Enterokoki kałowe, czyli bakterie paciorkowca kałowego (Enterococcus faecalis), są bardzo częstą przyczyną zakażeń układu moczowego. Ich pojawienie się w moczu jest patologią, jednak bardzo częstą ze względu na sąsiedztwo odbytnicy z ujściem układu moczowego. Enterokoki, które zasiedlają jelita człowieka i mogą stać się przyczyną zakażeń układu moczowego, to głównie Enterococcus faecalis i Enterococcus faecium. Szczególnie sprzyjające zakażeniom układu moczowego są warunki anatomiczne u kobiet.
Enterokoki – czy są niebezpieczne?
Enterokoki stanowią ogromne zagrożenie dla chorych w szpitalach. Są bowiem bardzo trudne do leczenia. Enterokoki to bakterie mające wiele mechanizmów oporności na antybiotyki. Szczególnie niebezpieczne są szczepy oporne na wankomycynę i teikoplaninę. Enterokoki to bakterie fizjologicznie zasiedlające przewód pokarmowy, niestanowiące niebezpieczeństwa dla człowieka. Zdarza się jednak, że enterokoki, np. enterokoki kałowe, trafiają do układu moczowego i w stanach zaburzeń barier ochronnych w układzie moczowym, zaburzeń odporności czy przeszkód w odpływie moczu mogą prowadzić do rozwoju zakażenia układu moczowego. Najbardziej narażeni na zakażenia układu moczowego przez enterokoki kałowe są:
- chorzy na cukrzycę,
- chorzy ze schorzeniami nowotworowymi,
- mężczyźni z przerostem prostaty,
- kobiety w ciąży,
- osoby leczone długotrwale antybiotykami,
- małe dzieci i osoby starsze,
- chorzy mający cewnik moczowy.
Enterococcus w moczu
Paciorkowiec kałowy, czyli enterokok kałowy, może wywołać zakażenie pęcherza moczowego i cewki moczowej. Zakażenie może przebiegać bezobjawowo, jak również stać się przyczyną objawowego zakażenia układu moczowego. Enterococcus w moczu może również pojawić się w wyniku nieprawidłowego pobrania lub zanieczyszczenia materiału do badania moczu.
Objawy zakażenia układu moczowego obejmują:
- stan podgorączkowy,
- ból podbrzusza,
- pieczenie przy oddawaniu moczu,
- potrzebę częstego oddawania moczu,
- zmętnienie moczu,
- krwiomocz (obecność krwi w moczu).
Czy krew w moczu lub stolcu zawsze oznacza chorobę? Odpowiedź znajdziecie na filmie:
Rozpoznanie enterococcus w moczu
Diagnostyka enterokoków w moczu opiera się o badanie ogólne moczu i posiew. W tym celu oddaje się porcję moczu (z porannego, środkowego strumienia) do jałowego pojemnika i przekazuje do laboratorium. Badanie ogóle pozwala na wykrycie bakterii w moczu, a także innych wskaźników zapalnych, jak leukocyty czy nabłonki, których ilość w moczu wzrasta w przypadku infekcji bakteryjnych układu moczowego.
Posiew moczu to badanie wykonywane z tego samego materiału, celem określenia dokładnego rodzaju bakterii. Badania bakteriologiczne nie są zawsze konieczne, szczególnie jeśli objawy obejmują wyłącznie niepowikłane zakażenie pęcherza moczowego. Jednak rozszerzona diagnostyka jest konieczna w przypadku nawrotowych zakażeń, infekcji nerek, nieskuteczności leczenia, powikłań septycznych w organizmie. Badania bakteriologiczne są również wykonywane zawsze w przypadku zakażeń szpitalnych, u kobiet w ciąży i dzieci.
Enterokoki – leczenie
Po rozpoznaniu zakażenia układu moczowego na tle bakteryjnym powinno wdrożyć się właściwą antybiotykoterapię. Posiew moczu pozwala jednocześnie określić wrażliwość enterokoków na antybiotyki. Jest to szczególnie pomocne, ponieważ enterokoki wykazują oporność na wiele antybiotyków. Jednym z antybiotyków stosowanych w zakażeniach enterokokami jest ciprofloksacyna. Jednak coraz więcej szczepów okazuje się oporne na ciprofloksacynę. Obecnie uznaje się, że większość enterokoków wykazuje oporność na wszystkie antybiotyki cefalosporynowe. Najbardziej niebezpieczne są szczepy (szczególnie szpitalne) enterokoków opornych na wankomycynę i teikoplaninę. Oporność na wankomycynę jest o tyle niebezpieczna, że czyni bakterię oporną na wszystkie dostępne antybiotyki z wyjątkiem linezolidu, daptomycyny czy tygecykliny.
Co trzeba wiedzieć o moczu? Zdziwicie się, ile jest w stanie o nas powiedzieć jedna próbka uryny! Zobaczcie:
Zakażenia enterokokami u kobiet w ciąży i dzieci
Kobiety są zdecydowanie bardziej predysponowane do infekcji układu moczowego ze względu na krótką cewkę moczową w bliskim sąsiedztwie odbytu. U kobiet w ciąży enterokoki są szczególnie niebezpieczne, ponieważ zagrażają bezpieczeństwu dziecka, przyczyniają się do zakażenia wewnątrzmacicznego czy porodu przedwczesnego. W ciąży dochodzi również do osłabienia flory bakteryjnej pochwy. Enterokoki działają destrukcyjnie na pałeczki kwasu mlekowego, stanowiące barierę fizjologiczną pochwy.
U dzieci zakażenia enterokokami kałowymi są stosunkowo rzadkie. Do przyczyn zakażeń enterokokami u dzieci zalicza się:
- nieodpowiednią higienę, podcieranie się „od tyłu do przodu” po skorzystaniu z toalety,
- refluks pęcherzowo-moczowodowy,
- wady wrodzone układu moczowego.
O doborze leczenia decydują posiew moczu i antybiogram.
