Jarmuż jest niskokalorycznym warzywem wykazującym liczne właściwości zdrowotne i lecznicze. Przypisuje się mu działanie przeciwnowotworowe, wzmacniające odporność oraz chroniące przed rozwojem chorób układu sercowo-naczyniowego.
Wartość odżywcza jarmużu
Jarmuż jest rośliną zaliczaną do rodziny kapustnych. Liście jarmużu posiadają wiele właściwości odżywczych, gdyż są źródłem cennych witamin i minerałów. Warzywo to dostarcza dużych ilości żelaza zapobiegającego anemii. Jest również bogatym źródłem wapnia i potasu, czyli minerałów odpowiadających za regulowanie ciśnienia tętniczego krwi. W składzie jarmużu obecna jest witamina C, która należy do naturalnych przeciwutleniaczy. Wzmacnia odporność, zwiększa przyswajanie żelaza oraz uszczelnia naczynia krwionośne chroniąc przed rozwojem schorzeń układu sercowo-naczyniowego.
Związkiem występującym w liściach jarmużu jest również witamina K, która odgrywa ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi. Jarmuż dostarcza także beta karotenu należącego do substancji o działaniu antyoksydacyjnym, który w organizmie człowieka zostaje przekształcony w witaminę A. Dzięki temu warzywo to korzystnie wpływa na funkcjonowanie narządu wzroku oraz stan skóry, włosów i paznokci. W jarmużu występują również inne związki z grupy karotenoidów i antyoksydantów – luteina i zeaksantyna. Przyczyniają się one do hamowania procesów oksydacyjnych zachodzących w organizmie, a przy tym zapobiegają rozwojowi poważnych schorzeń, m.in. chorób nowotworowych i układu krążenia. Luteina i zeaksantyna chronią również przed zwyrodnieniem plamki żółtej. Cennym składnikiem jarmużu jest sulforafan, który odpowiada za liczne właściwości zdrowotne i lecznicze tego warzywa.
Właściwości prozdrowotne jarmużu
Do właściwości zdrowotnych jarmużu zalicza się przede wszystkim zapobieganie chorobom układu krążenia. W jego składzie znajduje się wiele substancji, które wspomagają pracę układu sercowo-naczyniowego i zapewniają jego prawidłowe funkcjonowanie. Składniki mineralne występujące w liściach tego warzywa odpowiadają za regulowanie ciśnienia tętniczego krwi, chroniąc przed chorobą nadciśnieniową. Związki obecne w jarmużu przyczyniają się również do obniżenia poziomu „złego” cholesterolu i wzmocnienia naczyń krwionośnych, a tym samym przeciwdziałają rozwojowi miażdżycy.
Jarmuż chroni również przed chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Działanie to jest związane z sulforafanem, który przyczynia się do niszczenia bakterii Helicobacter pylori wywołującej wrzody, a także zapalenie błony śluzowej żołądka. Ze względu na wysoką zawartość wapnia, jarmuż jest warzywem zalecanym w prewencji i leczeniu osteoporozy. Dostarcza również związków uczestniczących w procesie widzenia i odpowiadających za właściwą pracę narządu wzroku. Dzięki temu przeciwdziała różnych chorobom oczu, m.in. zwyrodnieniu plamki żółtej, zespołowi suchego oka oraz tzw. „kurzej ślepocie” polegającej na zaburzeniach widzenia o zmierzchu.
Jarmuż – warzywo o właściwościach przeciwnowotworowych
Właściwości przeciwnowotworowe jarmużu są związane z obecnością w nim związków o działaniu przeciwutleniającym – sulforafanu, luteiny i zeaksantyny. Sulforafan przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób nowotworowych, a zwłaszcza raka prostaty, płuc oraz jelita grubego. Zawartość karotenoidów w liściach jarmużu zapobiega natomiast nowotworom jamy ustnej, krtani, przełyku, a także pęcherza moczowego. Innym związkiem występującym w dużych ilościach w jarmużu i wykazującym działanie antynowotworowe jest witamina K. Przypisuje się jej ochronę przed rozwojem raka wątroby, pęcherzyka żółciowego, okrężnicy, piersi oraz jajnika.
Kto powinien uważać na jarmuż?
Jarmuż jest źródłem goitrogenów, czyli związków mogących obniżać stężenie jodu w organizmie. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń w syntezie hormonów tarczycowych oraz przerostu gruczołu tarczowego. Z tego powodu warzywo to nie jest zalecane osobom z chorobami tarczycy. Niekorzystne działanie goitrogenów można ograniczyć poprzez gotowanie jarmużu bez przykrycia, co prowadzi do ulatniania się tych związków pod wpływem wysokiej temperatury. W jarmużu występują również szczawiany, które spożywane w nadmiarze odkładają się w drogach moczowych i w nerkach, skutkując kamicą nerkową. W przypadku zdiagnozowanej szczawianowej kamicy nerkowej konieczne jest wyeliminowanie jarmużu z diety.
Jak najlepiej jeść jarmuż?
Jarmuż zaleca się jeść przede wszystkim w postaci surowej, gdyż w ten sposób dostarcza organizmowi najwięcej odżywczych substancji. Długotrwałe gotowanie warzywa prowadzi do znacznych strat cennych związków. Najbardziej korzystną metodą obróbki termicznej, która pozwala na zachowanie właściwości odżywczych jarmużu, jest gotowanie na parze przez nie dłużej niż 3-4 minuty. Na bazie surowego jarmużu można przygotować sycące sałatki, np. z dodatkiem awokado i truskawek oraz owocowo-warzywny koktajl wzbogacony o banana, kiwi i szklankę jabłkowego soku.
