Duży wpływ na powstanie guzowatości ma niewłaściwe leczenie trądziku różowatego i nieprawidłowy tryb życia. Prowadzi to do zaburzeń mikrokrążenia, a następnie do przerostu gruczołów łojowych i powolnej deformacji nosa. Co ma największy wpływ na powstanie tej dolegliwości?
Czym jest guzowatość nosa i dlaczego powstaje?
Guzowatość nosa to schorzenie powstałe na skutek powikłań po trądziku różowatym. O ile sam trądzik na nosie towarzyszy głównie kobietom, to guzowatość jest przypadłością typowo męską. Zmagają się z nią panowie w różnym przedziale wiekowym, lecz największa ilość zachorowań dotyczy mężczyzn po 50 roku życia i starszych. Guzowatość nosa określa się fachowym mianem rhinophyma lub po prostu nazywa następstwem przewlekłego trądziku różowatego.
Etiologia powstawania guzowatości nosa nie została do końca wyjaśniona. Wiadomo jedynie, że czynnikiem sprawczym może być nieprawidłowy tryb życia, zwłaszcza nadmierne spożywanie napojów alkoholowych. Ryzyko zachorowania wzrasta jeszcze bardziej, jeśli są to trunki wysokoprocentowe.
Istotną rolę przy guzowatości odgrywa również leczenie trądziku różowatego, który jest przewlekłą chorobą zapalną skóry twarzy. Przyczyną jego powstania jest nadreaktywność naczyń i niewłaściwe funkcjonowanie układu immunologicznego. Na twarzy chorego tworzy się rumień z tendencją do zmian przerostowych, które nie tylko wyglądają nieestetycznie, ale i mogą utrudniać oddychanie. Brak leczenia środkami doustnymi i maściami o działaniu miejscowym doprowadza do powikłań, których skutkiem jest właśnie guzowatość.
Objawy guzowatości nosa
Charakterystycznym objawem guzowatości nosa są zmiany skórne lokalizujące się w okolicy dolnej części nosa, które prowadzą do trwałego oszpecenia. Cechuje je znaczny przerost gruczołów łojowych i tkanki łącznej. Widoczne są także poszerzone naczynia. Skóra nosa chorego jest sinoczerwona i pokryta przerostami, które mają charakter miękkich guzów. Zmian nie sposób nie zauważyć, więc obniża się samoocena chorego. Nos jest nie tylko zdeformowany. Zaburzone jest również jego prawidłowe funkcjonowanie. Osoby, która mają rhinophyma, zmagają się także z chorobami oczu.
Guzowatość nosa ocenia się w pięciostopniowej skali:
- stopień 1 – na nosie chorego widać niewielkie zmiany. Są to nieznacznie naczynia krwionośne;
- stopień 2 – trądzik na nosie pacjenta powoduje, że na powierzchni skóry widać ujścia gruczołów łojowych i nieestetycznie wyglądające naczynka;
- stopień 3 – na nosie chorego powstają twory guzowate zlokalizowane w różnych jego częściach;
- stopień 4 i 5 – zmiany guzowate obejmują cały nos. Widoczne są poszerzone naczynia krwionośne i gruczoły łojowe. Dochodzi do deformacji nosa.
Guzowatość wymaga leczenia, dlatego chory powinien się zgłosić do dermatologa, który dobierze optymalną terapię.
Rozpoznawanie i leczenie guzowatości nosa
Podstawą diagnostyki w guzowatości nosa jest badanie dermatologiczne i szczegółowy wywiad medyczny. Lekarz musi wiedzieć, czy chory zmagał się kiedykolwiek z trądzikiem różowatym i czy przechodził terapię. Leczenie trądziku różowatego ma ogromne znaczenie przy rhinophyma, dlatego do wizyty warto się przygotować. Niekiedy choroba jest w tak zaawansowanym stadium, że zmiany widać gołym okiem. W takich sytuacjach warto sprawdzić, czy chory nie ma problemów z oddychaniem. Powikłania trądziku różowatego nosa wymagają często interwencji chirurga.
Leczenie guzowatości opiera się głównie na farmakoterapii. Pacjentom podaje się leki doustne i zaleca stosowanie maści o działaniu miejscowym, których rolą jest redukowanie zaczerwienienia. Preparaty do stosowania doustnego to zazwyczaj antybiotyki należące do grupy makrolidów. Mechanizm działania tych leków polega na hamowaniu rozwoju drobnoustrojów, dlatego bardzo często nazywa się je bakteriostatycznym. Do najczęściej stosowanych makrolidów zalicza się erytromycynę i klindamycynę.
Ważnym elementem terapii jest miejscowe stosowanie retinoidów. Są to pochodne witaminy A o korzystnym działaniu na skórę. Ujędrniają ją i regenerują. Wykorzystuje się je nie tylko do leczenia guzowatości nosa, ale także przeciwzmarszczkowo.
Gdy zawiedzie terapia farmakologiczna, a chory ma inne problemy zdrowotne związane z guzowatością, powinien być przygotowywany do leczenia chirurgicznego. Metody operacyjne mają szereg przeciwwskazań, dlatego nie każdy pacjent może skorzystać z tej opcji. Rozwiązaniem problemu stały się lasery, które umożliwiają wycięcie zmian bez konieczności głębokiej penetracji okolicznych tkanek.
Zobacz film: Trądzik różowaty. Jak z nim walczyć?
Bibliografia:
1. S. de Sternberg Stojałowski, B. Lewandowski, Guzowaty przerost nosa zewnętrznego (Rhinophyma). Obserwacje własne, [w:] „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, Rzeszów 2015, 1, s. 63–69.
