Gwiazdnica pospolita to roślina występująca niemal na całym świecie. Znana jest jako surowiec leczniczy, produkt spożywczy czy składnik preparatów kosmetycznych. Oprócz licznych zastosowań roślina wykazuje też negatywne cechy. Jest chwastem, który zagłusza rośliny uprawne w początkowej fazie wzrostu, a następnie utrudnia zbiór plonów.
Gwiazdnica pospolita – informacje ogólne
Gwiazdnica pospolita (z łac. Stellaria media (L.) VIll.) to gatunek rośliny jednorocznej należący do rodzaju gwiazdnica i rodziny goździkowatych. Zwyczajowo nazywana bywa mokrzycą, ptasim zielem, muchtrzewem, kurzyśladem, gwiazdownicą. Obok niej cieszącym się sporą popularnością gatunkiem jest gwiazdnica wielkokwiatowa (z łac. Stellaria holostea L.).
Jest gatunkiem kosmopolitycznym, co oznacza, że posiada bardzo szeroki zasięg geograficzny występowania, który obejmuje wiele stref klimatycznych. Gwiazdnica pospolita znajduje się na obszarze całej Polski. Najlepiej rośnie na wilgotnych, przenawożonych azotem, żyznych glebach. Spotyka się ją przeważnie na polach uprawnych, siedliskach ruderalnych, przydrożach, wysypiskach, nieużytkach rolnych.
Gwiazdnica pospolita posiada drobne, jajowate, ostro zakończone liście. Łodygi rośliny płożą się po ziemi, tworząc gęste skupienia. Na ich szczycie znajdują się niepozorne białe kwiaty.
Dlaczego warto leczyć się ziołami? Dowiesz się tego z filmu:
Gwiazdnica pospolita – właściwości lecznicze
Gwiazdnica pospolita wykazuje rozmaite właściwości lecznicze. Surowiec zielarski stanowi ziele, w składzie którego znajdują się m.in. witaminy C, E, B1, B2, PP, flawonoidy, saponiny, fitosterole, glikozydy triterpenowe, alkohole cukrowe (pinitol), kwas paraaminobenzoesowy, kwas γ-linolenowy, sole mineralne (wapń, żelazo, potas, fosfor, magnez, jod, krzem, sód, selen), gorycze, śluzy.
Gwiazdnica pospolita to częsty składnik preparatów odchudzających usprawniający przemianę materii i zwalczający zaparcia. Znana jest z działania stabilizującego na wątrobę. Wykazuje działanie przeciwkrwotoczne, odtruwające, przeciwnowotworowe, ściągające, wykrztuśne, moczopędne, przeciwreumatyczne, wiatropędne, przeczyszczające. Napar z niej przyrządzony sprawdza się w łagodzeniu przeziębienia i grypy, dny moczanowej, zakłóceń pracy serca, hemoroidów, chorób nerek, kaszlu, chrypce, krwawych wymiotach, chorobach płuc. Kąpiele przygotowane na jego bazie zwalczają obrzęk nóg, pomocne są w stanach zapalnych odbytu i sromu, drobnych dermatozach, artretyzmie, reumatyzmie. Okłady z ziela łagodzą stany zapalne korzonków nerwowych, naciągnięte ścięgna, uśmierzają bóle mięśni i stawów oraz bóle reumatyczne.
Stosowana zewnętrznie gwiazdnica pospolita przyspiesza proces gojenie ran, łagodzi wysypki, podrażnienia, swędzenie, stany zapalne, łuszczycę, pęknięcia, owrzodzenia skóry oraz miejsca po ukąszeniach owadów i oparzenia. Wystudzony napar warto wykorzystać w postaci okładów na oczy, np. przy zapaleniu spojówek. Gwiazdnica wyróżnia się niezwykłymi właściwościami leczniczymi, jednak nie powinny jej stosować dzieci oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Naturalne metody leczenia -czy warto z nich korzystać? Dowiesz sie tego z filmu:
Gwiazdnica pospolita – zastosowanie
Gwiazdnica pospolita posiada liczne zastosowanie. Jako roślina jadalna jest często wykorzystywana w sztuce kulinarnej. W smaku przypomina roszponkę. Używa się zwłaszcza liści gwiazdnicy pospolitej, które spożywa się na surowo, jako składnik sałatki czy dodatek do kanapki bądź zup. Ostatni sposób jest szczególnie popularny w Japonii, gdzie gwiazdnica jest składnikiem tradycyjnej zupy ryżowej hakobe. Świetnie sprawdza się także jako przyprawa w sosach.
Dodatkowo, ze względu na działanie nawilżające i łagodzące skórę, gwiazdnica pospolita wykorzystywana jest przez przemysł kosmetyczny do produkcji środków pielęgnacyjnych cerę. Podkreśla się także jej działanie rozświetlające, uelastyczniające, oczyszczające pory, zapobiegające wysuszaniu, zmiękczające naskórek, regulujące wydzielanie łoju.
Gwiazdnica pospolita – przepisy na napar i nalewkę
Z gwiazdnicy pospolitej przygotowuje się napar, który może być stosowany zarówno wewnętrznie do picia, jak i zewnętrznie do przemywania zmienionej chorobowo skóry.
Oto przepis na napar z gwiazdnicy pospolitej: 2 łyżki ziela zalewa się 200 ml wrzącej wody, odstawia pod przykryciem na 10–15 minut, po czym przecedza i spożywa 2–4 razy dziennie po 100 ml. Tak uzyskany napar można również dodawać do kąpieli. Z gwiazdnicy pospolitej opracowuje się okłady ze świeżych, zmiażdżonych liści i przymoczki nasączone naparem.
Z ziela przygotować można także nalewkę. Konieczne jest przy tym zachowanie proporcji – 50 g surowca zielarskiego na 0,5 l alkoholu 40–60%. Składniki po połączeniu poddaje się macerowaniu przez okres 2–3 tygodni. Po tym czasie nalewkę należy przecedzić i przelać do szklanych butelek. Zalecane dzienne spożycie to 5 ml (około 1 łyżeczka) 3 razy dziennie.
Gwiazdnica pospolita – zwalczanie
Gwiazdnica pospolita jest chwastem, który utrudnia wzrost roślinom uprawnym. Najczęściej jej obecność obserwuje się w uprawach rzepaku, roślin strączkowych, buraków, ziemniaków, kukurydzy. Z tego względu przez wielu rolników podejmowane są rozmaite działania mające na celu zwalczanie gwiazdnicy pospolitej.
Bibliografia:
1. T. Wielgosz, Wielka księga ziół polskich, Poznań, 2008.
2. W. Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa 2006.
3. A. Parus, Gwiazdnica pospolita (Stellaria media Vill.) – właściwości biologiczne i lecznicze, „Postępy Fitoterapii”, 2015, 3, s. 153–156.
