Koper włoski (inaczej – fenkuł) wywodzi się obszaru basenu Morza Śródziemnego i Azji Mniejszej. Znany z właściwości leczniczych już w starożytności, z czasem trafił do wielu regionów świata. Choć w Polsce uprawiany jest dość rzadko, popularna jest – głównie ze względu na właściwości lecznicze – herbata z jego aromatycznych owoców o charakterystycznym, anyżowym smaku. W kulinariach można jednak także wykorzystywać bulwę, łodygi i liście fenkułu.
Koper włoski – składniki odżywcze
Koper włoski to niedoceniane w Polsce warzywo o interesującym smaku i wielu walorach prozdrowotnych. Zawdzięcza je wysokiej zawartości błonnika, witamin A, K, C, kwasu foliowego oraz minerałów, takich jak potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez. W bulwie i łodygach fenkułu znajdują się także liczne fitozwiązki – flawonoidy (m.in. rutyna, kwercetyna), olejki eteryczne (zawierające m.in. anetol, limonen). Te ostatnie nadają roślinie anyżkowy aromat.
W naszym kraju fenkuł dostępny jest głównie jako preparat zielarski – herbata z nasion kopru włoskiego. W praktyce napary przygotowuje się z jego wysuszonych owoców przypominających wyglądem drobniutkie ziarenka. Nasiona znajdują się w ich wnętrzu. Występują w nich, te same co w pozostałych częściach rośliny, olejki eteryczne i flawonoidy, a także nienasycone kwasy tłuszczowe, znaczne ilości witamin z grupy B (B1, B2, B3, B6) oraz bardzo dużo żelaza, wapnia, magnezu, manganu, cynku, fosforu, potasu. Oczywiście do zaparzenia herbaty z kopru włoskiego stosuje się zaledwie kilka gramów owoców, ale warto wiedzieć, że spożycie ich 100-gramowej porcji zaspokoiłoby z nawiązką dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na większość wyżej wymienionych minerałów.
Zobaczcie na filmie przy jakich dolegliwościach warto pamiętać o ziołach:
Właściwości lecznicze kopru włoskiego
Koper włoski znany jest przede wszystkim z leczniczego wpływu na układ pokarmowy. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, wzmaga ruchy perystaltyczne jelit, działa rozkurczowo i wiatropędnie. W związku z tym napar z owoców fenkułu to popularny środek na problemy trawienne czy dolegliwości ze strony wątroby. Niweluje wzdęcia, zgagę, odbijanie się po posiłku. Reguluje apetyt i łagodzi skutki przejedzenia. W przypadku niemowląt herbata z kopru włoskiego to skuteczny sposób na kolki. Seniorom zaleca się picie naparu w związku z typowym dla ich wieku spowolnieniem metabolizmu.
Oprócz powyższych walorów fenkuł ma wiele innych cennych właściwości. Warto włączyć go na stałe do diety – nie tylko w formie ziołowego naparu, ale i w świeżej postaci. Zawarte w koprze włoskim witaminy, minerały i antyoksydanty mają bardzo korzystny wpływ na stan układu sercowo-naczyniowego i krwiotwórczego. Wzmacniają naczynia krwionośne, regulują ciśnienie tętnicze i pracę serca, działają przeciwzakrzepowo, uczestniczą w tworzeniu ciałek krwi. Na układ krążenia pozytywnie oddziałuje także obecny w fenkule błonnik, który przyczynia się do utrzymania korzystnego profilu lipidowego krwi. Spożywanie kopru włoskiego ogranicza zatem pośrednio ryzyko takich dolegliwości, jak: miażdżyca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca, udary, zawały.
Fenkuł jest rośliną o właściwościach antyoksydacyjnych. Flawonoidy, olejki eteryczne oraz witaminy C i A są silnymi przeciwutleniaczami. Substancje takie przeciwdziałają szkodliwej aktywności wolnych rodników w organizmie. Tym samym ograniczają ryzyko chorób nowotworowych i neurodegeneracyjnych oraz spowalniają procesy starzenia się. Dotyczy to też skóry, w związku z czym wyciągi z kopru włoskiego często są składnikiem kremów przeciwzmarszczkowych.
Kwercetyna, anetol czy witamina C wykazują właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwgrzybicze, dzięki czemu koper włoski jest pomocny w przypadku różnego rodzaju infekcji. Podany w formie naparu do picia hamuje rozwój grzybów i drobnoustrojów jelitowych. Działa leczniczo przy nieżycie górnych dróg oddechowych, nie tylko zwalczając bakterie, ale i ułatwiając wykrztuszanie wydzieliny oskrzelowej. Przy przeziębieniu czy grypie może służyć jako środek napotny i przeciwgorączkowy. Napar z kopru włoskiego nadaje się także do użycia zewnętrznego. Zastosowany na skórę, działa bakteriobójczo, przeciwpasożytniczo. Można go również wykorzystać do płukania ust i przemywania oczu.
Koper włoski dla kobiet
Rozległe działanie kopru włoskiego jest z wielu względów korzystne dla płci pięknej. Dzięki właściwościom rozkurczającym napar z owoców fenkułu skutecznie zmniejsza bóle menstruacyjne czy – częste u kobiet – dolegliwości ze strony układu moczowego. Po konsultacji z lekarzem koper włoski można stosować jako środek na pobudzenie laktacji. Zawarte w fenkule związki o właściwościach estrogennych stymulują libido i łagodzą zaburzenia hormonalne, m.in. objawy menopauzy.
Koper włoski a odchudzanie
Zarówno świeży fenkuł, jak i herbata z kopru włoskiego mają zastosowanie w przypadku diety odchudzającej. Warzywo nie podnosi znacząco wartości energetycznej posiłków, ponieważ 100 gramów smacznej bulwy czy łodyg dostarcza około 30 kcal. Fenkuł reguluje trawienie, przyspiesza spalanie tłuszczu, obniża indeks glikemiczny posiłków. Dzięki właściwościom moczopędnym redukuje ilość płynów w organizmie i oczyszcza go z toksyn.
Koper włoski – jak go jeść?
Owoce kopru włoskiego sprawdzają się nie tylko jako podstawa leczniczego naparu. Mają oryginalny, słodkawy, nieco pikantny smak i anyżkowy zapach. Z powodzeniem można wykorzystać je jako przyprawę do sosów, zup, warzyw, mięs, owoców morza, pieczywa czy kompotów. Olejek z nasion kopru włoskiego służy do aromatyzowania wyrobów cukierniczych i likierów. Aromatyczne są także liście kopru włoskiego, które w kuchniach świata stosowane są jako przyprawa do dań rybnych. Łodygi i bulwy fenkułu doskonale sprawdzają się w sałatkach i zapiekankach.
Poznajcie zioła lecznicze wykorzystywane w medycynie staropolskiej:
