Soczewki kontaktowe to alternatywa dla okularów w przypadku osób zmagających się z różnymi wadami wzroku. Soczewki umieszcza się bezpośrednio na rogówce oka. Można je nosić w trybie jednodniowym (to tzw. soczewki jednorazowe), dwutygodniowym, miesięcznym. W sprzedaży są też soczewki przeznaczone do ciągłego noszenia, przez 24 godziny na dobę przez cały miesiąc. Współczesne soczewki kontaktowe najczęściej wykonuje się z materiału silikonowo-hydrożelowego, który przepuszcza więcej tlenu niż stosowane dotąd soczewki hydrożelowe.
Główny podział soczewek kontaktowych:
- miękkie soczewki kontaktowe,
- sztywne gazoprzepuszczalne soczewki kontaktowe,
- twarde soczewki kontaktowe.
Natomiast ze względu na rodzaj korygowanych wad soczewki dzieli się na:
- sferyczne,
- toryczne,
- multifokalne.
Istnieją jeszcze soczewki kolorowe (barwne, kosmetyczne, „zerówki”), które nie muszą korygować wad wzroku, a noszone są zazwyczaj w celach estetycznych. Zmieniają zabarwienie tęczówki.
Charakterystyka soczewek sferycznych
Soczewki sferyczne, jak wskazuje ich nazwa, służą do korygowania wady sferycznej. Dzięki nim można skorygować następujące wady:
- Krótkowzroczność – inaczej miopia, to jedna z najpowszechniejszych wad refrakcyjnych wzroku. Znajdujące się blisko obiekty są ostre, nieostre stają się natomiast te zlokalizowane daleko. W krótkowzroczności układ optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne. Krótkowzroczność to efekt nadmiernego wydłużenia gałki ocznej w wymiarze przednio-tylnym lub zbytniego załamywania promieni przez struktury oka odpowiedzialne za ogniskowanie (ogniskowa znajduje się wtedy przed siatkówką).
- Nadwzroczność (dalekowzroczność) – druga, obok krótkowzroczności, najczęstsza wada referencyjna wzroku, w której ma miejsce nieostre widzenie blisko znajdujących się przedmiotów. Nadwzroczność stwierdza się, gdy promienie światła ogniskowane są umiejscowione za siatkówką oka. Przyczyna wady to zbyt krótka gałka oczna albo zbyt słabe załamywanie światła przez układ optyczny.
Szkła soczewek sferycznych odznaczają się jednakową grubością. Są to soczewki jednoogniskowe, w których liczba dioptrii jest taka sama w obu szkłach. Soczewki sferyczne kształtem przypominają wycinek kuli. Soczewki sferyczne noszone w celu skorygowania krótkowzroczności („minusy”) są najcieńsze w centralnej części, a najgrubsze po bokach, natomiast soczewki sferyczne noszone w celu skorygowania nadwzroczności („plusy”) w środku są najgrubsze, a po bokach cieńsze.
Jak wygląda zabieg laserowej korekcji wzroku?
Soczewki sferyczne a toryczne
Podczas gdy soczewka sferyczna noszona jest w celu korekcji krótkowzroczności i nadwzroczności, soczewki toryczne korygują wadę sferyczną i cylindryczną, czyli astygmatyzm (niezborność). W astygmatyzmie dochodzi do załamywania światła w dwóch płaszczyznach z różną siłą. Jest to skutek nieprawidłowego ukształtowania rogówki lub soczewki w jednym oku albo w obu oczach. Astygmatyzm najczęściej pojawia się już we wczesnym dzieciństwie, a wraz z powiększaniem się oczu wada się pogłębia.
Toryczne soczewki kontaktowe – w przeciwieństwie do soczewek sferycznych – mają różną moc (liczbę dioptrii). Można je nosić zamiast okularów ze szkłami cylindrycznymi.
Soczewki sferyczne a asferyczne
Soczewki asferyczne to najbardziej rozpowszechniony typ soczewek kontaktowych, za pomocą których można korygować większe wady wzroku znajdujące się w przedziale +/- 25 dioptrii. Mają płaską konstrukcję, przez co umiejscowione są bliżej oczu. Jeśli natomiast chodzi o kształt, to w przeciwieństwie do soczewek sferycznych nie są wycinkiem kuli (stanowią wycinek bardziej zaawansowanych figur).
Jaka soczewka kontaktowa?
Soczewki kontaktowe są wyrobem medycznym, dlatego zawsze powinien je dobierać specjalista (okulista, optometrysta) po wykonaniu badania wzroku. Należy pamiętać, że wada wzroku może być różna na obu gałkach ocznych. Współcześnie dostępne soczewki, w tym soczewki sferyczne, pomagają niemal całkowicie skorygować wady wzroku. Z kolei soczewki multifokalne (progresywne) mają więcej niż jedną krzywiznę sferyczną i przeznaczone są dla osób, u których wymagana jest korekcja zarówno bliży, jak i dali.
Pielęgnacja soczewek
Bez względu na rodzaj należy pamiętać o właściwej pielęgnacji soczewek kontaktowych. Najłatwiejsze w pielęgnacji są soczewki jednodniowe, które zmienia się codziennie, przed snem, nie wymagają więc żadnych zabiegów ani czyszczenia. Są szczególnie polecane osobom mającym skłonność do występowania alergii. Pozostałe typy soczewek codziennie po ściągnięciu należy przemyć płynem do pielęgnacji soczewek i przechowywać w specjalnie przeznaczonym do tego pojemniku. Przed założeniem soczewek należy dokładnie umyć i wytrzeć ręce. Obecnie specjaliści zalecają noszenie tych samych soczewek przez krótszy czas ze względu na ryzyko zanieczyszczeń i wywołania alergii.
Większość współcześnie produkowanych soczewek kontaktowych jest wyposażona w filtry chroniące przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB.
Soczewki kontaktowe należy systematycznie wymieniać na nowe zgodnie z zaleceniami specjalisty.
