Każdy może doświadczyć ataku czkawki. Zdarza się jednak, że dolegliwość dokucza często, a jej ataki są dłuższe niż kilka minut. W tych przypadkach wymagana jest konsultacja z lekarzem, ponieważ czkawka może być skutkiem poważniejszych zmian w organizmie m.in. choroby wrzodowej, refluksu czy cukrzycy.
Jak pozbyć się czkawki?
Domowych sposobów na sporadycznie występującą dolegliwość jest bardzo wiele.
Niektórym pomaga wypicie szklanki letniej, przegotowanej wody. Najlepiej wypić wodę na jednym wdechu, gdyż wtedy dodatkowo wzrośnie poziom dwutlenku węgla, a organizm „skupi się” na innej czynności i czkawka ustanie.
Dobrym sposobem jest też oddychanie do papierowej torebki.
Najczęściej stosuje się wstrzymanie oddechu – metoda jest prosta i polega na nabraniu do płuc jak największej ilości powietrza i wstrzymanie oddechu (jak najdłużej się da) przy jednoczesnym połykaniu śliny – nie należy jednak korzystać z tej metody w przypadku dzieci!
Odruch czkania ustaje przy nagłym zaskoczeniu lub wystraszeniu się. W nagłym odruchu człowiek wstrzymuje powietrze, rośnie stężenie dwutlenku węgla w organizmie, co powoduje zakończenie ataku czkawki.
Domowym sposobem na czkawkę jest zjedzenie łyżeczki cukru – uciążliwy odruch ustaje, bo organizm skupiony jest na innej czynności. Metoda sprawdza się nie tylko z cukrem. Silne skupienie się na innej czynności (niekiedy sprawdza się połykanie kawałków lodu) sprawia, że przepona wraca do normalnego rytmu pracy.
Drgania, które powoduje np. klepanie po plecach, mogą przywrócić normalny rytm pracy przepony. Tę metodę często stosuje się u małych dzieci.
Sposoby na dokuczliwą czkawkę
W niektórych sytuacjach czkawka dokucza bardzo często (zwłaszcza jeśli jest objawem choroby). Warto stosować odpowiednią profilaktykę. Dobre efekty daje regularne spożywanie naparów ziołowych o działaniu rozluźniającym i uspokajającym. Wskazana jest lekkostrawna dieta. Należy unikać zbyt dużych ilości suchych pokarmów, które prowokują do połykania powietrza w trakcie jedzenia. W niektórych przypadkach, kiedy dolegliwość wpływa na komfort życia, stosuje się farmakologiczne środki – leki uspokajające o działaniu rozluźniającym błonę mięśniową gładką.
Czkawka – przyczyny podrażnienia przepony
Czkawka jest wynikiem podrażnienia zakończeń nerwu błędnego lub nerwu przeponowego, które wysyłają do mięśni sygnały prowokujące charakterystyczne czkanie. Dochodzi do zaburzeń pracy rytmu przepony i nierównomiernego oddechu. Przy wdechu głośnia i struny głosowe zamykają się, odcinając nagle dopływ powietrza i powodując dobrze znany dźwięk.
W większości przypadków czkawka jest chwilową, dokuczliwą, ale niegroźną przypadłością, która ustępuje sama lub na skutek zastosowania jednego z domowych sposobów. Zdarza się jednak, że może mieć formę przewlekłą, w której ataki potrafią trwać nawet do 48 godzin i wówczas zdecydowanie obniża komfort życia. Dotknięte dolegliwością osoby mają problem z przyjmowaniem posiłków, utrzymaniem masy ciała, skarżą się na ogólne zmęczenie i zły nastrój. Takie ataki mogą świadczyć o chorobie, której czkawka jest jednym z objawów. Często jest wynikiem:
- schorzeń ośrodkowego układu nerwowego (np. guzy, stany zapalne),
- schorzeń układu metabolicznego (np. hipokalcemia, cukrzyca, hiponatremia),
- chorób dotykających układ oddechowy i sercowo-krążeniowy (np. zapalenie płuc, opłucnej czy osierdzia, zawał mięśnia sercowego),
- zabiegów operacyjnych przeprowadzanych w okolicach klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz chorób jamy brzusznej (np. przepuklina rozworu przełykowego),
- zatrucia organizmu toksynami, np. alkoholem (tzw. czkawka pijacka) lub lekami,
- ciąży – przyszłe matki odczuwają niekiedy czkawkę nienarodzonego dziecka, spowodowaną nierozwiniętym jeszcze układem nerwowym płodu.
W przypadku noworodków i małych dzieci czkawka może pojawić się w trakcie karmienia piersią, kiedy dziecko, poza pokarmem, połyka też spore ilości powietrza.
Kiedy udać się z czkawką do lekarza?
Przewlekła czkawka powinna wzbudzić niepokój, zwłaszcza jeśli towarzyszą jej objawy, takie jak silne bóle brzucha w trakcie napadu czkawki i poza nim oraz dokuczliwe, częste wzdęcia i odbijanie. W niektórych przypadkach występuje też silna biegunka. Jeśli dodatkowo występują bóle i zawroty głowy połączone z zaburzeniami widzenia, jest to zespół objawów, należy skorzystać z konsultacji lekarskiej. Niebezpieczne dla zdrowia są również wszelkie stany zmniejszonego apetytu i wstręt do jedzenia mięsa. Bezzwłocznego kontaktu z lekarzem wymagają bóle w klatce piersiowej oraz plucie krwią towarzyszące czkawce.
