Czym jest schizofrenia prosta? Opis przypadku, diagnoza, leczenie i biologiczne korelaty

Schizofrenia prosta jest jedną z najrzadszych odmian tej choroby. W Polsce cierpi na nią około 1% pacjentów.

Czym się charakteryzuje schizofrenia prosta?

Schizofrenia prosta charakteryzuje się występowaniem negatywnych objawów choroby z pominięciem symptomów wytwórczych. Osoba chora staje się coraz bardziej zobojętniona, a jej nastrój ulega pogorszeniu. Z biegiem czasu nie interesuje ją własny los ani życie bliskich. Nawet tak ciężkie doświadczenia jak śmierć czy rozwód nie są dla niej źródłem pobudzenia emocjonalnego. Chory jednak potrafi wybuchnąć złością na skutek drobnych przeciwności. Osoby cierpiące na schizofrenię prostą są nieprzewidywalni i dla niektórych niebezpieczni.

Schizofrenia prosta – objawy: utrata energii, izolacja, automatyczne zachowania

Schizofrenia prosta objawia się utratą energii, co skutkuje ciągłym zmęczeniem i potrzebą odpoczynku. Osoba chora traci też zainteresowania i staje się coraz bardziej ograniczona emocjonalnie. Skutkuje to wycofaniem społecznym, postępującą izolacją oraz samotnością. Systematycznie podupadają też zdolności chorego w pracy lub szkole. Nie wykazuje on inicjatywy do działania i robi to co zostało mu nakazane niczym automat. Jednocześnie jest niemal niemożliwe, aby zmienić jego styl zachowań. Schizofrenik jest uparty, przekonany o swojej racji i popada w coraz większe dziwactwa.

Neurobiologiczne korelaty schizofrenii prostej

Schizofrenicy, u których dominują negatywne objawy, mają znacznie zmniejszoną korę przedczołową (nawet o 14%). Budowa mózgu u osób cierpiących na schizofrenię prostą jest bardzo podobna do osób chorych na inne schorzenia o podłożu zwyrodnieniowym, jak np. otępienie czołowo-skroniowe.

Schizofrenia prosta a depresja i nerwica

Schizofrenia prosta w znacznym stopniu przypomina depresję, ponieważ pacjent jest pozbawiony chęci życia oraz nie wykazuje motywacji do zmiany swojej sytuacji. Jednak depresja jest znacznie bardziej podatna na leczenie psychoterapią. Schizofrenia prosta jest dużo trudniejsza do ustalenia i bardziej złożona.

Schizofrenia jest również kojarzona z nerwicą. Wiele objawów tej choroby ma podłoże nerwowe, przez co na początku schorzenia ciężko je sklasyfikować. Jednak nerwica jest całkowicie wyleczalna psychoterapią i ma znacznie mniejszy zakres niż schizofrenia.

Schizofrenia prosta – opis przypadku

Mężczyzna w wieku 25 lat, który mieszka z rodzicami. Jego rozwój psychofizyczny przebiegał normalnie, bez znaczących różnic w stosunku do rówieśników. Z biegiem czasu jednak potrzebował coraz większej pomocy ze strony matki. W wieku 15 lat można było zauważyć widoczną różnicę w poziomie funkcjonowania. Jego ruchy stały się wolniejsze, a zdolności intelektualne znacznie spadły. Dwa razy musiał powtarzać 2 klasę technikum. Podejmował prace fizyczne, jednak po kilku miesiącach pracodawca nie przedłużał z nim umowy. 

Mężczyzna nie miał zainteresowań oraz spędzał większość dnia przed telewizorem. Nie spotykał się też ze znajomymi oraz w niczym nie pomagał rodzicom. Nie przykładał też wagi do higieny osobistej. Dopiero po namowach matki brał kąpiel. Ta niedbałość wielokrotnie skutkowała chorobami skóry. W wieku 21 lat zdiagnozowano u niego otępienie skroniowo-czołowe. Z biegiem czasu mężczyzna stawał się coraz bardziej agresywny co skutkowało interwencjami policji. W wieku 25 lat trafił do szpitala psychiatrycznego na skutek próby odebrania sobie życia. Tam stwierdzono u niego schizofrenię prostą.

Diagnostyka schizofrenii prostej

W celu diagnozy schizofrenii prostej stosuje się testy neuropsychologiczne, które określają stopień zaburzenia. W tym celu używa się:

• test sortowania kart Wisconsin,
  
• test Stroopa,
  
• N-Back test,
  
• test łączenie punktów.
  

Dodatkowo, aby ocenić zmiany strukturalne w korze przedczołowej, stosuje się też takie badania, jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny oraz pozytronowa tomografia emisyjna.

Leczenie schizofrenii prostej

Leczenie schizofrenii prostej ma na celu zmniejszenie objawów negatywnych oraz poprawę jakości życia pacjenta. Leki antydepresyjne działają na zasadzie wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Poprawiają one nastrój pacjenta oraz zmniejszają negatywne objawy choroby. Niekiedy stosuje się też leki przeciwpsychotyczne, czyli neuroleptyki. Środki starszej generacji to perfenazyna lub haloperidol. Z kolei nowsze substancje to kwetiapina, ziprazidon lub sertindol. Leki te zmniejszają psychotyczne objawy choroby, jednak mają liczne efekty uboczne w postaci zaburzeń metabolicznych (cukrzyca, przyrost masy ciała).

Psychiatrzy powinni też uzupełniać leczenie psychoterapią. Szczególnie metoda poznawczo-behawioralna ma wysoką skuteczność, ponieważ dzięki niej pacjent uczy się adaptacyjnych zachowań w społeczeństwie oraz nabiera motywacji do działania.