Polub nas na Facebooku
Czytasz: Kreatynina w moczu – norma. Jakie mogą być przyczyny nieprawidłowości?
menu
Polub nas na Facebooku

Kreatynina w moczu – norma. Jakie mogą być przyczyny nieprawidłowości?

Próbki moczu do badania

Fot: jarun011 / gettyimages.com

Kreatynina w moczu to oznaczenie stosowane do oceny funkcjonowania nerek i wykorzystywane pomocniczo przy pomiarach stężenia innych substancji w moczu. Ilość wydalanej dobowo kreatyniny uwarunkowana jest masą ciała, masą mięśniową i płcią badanego.

Kreatynina w moczu stanowi jeden z głównych biochemicznych markerów monitorowania pracy nerek. Przy prawidłowej czynności tych narządów jej ilość jest wielkością stałą i zależną od masy mięśniowej. Wahania jej poziomu wywołane przez zmianę diety nie przekraczają 10%. Mocz do badania należy pobrać do naczynia jednorazowego użytku z dziennej zbiórki lub przypadkowej próbki. Pomiaru kreatyniny dokonuje się także w surowicy krwi.

Co oznacza kreatynina w moczu?

Kreatynina to produkt uboczny pochodzący z metabolizmu białek, który powstaje na skutek nieenzymatycznego rozpadu fosforanu kreatyny, zachodzącego głównie w mięśniach szkieletowych. Oprócz mocznika stanowi główny azotowy metabolit przemian białkowych, który wydalany jest przez nerki w moczu. Nie podlega wchłanianiu zwrotnemu w układzie moczowym.

Kreatynina w moczu to oznaczenie, które stosowane jest do oceny funkcjonowania nerek, a zwłaszcza wielkości przesączania kłębuszkowego (tzw. GFR). Pełni także rolę pomocniczą podczas pomiarów stężenia innych substancji oznaczanych w moczu. Poziom kreatyniny może być analizowany na podstawie badań wykonanych na próbkach przypadkowych (najlepiej mocz poranny i pochodzący ze środkowego strumienia) i DZM, czyli dziennej zbiórce moczu. W DZM materiał zbiera się do jednego dużego i jałowego pojemnika przez dobę. Rano pierwszy mocz należy oddać do toalety, a każdy następny do pojemnika zbiorczego. Następnie miesza się go i pobiera próbkę 30–50 ml do analizy. Przed oddaniem moczu do badania należy dokładnie się podmyć. Zaleca się odstawienie leków, które mogłyby wpłynąć na wyniki badań, i odpoczynek.

Co oznacza podwyższona kreatynina? Dowiesz się tego z naszego filmu

Zobacz film: Podwyższona kreatynina. Źródło: 36,6.

Od czego zależy poziom kreatyniny w moczu?

Ilość wydalanej dobowo z organizmu kreatyniny jest zmienna osobniczo i zależy w dużej mierze od masy ciała i płci badanego. Dla przykładu u szczupłego mężczyzny poziom dziennego wydalania kreatyniny szacowany jest na około 0,2 mmol/kg masy ciała, a u kobiet do 50 roku życia na około 0,15 mmol/kg masy ciała. Poziom kreatyniny w moczu będzie wyższy u osób, które spożywają duże ilości gotowanego mięsa i o muskularnej budowie ciała. Norma kreatyniny w moczu przedstawia się następująco:

  • dla mężczyzn – 1100–2000 mg/dobę lub 10–18 mmol/dobę,
  • dla kobiet – 800–1350 mg/dobę lub 7–12 mmol/dobę.

Podział w zależności od płci wynika z założenia większej masy mięśniowej u mężczyzn.

Kreatynina w moczu – klirens kreatyniny

Dobowe wydalanie kreatyniny z moczem pozwala obliczyć tzw. klirens kreatyniny czy nerkowy. Jest to określenie wielkości filtracji kłębkowej. Jest to współczynnik oczyszczania osocza, czyli liczba mililitrów osocza oczyszczonego z danego związku w ciągu 1 minuty i wyrażony jest w mL/min. Oznaczania klirensu kreatyniny dokonuje się w następujących krokach:

  • pobranie krwi i oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy,
  • zmierzenie objętości dobowej zebranego moczu, pobranie próbki na oznaczanie kreatyniny,
  • zmierzenie stężenia kreatyniny w moczu,
  • obliczenie klirensu kreatyniny z wykorzystaniem wzoru U*V/S (mL/min), gdzie U to stężenie danej substancji w moczu (mg/dL), S to stężenie danej substancji w surowicy (mg/dL), zaś V to objętość moczu wydalonego w ciągu 1 minuty, obliczona z całkowitej objętości moczu zebranego w ciągu 24 godzin (mL/min).

