Goździki to całkowicie wykształcone, ale nierozwinięte (tj. zebrane przed rozkwitnięciem), ususzone pąki kwiatów goździkowca wonnego. Jest to wiecznie zielone drzewo tropikalne z rodziny mirtowatych, uprawiane przede wszystkim w Indonezji, Tanzanii, na Sri Lance i Madagaskarze. Ciemnobrunatną barwę goździki zyskują w procesie suszenia i odymiania.
Goździki jako przyprawa
Goździki są jedną z najczęściej wykorzystywanych w kuchni przypraw korzennych. Popularność zawdzięczają przede wszystkim wyjątkowemu aromatowi i nieco pikantnemu smakowi, dzięki któremu nadają charakter zarówno ciastom, ciasteczkom, konfiturom, jak i daniom mięsnym, potrawom z grzybów, kwaszonej kapuście lub marynowanym śledziom. Bez goździków trudno wyobrazić sobie Boże Narodzenie – to one przesądzają o jedynym w swoim rodzaju zapachu wigilijnego kompotu z owocowego suszu czy smaku świątecznych pierników. Goździki to także obowiązkowy dodatek do rozgrzewających, zimowych napojów – herbaty z miodem i pomarańczami lub grzanego wina.
Jakie właściwości mają goździki? Zobaczcie na filmie:
Wartości odżywcze goździków
Suszone pąki kwiatów goździkowca wonnego zawierają oleistą substancję, która odpowiada za podstawowe właściwości kulinarne oraz prozdrowotne goździków. Składa się ona przede wszystkim z eugenolu – związku, który oprócz walorów zapachowych wykazuje działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, przeciwbólowe, a także jest bardzo silnym przeciwutleniaczem. Goździki są absolutnym rekordzistą w skali ORAC, za pomocą której określa się siłę działania antyoksydacyjnego pokarmów. Stanowią bardzo dobre źródło manganu – pierwiastka, który m.in. jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, odpowiada za płodność i sprawność seksualną, wpływa korzystnie na metabolizm oraz zwiększa wytrzymałość kości. W goździkach znajduje się także sporo magnezu, wapnia, żelaza, witamin A, C i K oraz kwasów omega-3.
Prozdrowotne zastosowanie goździków poznacie z filmu:
Goździki – właściwości lecznicze
Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym eugenolu, a także witamin A, C i manganu, stała obecność goździków w diecie zapobiega powstawaniu nowotworów, spowalnia procesy starzenia się organizmu (w tym skóry). Ogranicza ryzyko wystąpienia wielu chorób układu krążenia, a także chorób zwyrodnieniowych mózgu (alzheimera i parkinsona).
Zawarty w goździkach eugenol sprawia, że mają one właściwości przeciwbólowe. Substancja ta działa bowiem rozluźniająco i znieczulająco. Z tego powodu aromatyczna przyprawa wykorzystywana jest w stomatologii – trzymane w ustach goździki skutecznie uśmierzają bóle zębów. W przypadku dolegliwości zlokalizowanych w innym miejscu można zastosować olejek goździkowy, pamiętając, że przed zaaplikowaniem na skórę należy go odpowiednio rozcieńczyć. Bywa on skutecznym remedium na bóle głowy.
Goździki wzmacniają układ odpornościowy, a ze względu na działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe wspierają organizm w walce z infekcjami. Rozgryzanie i żucie goździków zapobiega zachorowaniu lub łagodzi istniejące już objawy. Przynosi ulgę w bólu gardła, pomaga na kaszel, udrażnia zatkany nas.
Przeciwgrzybicze właściwości goździków czynią z nich środek skuteczny w walce z kandydozą (infekcjami grzybiczymi skóry, paznokci i błon śluzowych), dermatofitozą czy grzybicą stóp. Osobom cierpiącym z powodu takich dolegliwości zaleca się picie herbaty z goździków lub smarowanie grzybiczo zmienionych miejsc olejkiem goździkowym o odpowiednim stężeniu. Więcej: Kandydoza
Nawet kilka sztuk goździków w codziennej diecie wspomaga produkcję insuliny i obniża poziom glukozy we krwi, co zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy. Spożywanie goździków wpływa także korzystnie na gospodarkę lipidową – redukuje ilość „złego” cholesterolu i trójglicerydów we krwi, utrzymując „dobry” cholesterol na niezmienionym poziomie.
Goździki wspomagają trawienie – pobudzają żołądek do produkcji kwasu solnego, poprawiają perystaltykę jelit, ułatwiają wydalanie gazów z organizmu. Dlatego warto dodawać je do potraw ciężkostrawnych. Nie tylko wzbogacają ich smak, ale też zapobiegają niestrawności i wzdęciom.
Wyjątkową zaletą goździków jest to, że skutecznie odświeżają oddech. Ich przeżuwanie natychmiast niweluje nieprzyjemny zapach w ustach, nawet po spożyciu takich produktów, jak cebula czy czosnek. Goździki stanowią pod tym względem doskonałą alternatywę dla gumy do żucia, która w całości jest produktem chemii spożywczej.
Olejek eteryczny pozyskiwany z goździków ma zastosowanie w aromaterapii. Wpływa korzystnie na kondycję górnych dróg oddechowych, działa antystresowo, relaksująco, stymuluje pracę mózgu, a ponadto jest naturalnym afrodyzjakiem.
Goździki nie powinny być spożywane przez kobiety w ciąży. Zawarty w nich eugenol może zwiększać pobudliwość mięśni gładkich i stać się przyczyną przedwczesnego pojawienia się skurczów macicy.
Aby skorzystać z dobrodziejstw substancji zawartych w goździkach, należy na bieżąco korzystać z całych goździków. Zmielone szybko tracą aromat i prozdrowotne właściwości. Najlepiej zmielić goździki bezpośrednio przed użyciem.
Jaki olej jest najzdrowszy? Zobaczcie:
