HSG (Histerosalpingografia) - wskazania, przeciwwskazania i przygotowanie do badania

Badanie HSG pozwala też na ocenę stanu zdrowia układu płciowego kobiety. Histerosalpingografii nie można wykonywać w czasie ciąży, miesiączki i owulacji. Zabieg jest prawie bezbolesny i trwa od kilkunastu minut do pół godziny.

Jakie są przyczyny niedrożności jajowodów?

Niedrożność jajowodów mogą powodować:

•  zrosty będące wynikiem stanów zapalnych jajników i jajowodów,
  
•  zablokowanie ujścia jajowodów czopami śluzowymi,
  
•  endometrioza (przerost błony śluzowej macicy),
  
•  infekcje dróg rodnych wywołane poronieniami,
  
•  stan zapalny wyrostka robaczkowego,
  
•  przebyte operacje jamy brzusznej,
  
•  przebyte zabiegi i operacje jajowodów,
  
•  trwające lub zaleczone choroby przenoszone drogą płciową, wywołane przede wszystkim przez chlamydię.

Jakie są przyczyny niepłodności? Zobaczcie film:

Co to jest i na czym polega badanie HSG?

Badanie niedrożności jajowodów i oceny jamy macicy jest jednym z kluczowych w diagnozowaniu niepłodności kobiet. W niektórych przypadkach w wyniku przepłukania kanałów jajowodów środkiem kontrastującym następuje powrót płodności. Przypuszcza się, że dochodzi do tego na skutek usunięcia mechanicznych przeszkód i oczyszczenia jajowodów.

Zobacz także: Leczenie niepłodności – u kobiet, mężczyzn

Badanie HSG polega na wprowadzeniu w drogi rodne kobiety środka kontrastującego, a następnie wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich macicy i jajowodów. Jest to zabieg inwazyjny, ale niemal bezbolesny. Można jednak odczuwać dyskomfort podobny to tego w czasie pobierania wymazu cytologicznego.

Za pomocą badania histerosalpingograficznego uzyskuje się obraz dróg rodnych. Pozwala to na ocenienie drożności jajowodów, stanu błony śluzowej macicy oraz przydatków. Ponadto umożliwia rozpoznanie zmian patologicznych macicy, guzów, niewydolności szyjki macicy, a nawet gruźlicy narządu rodnego.

 Wskazania do badania HSG

Histerosalpingografia jest zalecana w przypadku podejrzenia:

•  przyczyny niepłodności wynikającej z niedrożności jajowodów (według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego powinno być to jedno z pierwszych badań w przypadku podejrzenia niepłodności żeńskiej),
  
•  przerostu endometrium,
  
•  gruźlicy narządu rodnego,
  
•  patologii i wad w jamie macicy,
  
•  nawykowych poronień.
  

Ponadto wskazaniem do badania HSG jest również przebyta operacja usunięcia mięśniaków oraz mikrochirurgiczne udrażnianie jajowodów w celu potwierdzenia skuteczności zastosowanego leczenia.

Przeciwwskazania do histerosalpingografii jajowodów

Badanie HSG nie może być wykonywanie w trakcie miesiączki, ani tuż przed nią, w czasie owulacji, w przypadku podejrzenia ciąży lub trwającej ciąży, ostrych infekcji narządu rodnego oraz u kobiet uczulonych na środek kontrastowy.

U kobiet alergicznie reagujących na kontrast zaleca się wykonanie histerosalpingosonografii , czyli badania USG z wykorzystaniem soli fizjologicznej zamiast środka kontrastowego.

W jaki sposób niepłodność wpływa na życie kobiety? Zobaczcie na filmie:

Przygotowanie do badania HSG

Termin wykonania badania powinien przypadać na 7-10 dzień cyklu menstruacyjnego.

Przed histerosalpingografią konieczne jest wykonanie: 

• badania ginekologicznego, 
  
• przezpochwowego USG 
  
• rozmazu mikrobiotycznego z dróg rodnych.
  

Dodatkowo mogą być zalecone: morfologia krwi, jonogram oraz badanie poziomu krzepliwości krwi. Wyniki wszystkich badań (również tych przeprowadzonych wcześniej) należy wziąć ze sobą na badanie HSG. 

Na dzień przed badaniem można zjeść lekkostrawny posiłek, a w dniu badania mało obfite śniadanie. Przed badaniem często wykonywana jest lewatywa. Na około 20 minut przed zabiegiem podawany jest lek rozkurczowy w formie czopka.

Konieczne jest poinformowanie lekarza wykonującego badanie o dacie ostatniej miesiączki oraz ewentualnym uczuleniu na kontrast. 

Jak wygląda badanie drożności jajowodów? Czy HSG boli? Przebieg badania HSG

Histerosalpingografia wykonywana jest podobnie jak pobieranie cytologii. Kobieta leży na fotelu ginekologicznym z szeroko rozstawionymi nogami. Do pochwy wprowadzany jest wziernik, a następnie cewnik, którym pod ciśnieniem wlewa się kontrast, co może powodować lekki ból i dyskomfort szczególnie, gdy jajowody są niedrożne. Najlepiej wtedy jest się odprężyć i głęboko oddychać. Następnie wykonywane są 2-3 zdjęcia rentgenowskie jamy brzusznej lub nagrywany jest film. Badanie trwa około pół godziny.

W trakcie HSG może być zastosowane znieczulenie miejscowe (rzadziej ogólne), ale nie jest ono konieczne.

W celu uniknięcia nieprzyjemnych dolegliwości można zażyć doustne środki przeciwbólowe - po konsultacji z lekarzem.

Po zabiegu zaleca się pozostanie w placówce medycznej przez około 2 godziny, jeżeli zastosowane było znieczulenie miejscowe. W przypadku znieczulenia ogólnego czas ten wydłuża się do około 4 godzin.

Kontrast bez problemu przepływający przez jajowody świadczy o ich drożności. Jakiekolwiek utrudnienia przepływu mogą być oznaką rożnego typu nieprawidłowości.

Powikłania i krwawienie po HSG

Histerosalpingografia jest badaniem inwazyjnym, ale powikłania po nim zdarzają się bardzo rzadko. Najczęściej są to:

•  alergia na kontrast,
  
•  infekcje pochwy,
  
•  zapalenie przydatków,
  
•  długotrwałe krwawienia z dróg rodnych.
  

Zauważenie jakichkolwiek niepokojących dolegliwości należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi. Utrzymujące się przez około 2-3 dni plamienia nie są powodem do niepokoju.

Ile kosztuje badanie drożności jajowodów?

Badanie HSG jest refundowane, czyli bezpłatne, w placówkach medycznych, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. W gabinetach prywatnych cena za histerosalpingografię - w zależności od miasta oscyluje w granicach od 200 nawet do 1000zł.

Jakie badania należy wykonywać podczas ciąży? Odpowiedź znajdziecie na filmie: