HIV jest ludzkim wirusem upośledzenia odporności, którym można zarazić się poprzez krew oraz kontakty seksualne. Może być także przeniesiony z zakażonej matki na dziecko. HIV nie daje widocznych objawów na błonach śluzowych ani na skórze, nie powoduje także żadnych zmian w standardowo wykonywanych badaniach laboratoryjnych. Można go wykryć, robiąc test na HIV, który warto wykonać po każdym ryzykownym zachowaniu seksualnym. W trakcie trwającego 8–10 lat okresu bezobjawowego wirus namnaża się i niszczy układ odpornościowy. Końcowym etapem zakażenia HIV jest AIDS, czyli zespół nabytego upośledzenia odporności, który rocznie uśmierca aż 1,5 miliona ludzi.
Jak można zarazić się HIV?
Podstawowe drogi zakażenia HIV to kontakty seksualne oraz krew. Ponad 80% wszystkich zakażeń na świecie jest efektem kontaktu seksualnego z nosicielem HIV. Zarazić się można w trakcie stosunku bez zabezpieczenia. Wirusy znajdują się nie tylko w spermie, ale także w płynie preejakulacyjnym, pojawiającym się przed wytryskiem oraz w wydzielinie z pochwy. W momencie, gdy któraś z tych wydzielin zetknie się z uszkodzoną błoną śluzową lub naskórkiem, dochodzi do zakażenia.
Wiadomo już, że mitem jest istnienie tzw. grup ryzyka. Obecnie najwięcej zakażeń HIV zdarza się w środowiskach heteroseksualnych. Takim samym ryzykiem obarczone są stosunki waginalne i analne. HIV może zostać przeniesiony również podczas innych zachowań seksualnych, takich jak seks oralny.
Wirusem HIV można zarazić się również w wyniku:
- porodu lub karmienia piersią, jeśli matka jest nosicielem HIV,
- korzystania z igły zakażonej osoby,
- zabiegów chirurgicznych, w trakcie których nie zostały zachowane podstawowe zasady bezpieczeństwa,
- przetoczenia seropozytywnej krwi (takie przypadki obecnie już się nie zdarzają).
HIV nie można zarazić się poprzez wspólne używanie przedmiotów codziennego użytku, przebywanie w jednym pomieszczeniu, pływanie w tym samym basenie, korzystanie z tej samej wanny lub brodzika, przez ugryzienie komara czy innego owada.
Jakie są objawy HIV?
Objawy HIV mogą wystąpić po 2–4 tygodniach od zakażenia, a mogą nie pojawić się aż do momentu rozwinięcia się pełnoobjawowego AIDS. Początkowe objawy zakażenia HIV można pomylić z przeziębieniem lub grypą. Zalicza się do nich:
- gorączkę,
- osłabienie,
- bóle stawowe i mięśniowe,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- wysypkę, np. świerzbiączkę guzowatą.
W trakcie rozwoju choroby nosiciel może także zapadać na infekcje wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze oraz grzybicze. Najczęstsze dolegliwości to opryszczka zwykła, pleśniawka oraz leukoplakia włosowa jamy ustnej. Z powodu upośledzenia odporności nosicielom często dokucza półpasiec, mięczak zakaźny, mięsak Kaposiego, atopowe zapalenie skóry oraz kseroza, czyli suchość skóry.
Zobacz także: Czym różni się HIV od AIDS – objawy, różnice, informacje
Objawy mogą wystąpić dopiero po 10–15 latach – jest to ostatni etap zakażenia, czyli AIDS. Wówczas rokowania są gorsze niż w przypadku nosicielstwa. Osoba, u której wcześnie rozpoznano zakażenie, może prowadzić normalne życie z HIV – założyć rodzinę, mieć zdrowe dzieci, ale tylko pod warunkiem regularnego przyjmowania leków.
Kiedy zrobić badania na HIV?
Zgodnie z zaleceniami Krajowego Centrum ds. AIDS test na HIV należy wykonać w przypadku:
- kontaktu seksualnego z przygodnie poznaną osobą,
- kontaktu seksualnego z osobą zakażoną HIV lub mającą wielu partnerów seksualnych,
- kontaktów seksualnych z wieloma partnerami,
- niestosowania prezerwatywy podczas kontaktów seksualnych,
- przebycia którejś z chorób przenoszonych drogą płciową,
- przyjmowania narkotyków w iniekcjach i korzystania ze sprzętu innej osoby,
- wykonywania tatuażu lub założenia kolczyków z zastosowaniem źle wysterylizowanego sprzętu,
- utraty kontroli nad swoim zachowaniem pod wpływem środków odurzających.
Badanie jest również zalecane kobietom planującym ciążę oraz ich partnerom. Można je wykonać nie tylko w laboratorium, ponieważ obecnie w sprzedaży jest łatwy do wykonania i dokładny domowy test HIV, który wykonuje się ze śliny. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku należy zgłosić się do lekarza.
HIV i AIDS – leczenie
HIV to groźny wirus, który powoduje AIDS. AIDS jest zespołem nabytego niedoboru odporności, występującym w końcowym stadium zakażenia HIV. Stan ten cechuje się wyniszczeniem układu odpornościowego i zwiększoną zachorowalnością na grzybice, nowotwory oraz nietypowe zapalenia płuc, które mogą prowadzić do śmierci. Nie ma skutecznej szczepionki chroniącej przed zakażeniem HIV. Jedynym sposobem na uniknięcie zakażenia jest profilaktyka HIV, która bazuje na unikaniu przygodnych kontaktów seksualnych i zabezpieczaniu się prezerwatywą. Należy używać sterylnych strzykawek i wykonywać zabiegi kosmetyczne oraz tatuaże w miejscach o dobrej renomie.
Zobacz także: Pierwsze objawy HIV i AIDS - u dorosłych i dzieci, po jakim czasie?
Leczenie HIV polega na wydłużaniu życia poprzez podawanie leków przeciwretrowirusowych. Dzięki terapii spada liczba cząsteczek wirusa, co pozwala znacznie opóźnić wystąpienie AIDS. Leczeni w ten sposób pacjenci mogą normalnie funkcjonować i dożyć starości.
