Indygotyna ma wzór sumaryczny C16H8N2Na2O8S2. Jest to organiczny związek chemiczny, będący disulfonową pochodną indyga, zwanego błękitem indygowym. Jako substancja barwiąca stosowana w przemyśle spożywczym indygokarmin dopuszczony jest do użytku m.in. na terenie Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej. Oznacza to, że w Polsce można kupić produkty, w których składzie znajduje się barwnik E132. Warto zwrócić na to uwagę, ponieważ nadmierne spożycie substancji może powodować skutki uboczne.
Chemiczne barwniki mogą być szkodliwe dla zdrowia:
Indygokarmin jako barwnik spożywczy i odczynnik chemiczny
Indygokarmin, czyli indygotyna, znajduje się na liście chemicznych substancji, stanowiących dodatek do żywności, które oznaczane są numerem E. Wśród nich wyróżnia się:
- barwniki (kod: E100–E199),
- konserwanty (kod: E200–E299),
- przeciwutleniacze i regulatory kwasowości (kod: E300–E399),
- emulgatory oraz środki o działaniu spulchniającym i żelującym (kod: E400–E499),
- środki o charakterze pomocniczym (kod: E500–E599),
- substancje, których zadaniem jest wzmacnianie smaku (kod: E600–E699),
- środki słodzące i nabłyszczające (kod: E900–E999),
- substancje odgrywające rolę stabilizatorów, konserwantów oraz zagęstników (kod: E1000–E1999).
Indygotyna zakwalifikowana została jako barwnik E132, a więc substancja, której celem jest barwienie produktów. Zgodnie z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz dyrektywą Unii Europejskiej indygokarmin uznawany jest za środek, który nie stanowi zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Mimo to substancja budzi pod tym względem wiele kontrowersji.
Warto wiedzieć, że indygokarmin wykorzystywany jest jako odczynnik chemiczny. Znajduje zastosowanie głównie jako wskaźnik pH. W roztworach silnie zasadowych (w zakresie 11,7–14 pH) zabarwia się na żółto, natomiast w pozostałych przypadkach (pH poniżej 11,7) ma kolor niebieski. Oprócz tego indygotyna używana jest jako wskaźnik redoks (mianem redoks określa się wszelkie reakcje chemiczne, w których dochodzi jednocześnie do redukcji i utleniania).
Polecamy: Lista szkodliwych dodatków do żywności. Co oznaczają skróty E?
Skąd wzięła się indygotyna?
Barwnik indygotyna to pochodna naturalnej substancji, czyli tzw. błękitu indygo. Jest to jedna z najstarszych na świecie substancji, które wykorzystywane były do nadawania koloru tkaninom. Współcześnie pełni taką samą funkcję i służy do barwienia m.in. jeansów i wełny.
Indygo, które dało później początek indygokarminowi, otrzymywane było z roślin z rodzaju Indigofera, należących do rodziny bobowatych. W zależności od kontynentu lub kraju używano Indigofera tinctoria, Indigofera indigotica, a także Isatis tinctoria.
W XIX wieku opisana została pierwsza synteza błękitu indygo. Sprawiło to, że wkrótce substancja zaczęła być produkowana w sztuczny sposób. Na jej bazie powstał też indygokarmin, który stanowi jej disulfonową pochodną. Barwnik E132 również pozyskiwany jest syntetycznie.
Dlaczego producenci dodają do żywności sztuczne barwniki? Zobaczcie na filmie:
Właściwości indygotyny. Czy barwnik E132 jest bezpieczny dla zdrowia?
Barwnik indygotyna używany jest jako substancja nadająca niebieski kolor produktom spożywczym. Według zaleceń dozwolona dobowa dawka substancji w jedzeniu to 5 mg na 1 kg masy ciała. Choć substancja została dopuszczona do użytku jako niegroźna dla zdrowia, jej stosowanie może powodować skutki uboczne. Barwnik E132 ma zdolność do wiązania się z białkami występującymi w organizmie człowieka, co prowadzi czasem do wystąpienia reakcji alergicznych. Ponadto w niektórych przypadkach indygokarmin może wywoływać problemy z sercem oraz nadpobudliwość.
Mimo że stosowanie barwnika E132 stosunkowo rzadko powoduje skutki uboczne, warto uważać na produkty, w których się znajduje. Co ważne, nie zaleca się podawania indokarminu dzieciom. Należy również pamiętać, że indygotyna jest potencjalnie kancerogenna, a więc może istnieć zależność między spożywaniem substancji a rozwojem chorób nowotworowych.
W jakich produktach znajduje się indygokarmin?
Przed zakupem przetworzonych artykułów spożywczych zawsze warto zapoznać się z ich składem, dostępnym na etykiecie opakowania. Jeżeli pojawi się tam barwnik E132, lepiej wybrać inny produkt. W czym znajduje się indygotyna? Mogą ją zawierać takie artykuły, jak:
- dekoracje i jadalne ozdoby do ciast (np. różnego typu perełki czy posypki),
- pieczywo cukiernicze,
- lody (zwłaszcza te o nienaturalnych kolorach),
- wyroby ciastkarskie (np. herbatniki, wafle, ciastka),
- słodycze (np. drażetki, cukierki, żelki),
- bezalkoholowe napoje w butelkach.
Jak łatwo zauważyć, barwnik indygotyna znajduje się w wielu produktach, które są chętnie kupowane przez dzieci. W tym przypadku rolą rodziców jest kontrola tego, co jedzą ich pociechy. Dlatego też warto czytać etykiety i wybierać tylko te artykuły, które są w pełni bezpieczne dla zdrowia.
Barwnik E132 znajduje się także w produktach, które nie są przeznaczone do jedzenia. Znaleźć go można np. w kosmetykach (głównie w płukankach do włosów).
