Leczenie skręcenia kostki najczęściej uwzględnia nieinwazyjne metody i jest niezbędne do odzyskania pełnej sprawności motorycznej nogi, choć kontuzja ma tendencję do nawracania. W celu uniknięcia powikłań oraz jako uzupełnienie procesu terapeutycznego z powodzeniem praktykuje się domowe sposoby na skręconą kostkę.
Skręcenie kostki – mechanizm powstania
Określenie „skręcona kostka” oznacza przekroczenie fizjologicznego zakresu ruchu w stawie skokowym, powodujące uszkodzenia torebki stawowej i tkanek okołostawowych o różnym nasileniu. Mechanizm skręcenia kostki polega na zadziałaniu większej siły niż zdolności adaptacyjne struktur stawu. Prowadzi do nagłego wymuszenia zwiększonej elastyczności włókien kolagenowych. Rozległa opuchlizna kostki oraz dolegliwości bólowe różnego natężenia to pierwsze objawy kontuzji. Pojawiają się natychmiast po zdarzeniu, choć z upływem czasu zwykle dochodzą kolejne.
Skręcenie kostki ocenia się w trzystopniowej skali, przy czym:
- I stopień oznacza nadmierne rozciągnięcie aparatu więzadłowo-torebkowego;
- II stopień to kontuzja z częściowym uszkodzeniem ciągłości włókien tkanek stawowych;
- III stopień cechuje się całkowitym przerwaniem spójności stawu, przebiegającym z zaawansowaną niestabilnością stawu.
Jak długo trwa skręcenie kostki? Do urazu dochodzi w ciągu kilku sekund. W większości przypadków postępuje on od strony krawędzi zewnętrznej stopy.
Zobaczcie także, na czym polega deformacja stawów:
Jak długo boli skręcona kostka?
Wszelkie dolegliwości związane z urazem utrzymują się tym dłużej, im dłużej zwleka się z podjęciem leczenia. Po zastosowaniu środków przeciwbólowych i zimnych okładów tuż po zdarzeniu objawy doraźnie ustępują, choć do czasu pełnej regeneracji tkanek mogą nawracać. Każdorazowe skręcenie kostki zwiększa ryzyko powtórzenia się urazu ze względu na osłabienie struktur torebki stawowej, wtórną niestabilność tkanek oraz przedwczesne zużywanie się powierzchni stawowych, sprzyjających chorobom zwyrodnieniowym stawu. Na skutek skręcenia kostki można ubiegać się o odszkodowanie, którego wysokość uzależniona jest od rozmiaru uszczerbku na zdrowiu i okoliczności zdarzenia. Skręcenie kostki należy różnicować ze zwichnięciem. W jego przebiegu dochodzi do przemieszczenia powierzchni stawowych między stawem skokowym a piszczelowym, manifestującego się znaczną deformacją stawu.
Skręcenie kostki u dziecka
Skręcona kostka u dzieci występuje znacznie rzadziej niż u osób dorosłych ze względu na elastyczny i mniej podatny na odkształcenia aparat ruchu. Również proces regeneracji w tej grupie wiekowej przebiega sprawniej, choć okoliczności i mechanizm urazu są zbliżone. Skręceniu kostki sprzyjają m.in.: dynamiczne zabawy ruchowe i aktywność fizyczna na niestabilnym i nierównym podłożu, brak rozgrzewki przed treningami sportowymi, upadek lub zeskok z wysokości, a także utrata równowagi podczas nieumiejętnego lub nierozważnego chodzenia w butach na wysokim obcasie.
Skręcenie kostki – objawy
Dominującymi objawami skręcenia kostki są rozległa opuchlizna stawu oraz dolegliwości bólowe o różnym natężeniu, nasilające się podczas próby wykonania ruchu oraz dotyku okolicy kontuzji. Ponadto uraz wywołuje:
- miejscowe ocieplenie skóry;
- wtórne ograniczenie mobilności stawu skokowego;
- niestabilność stawu oraz upośledzenie chodu;
- miejscową zmianę zabarwienia skóry na skutek wylewu śródstawowego krwi; kolor zależy od etapu wchłaniania wybroczyny do ustroju.
Co robić, gdy zdarzy się uraz?
Leczenie skręcenia kostki zależy od stopnia zaawansowania urazu i kondycji fizycznej pacjenta przed wypadkiem. W większości przypadków prowadzi się leczenie zachowawcze, ukierunkowane na łagodzenie objawów, regenerację rozciągniętych tkanek oraz profilaktykę kontuzji w przyszłości. Domowe sposoby na skręconą kostkę, takie jak okłady z liści kapusty, masaże lodem czy elewacja (unoszenie) kończyny, mogą stanowić dopełnienie metod terapeutycznych. Na ograniczenie ryzyka wystąpienia powikłań oraz czas trwania rehabilitacji wpływa również szybkość i jakość udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu.
Leczenie i rehabilitacja skręcenia kostki
Tok postępowania leczniczego bazuje na rozległości zmian pourazowych. W różnym stopniu zaleca się:
- zaprzestanie aktywności fizycznej i odciążanie kończyny; w tym celu niezbędny jest stabilizator na skręconą kostkę, unieruchamiający aparat chodu na co najmniej 14 dni, bądź obuwie z wysoką cholewką; gips na skręconą kostkę zleca się przy kontuzji II stopnia na ponad 20 dni;
- zabiegi fizjoterapeutyczne, uwzględniające krioterapię miejscową, pole magnetyczne oraz kinezyterapię, czyli czynne i bierne ćwiczenia na skręconą kostkę oraz ćwiczenia w wodzie;
- farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną;
- zabiegi chirurgiczne rekonstruujące i zespalające rozerwanie struktury stawu.
Bibliografia:
1. Czopik J., „Fizjoterapia w wybranych chorobach tkanek miękkich narządu ruchu”, Emilia, Kraków 2012.
2. Dziak A., „Urazy i uszkodzenia w sporcie”, Kasper, Kraków 2000.
3. Becharz J., „Sportowiec w sytuacji urazu fizycznego”, AWF Kraków, Kraków 2008.
