Jakie są objawy i przyczyny zawału płuc?

Zawał płuc oznacza obumarcie części lub całości płuc. Przyczyną choroby jest niedrożność tętnic (tętnicy płucnej lub tętnic oskrzelowych), spowodowana najczęściej skrzepliną. Tworzący się skrzep wędruje razem z krwią do prawej części serca, po czym dostaje się do tętnicy płucnej.

Czym jest zawał płuca?

Główną przyczyną zawału płuc jest zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych. Nie we wszystkich przypadkach zatorowość kończy się zawałem płuc. Uważa się, że największe ryzyko choroby stwarza miażdżyca. Innymi możliwymi przyczynami powstawania zakrzepów mogą być: choroby serca i krwi (np. trombofilia), przebyta zakrzepica żył, długotrwałe unieruchomienie, przyjmowanie leków wpływających na krzepliwość krwi (np. antykoncepcji), palenie papierosów, otyłość, ciąża i okres połogu, choroby nowotworowe, złamania kości długich i miednicy oraz zaawansowany wiek.

Objawy zawału płuca

Główne symptomy zawału płuc nie są specyficzne. Chory odczuwa nagły, silny ból w klatce piersiowej. Temu objawowi mogą towarzyszyć: uczucie lęku, sinica, suchy kaszel, duszność, przyspieszenie oddechu, wysoka temperatura, tachykardia (przyspieszone bicie serca), omdlenie i spadek ciśnienia. W późniejszym czasie pojawia się krwioplucie. W razie wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy jak najszybciej wezwać karetkę pogotowia. Brak interwencji lekarskiej może skutkować przekrwieniem biernym, wynaczynieniem krwi oraz martwicą. Stopień rozległości zawału płuc uzależniony jest od wielkości światła zaczopowanego naczynia. Nasilenie symptomów zależy od rozległości zawału. Możliwymi powikłaniami są ponadto płyn wysiękowy w jamie opłucnej i ropień.

Leczenie zawału płuca

Rozpoznanie zawału płuc odbywa się na podstawie danych radiologicznych oraz wywiadu lekarskiego. W pierwszej kolejności choremu podaje się środek farmakologiczny, hamujący proces krzepnięcia krwi. Jest to najczęściej heparyna niefrakcjonowana. Podstawowe leczenie zawału płuc obejmuje wdrożenie preparatów trombolitycznych. Celem takiej terapii jest rozpuszczenie zalegających skrzepów w naczyniach płucnych. W niektórych przypadkach leczenie nie przynosi spodziewanych efektów. Wówczas konieczne jest przeprowadzenie embolektomii płucnej, polegającej na operacji usunięcia zatoru. Zabieg obarczony jest pewnym ryzykiem, ponieważ wymaga zastosowania krążenia pozaustrojowego oraz podania leków przeciwkrzepliwych, np. warfaryny czy acenokumarolu. Alternatywnym sposobem jest nałożenie filtru na główną żyłę dolną, który zapobiega przechodzeniu zatoru z serca do płuc. Ponadto zaleca się podawanie silnych środków przeciwbólowych. W rzadkich, skrajnych przypadkach konieczne jest usunięcie fragmentu płuc lub ich całości. Możliwe jest bezpieczne i komfortowe życie bez płuc. Warunkiem jest nieforsowny tryb życia.

Jak zmniejszyć ryzyko zawału płuc?

Prawdopodobieństwo rozwoju zawału płuc można zminimalizować, przestrzegając kilku zasad:

1. Ważna w profilaktyce zawału płuc oraz innych chorób jest zdrowa, zbilansowana dieta. Optymalnie należy spożywać od 4 do 5 posiłków bogatych w świeże owoce i warzywa, błonnik oraz białko. Kluczowe jest unikanie wysoko przetworzonych, tłustych i smażonych dań.
2. Nie wolno zapominać o zachowaniu aktywności fizycznej, przy czym intensywność ćwiczeń powinna być dostosowana do możliwości osobniczych. Nawet 30-minutowy spacer czy krótka sesja jogi wykazują działanie dobroczynne i dotleniają organizm. Jest to szczególnie ważne u osób, które prowadzą siedzący tryb życia (np. długo pracują przy biurku).
3. Zachowanie masy ciała optymalnej dla wzrostu, zgodnie z indeksem BMI. Otyłość sprzyja wzrostowi poziomu „złego” cholesterolu, co z kolei przekłada się na ryzyko tworzenia się płytek miażdżycowych.
4. Wykonywanie systematycznych badań profilaktycznych.
5. Zrezygnowanie z używek, w tym głównie z palenia wyrobów tytoniowych.

Zobacz film: Jak zadbać o płuca?

Bibliografia:

1. Thomas H. McConnell 2007. The Nature of Disease: Pathology for the Health Professions. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 81.

2. Tayoot et al. 2018. Clinical characteristics of patients with pulmonary infarction – A retrospective review. Respiratory Medicine, Volume 139, 13–18.