Wskazania do badania kreatyniny w moczu

Badanie kreatyniny w moczu powinny wykonać zwłaszcza osoby: starsze, mające problemy z nerkami, choroby mięśni, o nagłym przyroście masy mięśniowej, stosujące głodówkę czy nieodpowiednią dietę.

Jak wygląda badanie moczu? Dowiesz się tego z naszego filmu

Zobacz film: Mocz - co warto wiedzieć? Źródło: X-BankGallery / iStock

Kreatynina w moczu – przyczyny nieprawidłowych wyników

Nieprawidłowe wartości kreatyniny w moczu mogą być spowodowane m.in.:

  • stosowaną dietą, a zwłaszcza ilością mięsa w jadłospisie i stopniem nawodnienia organizmu;
  • wysiłkiem fizycznym;
  • chorobami nerek i dróg moczowych, zwłaszcza stanami zapalnymi, zaburzeniami krążenia i przewlekłą bądź ostrą niewydolność tych narządów;
  • długotrwałym stosowaniem niektórych leków, takich jak chemioterapeutyki, antybiotyki i glikokortykosteroidy;
  • zaburzeniami w dopływie krwi do nerek, szczególnie wywołanymi zastoinową niewydolnością serca;
  • ciążą;
  • suplementacją kreatyną.

Wskaźnik białko kreatynina w moczu

Wskaźnik białko kreatynina w moczu znany jest jako wskaźnik albumina/kreatynina w moczu, czyli ACR. Określa stężenie albumin w moczu, czyli białka pojawiającego przy uszkodzeniu kłębków nerkowych. Badanie przeprowadza się na przygodnej próbce moczu, najlepiej ze środkowego strumienia. Wskaźnik albumina/kreatynina w próbce moczu z wyboru odpowiada wartościom uzyskanym podczas jego dobowej zbiórki. Cena badania ACR to wydatek rzędu 20 zł.

Przewlekłą chorobę nerek można podejrzewać wówczas, gdy wskaźnik albumina/kreatynina wynosi powyżej 30 mg/g lub więcej niż 3 mg/mmol. Stan ten nazywa się białkomoczem. Wzrost wydalania białka z moczem, w szczególności mikroalbuminuria, jest najwcześniejszym objawem nefropatii cukrzycowej. Mikroalbuminuria jest czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.

Jak dbać o nerki? Odpowiedź znajdziesz w filmie

Zobacz film: Jak dbać o nerki? Źródło: Dzień Dobry TVN.

Bibliografia:

1. Zalesska−Kręcicka M., Zatoński T, Bolanowski M., Zatońska K., ENT Disorders in Acromegalic Patients, “Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2006, 15(3), s. 549–551.

2. Szutowicz A., Raszei-Specht A., Diagnostyka laboratoryjna tom II, Gdańsk, Gdański Uniwersytet Medyczny, 2011.

3. Błazucka U., Iwanowska M., Bobilewicz D., Zakres stężeń kreatyniny w odniesieniu do wartości szacowanego przesączania kłębuszkowego (eGFR), „Journal of Laboratory Diagnostics”, 2016, 52(3), s. 197–200.

4. Małyszko J., Przewlekła niewydolność nerek — problem tylko nefrologów?, „Choroby Serca i Naczyń”, 2005, 2(2), s. 78–83.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
60
24
Polecamy
Klirens kreatyniny – co to takiego?
Jaka jest jego norma?
Klirens kreatyniny – co to takiego? Jaka jest jego norma? TVN zdrowie
Badanie GFR i eGFR – norma dla mężczyzn, kobiet i dzieci
Badanie GFR i eGFR – norma dla mężczyzn, kobiet i dzieci TVN zdrowie
Norma cukru we krwi – u dorosłych, u dzieci, w ciąży.
Jaka jest norma po posiłku i na czczo?
Norma cukru we krwi – u dorosłych, u dzieci, w ciąży. Jaka jest norma po posiłku i na czczo? Dzień Dobry TVN
Prawidłowe wartości cholesterolu w badaniach laboratoryjnych
Prawidłowe wartości cholesterolu w badaniach laboratoryjnych Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty