Ciąża trwa średnio 266 dni od momentu poczęcia lub 280 dni od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Mimo takiej wiedzy wciąż nie da się dokładnie określić, kiedy nadejdzie poród. Jego pierwsze oznaki mogą wystąpić już kilka tygodni przed rozwiązaniem. Z upływem czasu objawy porodu nasilają się, a ostatecznym sygnałem, że należy udać się do szpitala, są silne skurcze i odejście wód płodowych.
Pierwsze objawy porodu
Jednym z najwcześniejszych objawów porodu jest obniżenie dna macicy. W 36. tygodniu dno macicy osiąga swoje najwyższe położenie. Zaraz potem, na 3–4 tygodnie przed porodem, wraca do poziomu z 32. tygodnia. Zmniejsza się wówczas ucisk na narządy jamy brzusznej, ciężarnej łatwiej jest też oddychać. W tym samym okresie ciężarna może zacząć odczuwać pierwsze skurcze, tzw. przepowiadające. Pojawiają się one z częstotliwością 1 skurczu na 10 minut. Są sporadyczne, nieregularne, o różnym nasileniu, odczuwalne najczęściej w podbrzuszu. Ich wystąpienie to sygnał, że macica przygotowuje się do wysiłku związanego z porodem.
Skurcze przepowiadające należy odróżniać od skurczów porodowych, pojawiających się bezpośrednio przed rozwiązaniem. Podczas skurczów przepowiadających nie dochodzi do skracania i rozwierania szyjki macicy, istotną różnicą jest też ich nieregularność. Skurcze te nie nasilają się, całkowicie ustają po zażyciu leków rozkurczowych lub uspokajających.
Objawy porodu
Dojrzewająca pod koniec ciąży szyjka macicy staje się bardziej miękka i elastyczna. Zachodzi jej przesuwanie się do osi kanału rodnego. Widoczne jest jej większe lub mniejsze zgładzenie i rozwieranie. Do objawów nadchodzącego porodu należy także odejście krwiście podbarwionego czopa śluzowego. Moment ten poznaje się po wydzielinie z pochwy, pojawiającej się na kilka dni lub godzin przed porodem. Innym zwiastunem porodu są bóle krzyżowe, a także w okolicach ud i pachwin. Jest to efekt wstawiania się główki dziecka do kanału rodnego.
Jak rozpoznać skurcze porodowe?
Niezawodną oznaką zbliżającego się rozwiązania są skurcze porodowe. Są one dłuższe i częstsze niż skurcze przepowiadające, a leki nie mają na nie wpływu. Towarzyszy im skracanie i rozwieranie szyjki macicy. Ciężarna odczuwa wtedy także ból w podbrzuszu i w okolicy krzyżowej oraz silne parcie na pęcherz. Oznacza to, że główka dziecka wstawia się do kanału rodnego. Częstotliwość skurczów porodowych zależy od okresu porodu – w pierwszym okresie są to 3 skurcze na minutę, w drugim 5–10 skurczów na minutę. Czynność skurczowa zmienia się w kolejnej fazie porodu – po urodzeniu– skurcze powoli zanikają. Gdy pojawiają się wątpliwości, czy występujące skurcze są skurczami porodowymi czy przepowiadającymi, ciężarną należy obserwować przez 1 lub 2 godziny.
Odejście wód płodowych
Istotnym objawem porodu jest odejście wód płodowych. Jest ono standardowym elementem porodu, ale może do niego dojść w ciągu doby przed rozwiązaniem. Odejście wód odczuwalne jest jako powolne sączenie z pochwy, rzadziej jest to nagły strumień. Z uwagi na duże prawdopodobieństwo zakażenia, odejście wód płodowych to sygnał, by natychmiast udać się do szpitala. Ewentualnej infekcji zapobiega się, podając ciężarnej antybiotyki. Gdy pojawiają się wątpliwości, czy rzeczywiście doszło do odejścia wód, wykonuje się badanie przez pochwę, z użyciem sterylnych wzierników. Czasami konieczne jest badanie ultrasonograficzne (USG). Wypływanie jasnego, zielonkawego lub krwiście podbarwionego płynu z szyjki macicy oznacza nadchodzący poród.
Data porodu
Termin porodu można obliczyć, stosując tzw. regułę Naegelego. Konieczna jest do tego znajomość daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Do daty tej dodaje się 7 dni, odejmuje trzy miesiące, oraz dodaje 12 miesięcy. Do określenia dnia porodu można też wykorzystać specjalne elektroniczne kalkulatory. Jeżeli ciąża jest efektem wykorzystania technik wspomaganego rozrodu, do daty zapłodnienia dodaje się 280 dni. Kobietom, u których cykle były nieregularne, w ustaleniu terminu porodu pomogą badania USG. Najdokładniejszą metodą jest obecnie pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL). Badanie to najlepiej wykonać do 10. Datę porodu szacuje się również podczas badania ginekologicznego na podstawie położenia dna macicy.
Co zabrać do szpitala na poród?
Przed wyjazdem warto przygotować sobie listę niezbędnych rzeczy do zabrania. Wśród nich powinny znaleźć się dokumenty i wyniki niektórych badań (HBsAg, morfologia, badania moczu, USG). Oprócz tego należy zaopatrzyć się w dwie koszule nocne, szlafrok, duże podpaski lub podkłady poporodowe oraz ubrania do założenia po wyjściu ze szpitala. Dla dziecka należy przygotować pieluszki, nawilżone chusteczki, ubranka, ręcznik i kosmetyki przeznaczone dla noworodków.
Bibliografia:
1. Grzegorz Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Warszawa 2015
