W medycynie wykorzystuje się głównie nasiona fenkułu i wyciąg z rośliny (olejek). Powszechne zastosowanie ma herbata z kopru włoskiego, zwłaszcza w leczeniu wzdęć i kolki u niemowląt. W kuchni natomiast używa się bulw rośliny, które zawierają m.in. potas, wapń i witaminę C.
Co to jest fenkuł?
Koper włoski jest warzywem uprawianym głównie w krajach śródziemnomorskich, stąd jego popularność w tamtejszej kuchni, która dotarła również do Polski. Kwitnie od lipca do września, a jego łodygi, liście i kwiaty wydzielają charakterystyczną słodką i anyżową woń, dzięki zawartości olejków aromatycznych, których składnikiem jest anetol o działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym. Fenkuł ma wszechstronne zastosowanie. Używane są jego nasiona, liście, a także jadalna, bulwiasta cebula, która tworzy się u podnóża rośliny.
Koper włoski dla niemowląt
Napar z kopru włoskiego jest od wieków stosowany w leczeniu kolek u niemowląt. Ma działanie rozkurczowe, przeciwbólowe i zmniejsza ilość gazów w jelitach. Przez lata był podawany dzieciom niemal równie często jak woda. Tymczasem zdania odnośnie wpływu kopru włoskiego na dziecko są podzielone, ponieważ stwierdzono, że ma on silne działanie estrogenne. Badania wykazały, że niemowlęta, którym podaje się herbatę z fenkułu w dużych ilościach, mogą mieć wyższe stężenie estrogenów, czyli żeńskich hormonów, co u dziewczynek może spowodować wczesne dojrzewanie i jest niewskazane dla chłopców. Problem wynika stąd, że na przestrzeni lat znacznie wzrosła częstotliwość podawania niemowlętom naparu z kopru - nawet do kilku razy dziennie. Powinien być on natomiast używany z umiarem, a przed podjęciem decyzji o jego regularnym stosowaniu warto skonsultować się z pediatrą.
Zobacz także: Kolka – silne bóle brzucha. Co ją powoduje, jak z nią walczyć?
Koper włoski - zastosowanie w dolegliwościach układu oddechowego i pokarmowego
Fenkuł wykazuje dużą skuteczność w walce z przeziębieniem - ma działanie wykrztuśne (zwiększa objętość wydzieliny oskrzelowej i zmniejsza jej gęstość oraz przywraca prawidłowy ruch nabłonka rzęskowego), przeciwgorączkowe i napotne. Zwalcza także drobnoustroje, dlatego sprawdza się w leczeniu infekcji w obrębie jamy ustnej, w tym aft. Przy przeziębieniach rekomendowane są inhalacje olejkiem z kopru włoskiego dodanym do gorącej wody bądź picie wywaru z olejku koprowego, miodu i mleka.
Owoce kopru włoskiego stosuje się przy problemach ztrawieniem - pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i żółci, a co za tym idzie wzmagają apetyt. Łagodzą także bóle brzucha i likwidują wzdęcia - zmniejszają napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego i poprawiają perystaltykę jelit. Często są składnikiem preparatów przeczyszczających.
Właściwości kopru włoskiego - naturalna pomoc na kobiece dolegliwości
Fenkuł polecany jest na pobudzenie laktacji i ta roślina jest faktycznie składnikiem większości preparatów mlekopędnych dostępnych na rynku. Należy jednak mieć na uwadze, że estrogeny mogą dostać się do organizmu dziecka z mlekiem matki, dlatego decyzję o stosowaniu herbaty z kopru włoskiego należy najpierw skonsultować z lekarzem. Z tego samego powodu niewskazane jest używanie preparatów na bazie fenkułu przez kobiet w ciąży.
Roślina łagodzi natomiast bóle menstruacyjne i objawy menopauzy, a także uważa się, że podnosi libido, chociaż ta teoria nie ma jeszcze poparcia w badaniach naukowych.
Inne właściwości kopru włoskiego
Koper włoski występuje w kilku odmianach, z których większość ma zastosowanie w kuchni. Można go spożywać na surowo (np. w formie sałatki) lub stosować jego liście jako dodatek do zup. Nasiona z kolei często traktowane są jako przyprawa do grillowanej lub smażonej wieprzowiny. Fenkuł ma charakterystyczny anyżowy zapach, chociaż jego woń jest znacznie mniej intensywna niż zapach jego tradycyjnej odmiany. Olejek z kopru włoskiego używany jest także jako aromat wódki i wyrobów cukierniczych.
Zobacz także: Zioła i rośliny lecznicze w Polsce. Jak je stosować?
Fenkuł - działanie niepożądane
Koper włoski, jak większość ziół, może powodować reakcje alergiczne ze względu na substancje chemiczne o działaniu drażniącym. Podawany doustnie w formie olejku w większych dawkach może powodować podrażnienie błon śluzowych i jelit, odurzenie, drgawki kloniczne, a nawet przekrwienie mózgu i płuc. Zaleca się, aby nie stosować przetworów na bazie kopru włoskiego dłużej niż przez dwa tygodnie.
Fenkuł jest rośliną pożądaną w diecie człowieka, ale również niebezpieczną. Dlatego z uwagi na możliwość wystąpienia działań niepożądanych, zaleca się jego kontrolowane stosowanie.
