Wiele ciąż jest dla przyszłych rodziców niespodzianką, jednak osoby, które przymierzają się do zostania rodzicami, powinni się do tego odpowiednio przygotować. Odpowiednie przygotowania mogą zacząć nawet rok przed ciążą. Wszystko jednak zależy od indywidualnych predyspozycji, aktualnego stanu zdrowia i wieku kobiety oraz mężczyzny. To wpływa na zakres badań, jakie powinni przed ciążą wykonać.
Badania przed planowaną ciążą
Każda kobieta, planując macierzyństwo, powinna o tym uprzedzić swojego ginekologa, a także lekarza prowadzącego, znającego historię chorób przewlekłych i nadzorującego aktualne leczenie. Nie wszystkie kobiety wykonują takie same badania przed ciążą. Jeśli cykle miesiączkowe są prawidłowe, badania ultrasonograficzne (USG) u ginekologa nigdy nie wykazały żadnych nieprawidłowości, kobieta nie musi wykonywać bardzo szczegółowych badań hormonalnych. Jeśli nigdy nie miała USG, warto je wykonać ze względu na to, że wady budowy macicy niewykryte wcześniej mogą skutkować problemami z zajściem i utrzymaniem ciąży. Przed ciążą warto kilkukrotnie wykonać badanie ciśnienia tętniczego.
Zobacz także: Myślisz o zajściu w ciążę, a może właśnie spodziewasz się dziecka? Sprawdź, jakie badania powinnaś wykonać.
Kiedy kobieta planuje ciążę ze znacznym wyprzedzeniem (kilkumiesięcznym), może zdecydować się na badanie poziomu przeciwciał, np. przeciwko różyczce, szczególnie jeśli istnieje ryzyko, że w ciąży może mieć styczność z chorym na różyczkę dzieckiem. W dobie szczepień ryzyko tej choroby jest małe, jednak nie można go wykluczyć, tym bardziej że wielu rodziców unika szczepienia swoich dzieci. Różyczka jest chorobą zakaźną bardzo niebezpieczną dla nienarodzonego dziecka. Jeśli poziom przeciwciał okaże się niski, na co najmniej 3 miesiące przed zajściem w ciążę kobieta może się odszczepić. Dotyczy to również wirusowego zapalenia wątroby (WZW) typu B czy ospy.
Badanie stomatologiczne przed zajściem w ciążę
Kontrola uzębienia jest bardzo istotnym badaniem przed zajściem w ciążę. Większość podstawowych zabiegów stomatologicznych można wykonywać w ciąży, jednak z reguły wiąże się to z dodatkowym stresem dla kobiety. Warto więc udać się do stomatologa jeszcze przed zajściem w ciążę, by usunął kamień nazębny czy uzupełnił ubytki. Ciąża i okres karmienia piersią to czas, w którym częściej dochodzi do tworzenia się próchnicy zębowej, osłabienia szkliwa, a wszelkie ubytki stanowią doskonały punkt wyjścia dla bakterii. W ciąży, kiedy utrzymuje się wysoki poziom progesteronu, dochodzi do przekrwienia błon śluzowych, rozpulchnienia dziąseł z tendencją do krwawień, odsłaniania się szyjek zębowych i pojawienia się nadwrażliwości zębów. Ciążowe wymioty dodatkowo osłabiają szkliwo zębów. Niekiedy konieczne jest zdjęcie rentgenowskie chorego zęba, w związku z tym lepiej wykonać je jeszcze przed ciążą.
Badania genetyczne przed ciążą
Badania genetyczne mogą oczywiście zostać przeprowadzone przez oboje partnerów przed zdecydowaniem się na dziecko, jednak dotyczy to głównie osób obciążonych rodzinnymi, ciężkimi chorobami genetycznymi, jak np. hemofilia. Zarówno kobieta, jak i mężczyzna przed ciążą mogą sprawdzić, czy są nosicielami genu odpowiedzialnego za wywołanie choroby, i określić ryzyko przekazania wadliwego genu dziecku.
Badania hormonalne przed ciążą
Jeśli kobieta miesiączkuje prawidłowo, jest młoda, nie stosuje żadnych środków hormonalnych, nie musi przed ciążą wykonywać szczegółowych badań hormonalnych. Są one wskazane przy problemach z zajściem w ciążę. Warto jednak przed zajściem w ciążę zbadać poziom hormonu tyreotropowego (TSH) wydzielanego przez przysadkę mózgową, stymulującego tarczycę do produkcji hormonów. Niedoczynność tarczycy jest coraz powszechniejszym schorzeniem. W ciąży zapotrzebowanie na hormony tarczycy jest większe i częściej stwierdza się zbyt wysoki poziom TSH. Jego stwierdzenie jest badaniem przesiewowym chorób tarczycy. Prawidłowy świadczy z reguły o właściwej funkcji tarczycy.
Inne badania krwi przed zajściem w ciążę
Zaleca się, by kobiety, szczególnie z nadwagą, przed ciążą skontrolowały poziom glukozy na czczo we krwi. Panie chorujące na cukrzycę powinny uprzedzić lekarza o swoich planach, ponieważ ciąża jest stanem, kiedy należy przejść z leków doustnych na insulinę. Warto już przed ciążą uprawiać więcej aktywności fizycznej, zrzucić zbędne kilogramy i poprawić swój tryb życia i sposób odżywiania. Odpowiednia dieta i ruch są niezbędne, by uniknąć niektórych ciążowych dolegliwości bądź złagodzić je.
Badania przesiewowe w ciąży
Wiele kobiet zachodzi w ciążę bardzo szybko od momentu, kiedy zaczyna się o nią starać, bądź zachodzi w ciążę nieplanowaną. Tak czy inaczej, nawet gdy przed ciążą kobieta wykonała wiele badań, podczas ciąży konieczne są rutynowe badania przesiewowe. Obejmują one zarówno USG, badania hormonalne i inne badania krwi, jak i pomiary ciśnienia tętniczego. Zdarza się, że przed ciążą badania były prawidłowe, a w ciąży coś się pogorszyło. Jest to bowiem czas, kiedy mogą wystąpić nadciśnienie, cukrzyca, niedoczynność tarczycy. USG może wykazać odchylenia, które skłaniają do wykonania badań genetycznych. Dlatego nawet jeśli przed ciążą nie wykryto żadnych nieprawidłowości, podczas niej badania są wykonywane regularnie.
Zobacz także: Jakie są pierwsze objawy ciąży?
