odbytnicy i odbycie, co pozwala na ocenę czynności zwieraczy odbytu. Manometrię odbytu zazwyczaj wykonuje się przy problemach z wypróżnianiem. Szczególnie często kierowani są do tego badania pacjenci z problemem nietrzymania stolca lub uporczywymi zaparciami. Manometria odbytu jest badaniem, które może być wykonane zarówno u dzieci, jak i dorosłych. W przypadku dzieci jest to jedno z podstawowych badań służących diagnostyce choroby Hirschsprunga – wrodzonego schorzenia unerwienia jelita.
Manometria odbytu – na czym polega i jakie są wskazania do jej wykonania?
Manometria odbytu i odbytnicy, czyli manometria anorektalna, polega na wprowadzeniu do dolnego, końcowego odcinka drogi pokarmowej cewnika zakończonego specjalnym balonikiem. Balonik ten napełniany jest powietrzem, a specjalne urządzenie elektroniczne rejestruje zachodzące zmiany ciśnień. Dzięki zarejestrowanym pomiarom lekarz jest w stanie wykryć niektóre jednostki chorobowe i właściwie ukierunkować dalszą diagnostykę i leczenie. Zbyt wysokie ciśnienia w odbycie i odbytnicy zwykle współistnieją z przewlekłymi, ciężkimi zaparciami. Niskie ciśnienia świadczą o niewydolności zwieraczy odbytu, co skutkuje nietrzymaniem stolca.
Najczęstszymi problemami, z powodu których pacjenci zostają skierowani na manometrię odbytu, są uporczywe zaparcia lub nietrzymanie stolca. Manometria odbytu i odbytnicy u dzieci jest najczęściej wykonywana w przypadku podejrzenia choroby Hirschsprunga (zaburzenia obwodowego unerwienia jelita wywołanego brakiem komórek zwojowych w splotach śródściennych jelita, a konkretnie w splotach mięśniówkowych Auerbacha i splotach podśluzówkowych Meissnera). Innymi wskazaniami do wykonania manometrii odbytu i odbytnicy mogą być:
- konieczność oceny funkcji końcowego odcinka przewodu pokarmowego, np. po zabiegach chirurgicznych tej okolicy,
- obecność przetok okołoodbytniczych np. w związku z chorobą Leśniowskiego – Crohna,
- wypadanie odbytnicy.
Jak działa układ pokarmowy? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Manometria odbytu – jak przebiega badanie?
Badanie wymaga pewnego przygotowania. Nie ma konieczności stosowania żadnej specjalnej diety, jednak co najmniej przez cztery godziny przed badaniem pacjent nie powinien jeść ani pić. Powinien również postarać się wypróżnić. Jeśli pacjent nie odda samoistnie kału, konieczne jest wykonanie lewatywy. Ponadto pacjent powinien skonsultować się z lekarzem na temat tego, które z przyjmowanych leków i suplementów powinien odstawić przed badaniem, aby jego wynik był jak najbardziej wiarygodny. Należy pamiętać, że niektóre leki działają rozluźniająco na mięśniówkę gładką, co mogłoby zafałszować wynik.
Badanie jest długie, gdyż trwa do godziny, jednak nie jest bolesne. Chory kładzie się na lewym boku z podkurczonymi nogami (zgiętymi w stawach kolanowych i biodrowych). Lekarz wprowadza przez odbyt niewielki cewnik z balonikiem, który połączony jest z wyspecjalizowanym urządzeniem oceniającym ciśnienie i siłę skurczu mięśni zwieraczy odbytu. Wprowadzenie cewnika nie jest bolesne, lecz z pewnością wywołuje dyskomfort. Szczególnie rozdrażnione mogą być na tym etapie dzieci – nierzadko wpadają one w panikę przy próbie włożenia czopka, a tym bardziej cewnika do odbytu. Pacjent powinien współpracować przy badaniu. Lekarz może bowiem poprosić go, by spróbował zacisnąć zwieracze odbytu w trakcie badania i je rozluźnić, a także próbować wykonać parcie na stolec.
W trakcie badania balonik jest kilkakrotnie wypełniany powietrzem, co stymuluje ruchy perystaltyczne jelit i mięśniówki zwieraczy. Dorośli są w stanie powiedzieć, czy w trakcie badania czują parcie na stolec, czy nie.
Przeciwwskazania do manometrii odbytu i odbytnicy
Manometria anorektalna może być wykonana u każdego. Jest to badanie całkowicie bezpieczne, nieinwazyjne i dobrze tolerowane przez chorych. Jedynie pacjenci z alergią na lateks powinni uprzedzić o tym lekarza, gdyż w takiej sytuacji zostanie zastosowany balonik z innego tworzywa. Rzadko dochodzi do powstania powikłań w postaci krwawienia, perforacji czy bólu w okolicy odbytu i odbytnicy. Po badaniu chory może wrócić do codziennej aktywności. Nie ma konieczności rekonwalescencji po badaniu czy też stosowania jakichkolwiek leków w związku z zabiegiem. Dyskomfort odczuwany podczas badania mija od razu po usunięciu balonika.
