Kapnografia i kapnometria to metody monitorowania pacjenta, które pozwalają na podwyższenie bezpieczeństwa pacjenta, jak również polepszają standard diagnostyki, przez co postawienie właściwego rozpoznania jest szybsze i ratuje życie. W połączeniu z obecnymi możliwościami ratownictwa medycznego, dzięki zastosowaniu wszystkich dostępnych metod, możliwe jest podwyższenie bezpieczeństwa chorego.
Kapnografia – podstawowe pojęcia
Kapnometria to nieinwazyjna metoda pomiaru stężenia i ciśnienia parcjalnego CO2, czyli dwutlenku węgla w wydychanym przez pacjenta powietrzu. Służy temu kapnometr, czyli urządzenie, które mierzy i pokazuje poziom stężenia CO2. Kapnografia pozwala na monitorowanie stężenia CO2, a kapnograf jest urządzeniem pozwalającym na tworzenie wykresu stężenia CO2 w czasie. Ostatnie pojęcie to kapnograf, czyli wykres stężenia CO2.
Dwutlenek węgla jest nieodłącznie związany z metabolizmem, układem krążenia i wentylacją. Dzięki kapnografii można monitorować zawartość tego gazu, a to, w połączeniu z innymi parametrami pozwala wcześniej na właściwą ocenę stanu pacjenta.
Kapnograf – zasada pomiaru
Kapnograf pozwala na ocenę zmian stężenia dwutlenku węgla w czasie jednego cyklu oddechowego. Poziom ten jest mierzony, biorąc pod uwagę zmiany stężenia w czasie, jak również jako objętość wydechowa, czyli zmiany stężenia CO2 w gazach wydychanych. W ratownictwie medycznym stosuje się czasowy pomiar stężenia dwutlenku węgla. Kapnometria polega na pomiarze ciśnienia parcjalnego czy stężenia CO2 przy użyciu technik pomiaru spektrofotometrycznego bądź kolorymetrycznego.
Jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy? Dowiesz się tego z filmu:
Urządzenia kolorymetryczne zawierają filtr ze wskaźnikiem pH. Przepływ powietrza nad tym filtrem powoduje odpowiednie wybarwienie filtra, co odzwierciedla stężenie dwutlenku węgla. Pomiar spektrofotometryczny wykorzystuje zjawisko pochłaniania światła w zakresie podczerwieni przez dwutlenek węgla.
Norma kapnografu
Wykres kapnografu ma kształt trapezu. Ma cztery fazy. Stężenie dwutlenku węgla zaczyna się od zera, rośnie, a później do niego wraca. Prawidłowe stężenie dwutlenku węgla mieści się w przedziale 35-45 mmHg. Kapnografia wymaga na uwzględnienie całego przebiegu wykresu, a nie pojedynczego wyniku.
Wzrost CO2 wynika w zapisie kapnografu pojawia się w następujących sytuacjach:
- zmniejszenie wentylacji,
- wzrost produkcji CO2,
- dożylne podawanie wodoroweglanów,
- nagłe zwolnienie mankietu,
- nagły wzrost minutowego rzutu serca.
Spadek CO2 natomiast wynika z następujących sytuacji klinicznych:
- zbyt wysoka wentylacja,
- spadek zużycia tlenu na obwodzie,
- spadek przepływu płucnego,
- nagły spadek rzutu minutowego serca,
- rozłączenie respiratora,
- zatkanie rurki intubacyjnej.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o układzie oddechowym:
Kiedy wykorzystuje się kapnograf?
By zrozumieć, kiedy wykorzystuje się kapnografię, należy zrozumieć różnicę pomiędzy natlenowaniem organizmu a wentylacją, czyli dwoma istotnymi elementami oddychania. Natlenowanie organizmu to proces polegający na transporcie tlenu do tkanek organizmu. Podczas wdechu, tlen trafia do płuc, po czym dochodzi do wymiany pomiędzy krążeniem płucnym a pęcherzykami płucnymi. Dzięki temu dochodzi do przenoszenia tlenu z krwią do tkanek. Ten proces, a właściwie jego efektywność określa się mianem pulsoksymetrii. Drugim procesem jest wentylacja, czyli usuwanie dwutlenku węgla z tkanek, ponieważ jest on produktem ubocznym przemian metabolicznych w komórkach ustroju. I to właśnie ten proces jest prezentowany przez kapnometr lub kapnograf. Kapnografia lepiej niż pulsoksymetria pozwala na zdiagnozowanie przemieszczenia się rurki intubacyjnej.
