Można po prostu nieświadomie zacisnąć zęby po przebudzeniu lub podczas snu. Bruksizm może jednak świadczyć również o innych zaburzeniach, takich jak stres, chrapanie, czy bezdech nocny. Łagodny bruksizm może nie wymagać leczenia, ale u niektórych osób bywa częsty i na tyle niebezpieczny, że prowadzi do zaburzeń w obrębie szczęki, bólów głowy, zębów i innych problemów zdrowotnych.
Czym jeszcze może być wywołany bruksizm i jaki są objawy?
Bruksizm może być także skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych rodzajów leków, np. przeciwdepresyjnych, zwanych selektywnymi inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny (ang. selective serotonin reuptake inhibitors - SSRI). Prawdopodobnie wystąpi też, gdy podczas snu rozmawia się lub mamrocze albo zachowuje gwałtownie (wykopywanie lub wiercenie się).
Objawy bruksizmu wykraczają często poza codzienne zgrzytanie lub zaciskanie zębów. Może on wiązać się z innymi objawami, takimi jak:
- długotrwałe napięcie szczęki i okolicznych mięśni - powoduje często przewlekłe bóle głowy i szyi,
- pęknięcia lub złamania zębów - powoduje ból przy przeżuwaniu,
- nadwrażliwość zębów - rozwija się w wyniku zużycia szkliwa chroniącego zęby przed zimnymi lub gorącymi posiłkami i płynami,
- dyskomfort fizyczny - może powodować uczucie lęku, depresji czy bezsenności,
- skumulowany efekt bruksizmu, czyli wieloletnie zaniedbanie objawów zaciskania zębów i szczęki, które w ostateczności mogą prowadzić do poważnego leczenia stomatologicznego.
Bruksizm - leczenie
Nie ma jednego rozwiązania na bruksizm, ale istnieje wiele zabiegów i terapii medycznych, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu, zapobiegając dalszym konsekwencjom, uszkodzeniom zębów i wpływając na ogólne zdrowie.
Przykładowe sposoby mające na celu złagodzenie bólu i zmniejszenie objawów bruksizmu:
- Masowanie mięśni szyi i twarzy w celu złagodzenia ich naprężeń.
- Zmniejszenie stresu poprzez ćwiczenia jogi czy nauki głębokiego oddychania.
- Codzienne ćwiczenia szczękowe, które pomogą zrelaksować i wzmocnić szczękę. Ćwiczenia wykonuj od 3 do 6 razy, 2 lub 3 razy dziennie, np. świadomie umieść swój język na podniebieniu górnych zębów, co uniemożliwi zaciśnięcie zębów. Ćwiczenia dotyczące świadomości obejmują na przykład nie tylko pomoc w określeniu czynników wyzwalających - takich jak stres, gniew lub znudzenie - ale mogą też pomóc w zapobieganiu zgrzytaniu zębami. Chociaż zgrzytanie i zaciskanie zębów nie wydaje się poważnym problemem, może powodować długotrwałe uszkodzenia, a nawet ostatecznie utratę zębów, dlatego warto porozmawiać z dentystą o ćwiczeniach, które pomogą wyeliminować ten nawyk.
- Oduczenie się żucia gum, końcówek ołówków lub długopisów pod wpływem emocji, ponieważ wpływa to na pogorszenie już istniejących objawów.
- Unikanie alkoholu, kofeiny, ponieważ zwiększają częstość zgrzytania zębami w nocy.
- Zastosowanie ochraniaczy lub szyn na zęby podczas snu, które tworzą fizyczną barierę między górnymi i dolnymi zębami, chroniąc przed "zjadaniem" zębów czy zmniejszając wrażenie zaciśnięcia zębów. Pomagają również zmniejszyć ból i zapobiegają zużyciu zębów, a także chronią przed dalszymi uszkodzeniami. Istnieją 2 rodzaje ochraniaczy. Pierwszy to wykonana przez dentystę indywidualna, dopasowana do użytkownika wersja ochraniacza, która nie może być używana przez nikogo innego. Drugi dotyczy ogólnodostępnych ochraniaczy, które można kupić w aptece. Mogą one być mniej komfortowe, ponieważ nie są zaprojektowane zgodnie z wymiarami danej szczęki. Mimo to będą spełniać funkcję ochronną zębów, zwłaszcza w nocy.
Bruksizm u dzieci
Zgrzytanie zębów może wystąpić również u dzieci. Jest to związane z pojawieniem się pierwszych zębów dziecka lub zębów mądrości i zwykle kończy się po pełnym uformowaniu zębów.
Skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub dentystą, jeśli obawiasz się, że zgrzytanie zębów ma wpływ na sen dziecka. Podobnie jak u dorosłych metodą zapobiegawczą zgrzytaniu zębami jest stosowanie doustnych ochraniaczy lub szyn oraz ćwiczenia terapeutyczne.
Jednym z najpoważniejszych powikłań bruksizmu jest poważne uszkodzenie procesów gryzienia i przeżuwania.
Nieświadomie (zwłaszcza podczas snu) wyzwala się dużą siłę na powierzchniach zębów, dochodzi do ich ścierania i w konsekwencji - ich "zjadania".
Dlatego nie należy bagatelizować objawów, nawet zwykłego zgrzytania zębów, i jak najszybciej udać się na konsultację do dentysty. Problemy stomatologiczne, takie jak nieprawidłowy zgryz, krzywe lub brakujące zęby, można leczyć zabiegami stomatologicznymi. Zabiegi te mogą czasami zmieniać powierzchnię żucia zębów i zatrzymać proces zgrzytania nimi.
Zwykle ten rodzaj leczenia dentystycznego może być drogi. W innych przypadkach bardzo często objawy bruksizmu można zminimalizować poprzez wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych i dotyczących prawidłowego umiejscowienia ust i szczęki.
