Chłoniaki Hodgkina, dotyczące głównie osób młodych, rokują całkowitym wyleczeniem u ponad 80% chorych. Rokowania w przypadku chłoniaków nieziarniczych zależą przede wszystkim od ich podatności na leczenie oraz stopnia zaawansowania klinicznego w momencie rozpoznania.
Co to są chłoniaki?
Chłoniaki są nowotworami złośliwymi układu chłonnego, czyli systemu naczyń, narządów (takich jak migdałki podniebienne, grasica i śledziona) oraz węzłów chłonnych rozmieszczonych w całym organizmie. Główną rolą układu chłonnego, nazywanego inaczej limfatycznym, jest obrona organizmu przed patogenami. Chłonka, która płynie w naczyniach, zawiera komórki układu odpornościowego, czyli limfocyty – zdolne m.in. do produkcji przeciwciał, które neutralizują wnikające, groźne dla zdrowia, czynniki chorobotwórcze. Wyróżniamy limfocyty T i komórki cytotoksyczne (w skrócie nazywane NK), odpowiedzialne za bezpośrednie niszczenie drobnoustrojów, oraz limfocyty B, produkujące przeciwciała.
Chłoniak to choroba polegająca na rozroście klonu nieprawidłowych komórek układu limfatycznego. Komórki te mogą ulec mutacji nowotworowej na każdym etapie ich skomplikowanego dojrzewania, z czego wynika duża różnorodność typów chłoniaków. Najczęściej spotykane są rozrosty nieprawidłowych limfocytów typu B.
Rodzaje chłoniaków
Podstawowy podział chłoniaków uwzględnia chłoniaki nieziarnicze (chłoniaki nie-Hodgkina) oraz chłoniaka Hodgkina. Do najczęstszych chłoniaków nieziarniczych zaliczamy:
- chłoniaki rozlane z dużych komórek B,
- chłoniaki grudkowe,
- chłoniaki z komórek płaszcza,
- chłoniaki Burkitta,
- chłoniaki naciekające narządy, np. mózg, płuca, żołądek czy skórę.
Istnieje czterostopniowa klasyfikacja zaawansowania klinicznego chłoniaków (tzw. klasyfikacja z Ann Arbor). Stopień I oznacza chorobą ograniczoną do pojedynczych węzłów, natomiast IV, najwyższy, opisuje zajęcie węzłów chłonnych oraz narządów pierwotnie nienależących do układu limfatycznego.
Objawy i leczenie chłoniaków
Głównymi symptomami chłoniaków są powiększone węzły chłonne, objawy ogólne (gorączka, utrata masy ciała, nocne poty) oraz objawy uciskowe, wynikające z obecności guza nowotworowego poza węzłami chłonnymi. Główną metodą leczenia chłoniaków jest chemioterapia, w niektórych przypadkach połączona z radioterapią. Sukces terapeutyczny, czyli szansa na całkowite wyleczenie pacjenta, zależy głównie od chemiowrażliwości (podatności na leczenie) nowotworu.
Chłoniak Hodgkina, inaczej zwany ziarnicą złośliwą, dotyczy specyficznych limfocytów typu B, nazywanych komórkami Hodgkina. Objawy choroby oraz jej leczenie są podobne jak w przypadku chłoniaków nieziarniczych.
Jakie są rokowania w poszczególnych typach chłoniaków?
Chłoniaki nieziarnicze ze względu na rokowanie co do przeżycia podzielić można na: powolne, agresywne i wybitnie agresywne.
Chłoniaki powolne rokują bardzo dobrze, chorzy nawet bez zastosowanego leczenia przeżywają kilkanaście lat. Do tej grupy zaliczają się chłoniaki: grudkowe, niektóre B-komórkowe, skóry i żołądka. W tych przypadkach leczenie nie musi zostać włączone bezpośrednio po rozpoznaniu choroby. Nowotwory te najczęściej pojawiają się u ludzi starszych. Po odpowiedniej terapii pacjenci przeżywają przeciętnie ponad 10 lat.
Chorzy na chłoniaki nieziarnicze agresywne rokują gorzej – tacy pacjenci przeżywają do kilkunastu miesięcy bez podjęcia leczenia. Należy tu wymienić chłoniaka z komórek płaszcza, w przypadku którego średnie przeżycie wynosi około 4 lat. Chłoniak węzłów chłonnych z dużych komórek B rokuje podobnie – 5-letnie przeżycia wynoszą około 70%, a całkowite wyleczenie uzyskuje się u ponad 80% pacjentów. Jednakże rokowania w przypadku chłoniaka śródpiersia opornego na leczenie są bardzo niekorzystne: 2-letnie przeżycie wynosi jedynie kilkanaście procent.
Do chłoniaków bardzo agresywnych zalicza się chłoniaki IV stopnia, chłoniaka Burkitta oraz chłoniaki występujące w mózgu. Ich leczenie należy rozpocząć od razu po rozpoznaniu. Mimo miejscowej agresywności rokowania po leczeniu są bardzo dobre – wieloletnie przeżycia wynoszą około 80%.
W przypadku chłoniaka Hodgkina rokowania są dobre. Trwałe wyleczenia po odpowiedniej terapii wynoszą ponad 80%. U chorych, u których po pierwszej linii chemioterapii nastąpiła wznowa nowotworu i konieczny był przeszczep komórek krwiotwórczych, przeżycia wieloletnie sięgają 50%.
Zobacz film: Czym są chłoniaki?
Bibliografia:
1. Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.
