Co to jest autyzm, po czym go rozpoznać i jak przebiega terapia?

Autyzm nie jest chorobą, dlatego nie można go wyleczyć, nie można też zapobiec jego wystąpieniu. Nie jest jednak też wyrokiem. Dziecko z autyzmem, choć funkcjonuje odmiennie niż jego rówieśnicy, a swoim zachowaniem często mniej nagradza rodziców, może wieść udane i szczęśliwe życie.

Co to jest autyzm?

Autyzm jest określany jako całościowe zaburzenie rozwoju, choć coraz częściej mówi się o tym, że być może jest po prostu uwarunkowanym genetycznie innym wzorcem funkcjonowania mózgu, który w określonych warunkach mógł mieć sens dla otoczenia. Dotyczy głównie kontaktów społecznych, umiejętności komunikacyjnych i sztywnego przywiązania do pewnych schematów.

Zobacz także: 80 placówek odmówiło przyjęcia autystycznego Dominika. Ale w końcu nastąpił przełom!

Autyzm i jego cechy (objawy)

Kryteria diagnostyczne, które pozwalają na wystawienie diagnozy z zakresu spektrum autystycznego, najczęściej powinny wystąpić już przed 2–3 rokiem życia, choć obecnie poszerzono ten okres, określając go jako wczesne dzieciństwo.

Cechy autystyczne wyróżnione w klasyfikacjach zaburzeń i chorób DMS-V i ICD 10 obejmują:

• jakościowe nieprawidłowości w interakcjach społecznych – niewchodzenie w kontakt wzrokowy, nierozpoznawanie twarzy, brak potrzeby kontaktów społecznych, brak lub odmienne reagowanie na emocje i zachowania innych osób, brak potrzeby dzielenia się własnymi emocjami i przeżyciami;
  
• nieprawidłowości w porozumiewaniu się (komunikacji) – opóźnienie lub brak rozwoju mowy, nietypowe wykorzystywanie słów lub wyrażeń, brak spontanicznej różnorodności zabawy;
  
• stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań, aktywności – bardzo silne przywiązanie do rytuałów i czynności rutynowych, stereotypowe i mocno pochłaniające zainteresowania, manieryzmy ruchowe.
  

Nie każda osoba z autyzmem przejawia pełen zestaw tych cech, nie jest też tak, że jeżeli ktoś ma ich kilka, to na pewno cierpi na autyzm. Konieczna jest dokładna diagnoza i różnicowanie autyzmu od m.in.: upośledzenia intelektualnego, problemów neurologicznych, padaczki, schizofrenii dziecięcej, zespołu Retta.

Co to jest autyzm? Dowiesz się tego z filmu:

Przyczyny autyzmu – autyzm a dieta, autyzm a szczepionki, autyzm a wi-fi

Przyczyny autyzmu nie zostały do końca poznane. Niewątpliwie jego podłoże ma charakter genetyczny i jest związane z posiadaniem konkretnego genu na swoich chromosomach. Jego wykrycie nie jest jednak jednoznaczne z występowaniem autyzmu – można mieć ten gen, równocześnie nie wykazując cech autystycznych. Przypuszcza się więc, że do jego ekspresji dochodzi w określonych warunkach czy pod wpływem pewnych bodźców, do których zalicza się m.in.:

• wysoki wiek rodziców w trakcie poczęcia;
  
• uszkodzenia układu nerwowego, np. okołoporodowe, skutek niedotleniania;
  
• problemy natury metabolicznej, zaburzenia trawienia;
  
• poważne infekcje, np. wrodzoną toksoplazmozę.
  

Mimo pojawiających się obaw nie ma żadnych dowodów na to, że szczepionki powodują autyzm. Podobnie ostrzeżenia przed wi-fi czy niezdrową dietą nie znajdują żadnego odzwierciedlenia w rzeczywistości. Odpowiednia dieta może przynieść poprawę w funkcjonowaniu niektórych osób, u których zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu, jeżeli dotyczą ich problemy metaboliczne lub alergie pokarmowe, jej brak nie jest jednak powodem wystąpienia autyzmu.

Zwolennicy teorii szukających przyczyn autyzmu w szczepionkach, jedzeniu czy wi-fi powołują się na to, że liczba diagnozowanych przypadków w ostatnich latach znacząco wzrosła. Warto zwrócić uwagę, że obecnie rozszerzono kryteria diagnostyczne, co oznacza, że więcej osób wpisuje się w zaburzenia ze spektrum autyzmu niż robiono to przed laty.

Rodzaje autyzmu

Rodzaje autyzmu różnią się objawami, możliwościami funkcjonowania i dostosowywania się do społeczeństwa oraz tym, czy występuje upośledzenie umysłowe. Do spektrum autyzmu zalicza się m.in.:

• autyzm dziecięcy;
  
• autyzm atypowy;
  
• zespół Aspergera;
  
• autyzm wysokofunkcjonujący.
  

Terapia autyzmu

Przez wiele lat uważano, że najskuteczniejszą metodą reagowania na autyzm jest stosowanie terapii behawioralnej. Choć udowodniono, że przynosi ona pewne skutki na zasadzie poprawy funkcjonowania – czyli lepszego dostosowania się do panujących w społeczeństwie norm, obecnie takie podejście bywa krytykowane.

Coraz więcej zwolenników zyskuje metoda, która polega na dostrzeżeniu odmienności i wyjątkowości tego, jak działa mózg osób z autyzmem i adekwatnym wspieraniu ich w rozwoju w ramach ich możliwości. Jest to tak zwane podejście rozwojowe. Jego zaletą jest także fakt, że szczegółowy plan dopasowywany jest indywidualnie do dziecka.

Czy możliwe jest wyleczenie autyzmu?

Autyzm nie jest chorobą, nie można więc go wyleczyć. Możliwe jest wspieranie i wyposażanie w pewne umiejętności osób żyjących ze spektrum autyzmu, nie ma jednak możliwości wyleczenia ich z tego stanu, czyli sprawienia, żeby ich mózg zaczął funkcjonować w taki sposób, jak większości społeczeństwa.

Bibliografia

1. www.polskiautyzm.pl
   
2. https://www.psychologytoday.com/us/basics/autism
   
3. https://www.psychologytoday.com/us/blog/my-life-aspergers/201704/the-controversy-around-autism-and-neurodiversity
   
4. Strelau, J. i Doliński, D. “Psychologia. Podręcznik akademicki”, t. 2, 2008.