Gruczolak prostaty - co to jest? Jakie są rokowania?

Leczenie gruczolaka stercza nie zawsze jest konieczne, pacjenci bezobjawowi mogą przez pewien czas pozostawać jedynie pod obserwacją lekarską. Przy dokuczliwych dolegliwościach stosowane są leki doustne oraz przeprowadzane są zabiegi operacyjne. Rokowanie co do przeżycia w gruczolaku prostaty jest bardzo dobre.

Zobacz też:

• Jak działa gruczoł krokowy? Budowa i choroby gruczołu krokowego
• Objawy i leczenie przerostu prostaty (gruczołu krokowego)
  
• Jak przebiega operacja prostaty? Możliwe powikłania po operacji prostaty

Co to jest gruczolak prostaty?

Prostata, inaczej nazywana gruczołem krokowym lub sterczem, to nieparzysty narząd, należący do męskiego układu płciowego. Znajduje się poniżej pęcherza moczowego, a przez jego wnętrze przechodzi cewka moczowa. Od tyłu sąsiaduje z odbytnicą. Prostata zbudowana jest z dwóch płatów bocznych, które połączone są pośrodkowo tzw. węziną. Gruczoł krokowy zbudowany jest z komórek gruczołowych, które wrażliwe są na męskie hormony płciowe – przede wszystkim na działanie testosteronu. Główną rolą prostaty jest produkcja wydzieliny, która wchodzi w skład spermy i zapewnia środowisko do życia plemnikom.

Wraz z wiekiem, prostata ulega zmianom rozrostowym – najczęstszym schorzeniem jest, występujący przede wszystkim u starszych mężczyzn, łagodny rozrost gruczołu krokowego. Schorzenie nazywane jest inaczej gruczolakiem prostaty, gdyż rozrostowi ulegają m.in. komórki gruczołowe budujące ten narząd. Stosunek rozrostu komórek gruczołowych do komórek zrębu (np. fibroblastów) u każdego pacjenta jest odmienny.

Najważniejsze przyczyny powstawania gruczolaka prostaty to: zaawansowany wiek chorych, otyłość oraz wpływ hormonów – androgenów i estrogenów – pobudzających rozrost komórek gruczołowych.

Jakie objawy może dawać gruczolak prostaty?

Objawy, jakie daje gruczolak stercza, związane są głównie z jego powiększeniem oraz mechanicznym uciskiem na cewkę moczową. Choroba powoduje dolegliwości przy oddawaniu moczu. Do najczęstszych objawów podrażnienia dróg moczowych przez gruczolaka należą: częstomocz, nykturia (oddawanie moczu w nocy), nietrzymanie moczu, naglące parcie na oddawanie moczu oraz ból i pieczenie podczas mikcji. Poprzez ucisk na cewkę moczową strumień moczu staje się zwężony, jest przerywany, a czas mikcji ulega wydłużeniu. Pacjenci skarżyć się mogą na uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego. W najcięższych przypadkach dochodzi do całkowitego zatrzymania moczu, co wymaga pilnej konsultacji lekarskiej i założenia cewnika do pęcherza moczowego.

W diagnostyce chorób prostaty zalecane jest wykonanie przez lekarza badania per rectum (palcem przez odbytnicę). Gruczolak stercza podczas badania palpacyjnego daje się wyczuć jako niebolesne, symetryczne powiększenie narządu o jednolitej, gładkiej powierzchni. Następnie przeprowadzane jest badanie ultrasonograficzne (USG) przezbrzuszne, które ukazać może powiększenie narządu oraz zaleganie moczu w pęcherzu moczowym. Z analiz laboratoryjnych wykonywane jest przede wszystkim badanie antygenu sterczowego (PSA). Jego zbyt wysoki wynik (przy normie 0–4 ng/ml) powinien zawsze skłaniać do poszerzenia diagnostyki w kierunku chorób prostaty.

Na czym polega leczenie gruczolaków prostaty?

Celem leczenia gruczolaków prostaty jest zmniejszenie dolegliwości związanych z upośledzeniem przepływu moczu przez przerośnięty gruczoł krokowy. Stosowane są 4 strategie postępowania:

1. Wyłącznie coroczna obserwacja lekarska – zalecana jest u pacjentów z mało nasilonymi zaburzeniami w oddawaniu moczu. Powinni oni prowadzić zdrowy, aktywny tryb życia oraz często oddawać mocz.
2. Farmakoterapia – stosowane są leki zmniejszające dolegliwości i ułatwiające przepływ moczu (alfa-adrenolityczne, inhibitory 5-alfa reduktazy).
3. Zabiegi mało inwazyjne – m.in. stenty zakładane do cewki moczowej lub rozszerzanie jej balonem, metody laserowe oraz termiczne usuwanie fragmentów stercza.
4. Leczenie operacyjne – stosowane jest w najbardziej zaawansowanych przypadkach, polega na przezcewkowej elektroresekcji prostaty (TURP) lub operacyjnym wyłuszczeniu gruczolaka stercza.

Jakie jest rokowanie przy gruczolaku prostaty?

Rokowania co do przeżycia w gruczolaku prostaty są bardzo dobre. Choroba nie przyczynia się do wzrostu śmiertelności. Nie prowadzi także do rozwoju raka prostaty. Co jednak ważne, nieleczone, zaawansowane stadia rozrostu prostaty oprócz całkowitego zatrzymania oddawania moczu powodują rozwój kamicy w pęcherzu moczowym czy w nerkach, poszerzenie moczowodów oraz fragmentów nerek. Wszystkie te stany po wielu latach prowadzą do rozwoju przewlekłej niewydolności nerek oraz mocznicy (jej schyłkowego stadium). Jest to choroba nieuleczalna, powodująca wyniszczenie pacjenta, konieczność leczenia nerkozastępczego (dializy lub przeszczep nerek), przyczyniająca się do przedwczesnej śmierci chorych.

Zobacz film: Co zrobić, by uniknąć problemów z przerostem prostaty?

Bibliografia:

1. Choroby rozrostowe gruczołu krokowego. http://www.czytelniamedyczna.pl/1339,choroby-rozrostowe-gruczolu-krokowego.html.