Korzystanie z kul ortopedycznych wynika z trwałej lub długotrwałej niepełnosprawności w poruszaniu się bądź z urazu w obrębie kończyny dolnej, potrzebującego czasowego odciążenia. Chodzenie o kulach wymaga nabycia odpowiedniego zaopatrzenia i techniki poruszania się, ale przede wszystkim poprawnego ustawienia kul do wzrostu dla utrzymania prawidłowego wzorca chodu podczas nauki chodzenia.
Jakie kule ortopedyczne kupić?
Przy wyborze kul ortopedycznych warto skorzystać z porady specjalisty w dziedzinie rehabilitacji, który doradzi, w jaki sprzęt należy się zaopatrzyć, aby sprawnie powrócić do zdrowia. Podstawowe typy kul ortopedycznych to kule łokciowe i pachowe:
- kule łokciowe angażują w znacznym stopniu kończyny górne, kształtują zdolność równowagi i koordynacji, pozwalają na zachowanie prawidłowego wzorca chodu, charakteryzują się dużą uniwersalnością i polecane są przy różnorodnych schorzeniach;
- kule pachowe zapewniają istotne wsparcie w stabilizacji centralnej, są wskazane pacjentom z trudnościami z uchwytem lub w przebiegu rozległych urazów, nie angażują w znacznym stopniu kończyn górnych, są mniej poręczne i mogą powodować dyskomfort związany z uciskiem pod pachami, gdzie przebiegają naczynia krwionośne i nerwy.
W przebiegu rehabilitacji zaleca się stosowanie dwóch kul ortopedycznych jednego rodzaju, szczególnie na etapie nauki chodzenia, aby komfortowo odciążyć ciało, zachować prawidłową postawę i przyswoić odpowiednie nawyki motoryczne. Jedną kulę zaleca się, gdy leczenie jest na zaawansowanym etapie i obserwuje się znaczne postępy w lokomocji.
Jak prawidłowo ustawić kule łokciowe i pachowe?
Prawidłowo dopasowane pod względem wysokości kule ortopedyczne pozwalają zaoszczędzić pacjentowi energię oraz wpływają na jakość wzorca chodu i utrwalanie się dobrych nawyków, a także minimalizują negatywne obciążenia kręgosłupa i stawów, szczególnie kończyn dolnych. Aby ustawić kule ortopedyczne, rehabilitant musi zapoznać się z etapem, postępami i planem leczenia oraz rehabilitacji, a także ocenić wzrost pacjenta. Dopasowanie kul ortopedycznych należy prowadzić w pozycji stojącej, przy ustawieniu trzonów kul nieco szerzej niż na szerokość bioder, jednocześnie nie zaburzając fizjologicznych punktów podparcia z przodu i z tyłu, czyli obszaru stawiania stóp. Następnie rehabilitant dobiera typ kul ortopedycznych oraz dopasowuje ich wysokość:
- w przypadku kul pachowych pacjent opiera się na poprzeczkach pachowych, które powinny znajdować się około 5 cm poniżej dołu pachowego, z kolei poprzeczki na dłoń są na wysokości krętarzy większych kości udowych;
- w przypadku kul łokciowych zaleca się ustawienie uchwytu na dłonie na wysokości krętarzy większych kości udowych, aby po oparciu ciała i uchwyceniu rękojeści kończyna górna była lekko zgięta w stawie łokciowym.
Jak dobrać kule ortopedyczne?
Kule ortopedyczne w przebiegu rehabilitacji można regulować dzięki powszechnym mechanizmom, tzw. teleskopowym i skokowym. Teleskopowa kula ortopedyczna pozwala na precyzyjne dopasowanie wysokości do wzrostu, z kolei typ skokowy charakteryzuje się możliwością stopniowej regulacji co 1,5–2 cm. Tego typu kule standardowo dopasowują się do osób o wzroście 160–180 cm, natomiast pacjentom poza skalą dobierane są kule na zamówienie. W doborze kuli ortopedycznych należy wziąć również pod uwagę swój ciężar. Powszechnie dostępne są kule o wytrzymałości około 130–150 kg, powyżej tych wartości udźwig dobierany jest indywidualnie. Dodatkowe akcesoria, np. nasadki, rodzaje rękojeści czy obejm łokciowych i poprzeczek pachowych, wpływają na wygląd, ale też cenę, kuli ortopedycznej.
Jak zbudowany jest układ kostny? Dowiesz się tego z filmu:
Jak używać kuli ortopedycznej?
Chód przy kuli ortopedycznej powinien być maksymalnie zbliżony do naturalnego, czyli należy zachowywać podstawowe etapy: kontakt pięty z podłożem, przetoczenie stopy, oderwanie palucha. Nauka chodzenia rozpoczyna się od treningów na płaskiej powierzchni, wykorzystuje typ chodu dostosowany do możliwości i stanu zdrowia. Jeśli uczymy się poruszania z jedną kulą, powinna znajdować się po przeciwnej stronie chorej kończyny. Należy poruszać się z nią równocześnie do przodu i tyłu. Z kolei poruszanie się z dwoma kulami wyróżnia się 3 typami chodu: czterotaktowym, trójtaktowym i dwutaktowym, przy czym ostatni jest najbardziej funkcjonalnym rodzajem i polega na przesunięciu obu kul do przodu z jednoczesnym przestawieniem nogi chorej, a dalej dostawieniem zdrowej.
Kule łokciowe i pachowe – jak chodzić po schodach?
Chodzenie po schodach to istotny element rehabilitacji i funkcjonalności. Wchodzenie rozpoczyna się od kroku kończyną zdrową, po czym dostawiana jest chora noga wraz z kulami lub jedną kulą. Podczas schodzenia pierwszy ruch wykonuje noga chora wraz z kulami lub kulą, a zdrową się do niej dostawia.
Bibliografia:
1. Mikołajewska E., „Neurorehabilitacja. Zaopatrzenie ortopedyczne”, PZWL, Warszawa 2017;
2. Przeździak B., „Wyroby medyczne. Zaopatrzenie indywidualne”, PZWL, Warszawa 2016.
