Rumień to określenie na zaczerwienienie skóry spowodowane miejscowym rozszerzeniem się powierzchownych naczyń krwionośnych. Objaw pojawia się po zadziałaniu czynnika wywołującego. Może nim być stres, silne emocje, ugryzienie owada, alergia, przegrzanie, niektóre leki lub poważna choroba. Najczęściej pojawia się rumień: na dłoniach, na twarzy, dekolcie i kończynach dolnych. Może mieć różny kształt i zasięg, jednak jego brzegi zawsze są wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry.
Przyczyny pojawienia się rumienia dłoniowego
Rumień dłoniowy jest medycznym określeniem na zaczerwienienie wewnętrznej części dłoni. Jego przyczyną jest rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych wywołane przez różne czynniki, w tym choroby. Proces ten powoduje uwalnianie mediatorów zapalnych i zmianę zabarwienia skóry. Niekiedy zdarza się, że dłonie robią się czerwone bez żadnej istotnej przyczyny.
Rumień na dłoniach pojawia się na wewnętrznej stronie na kłębie i kłębiku, czyli w okolicy kciuka i małego palca, chociaż niekiedy może rozciągać się do czubków palców. Jest to zaczerwienienie skóry, które ma wyraźne granice. Zazwyczaj występuje jednocześnie na obu dłoniach i nie rozprzestrzenia się na inne okolice ciała. Nie towarzyszy mu obrzęk, świąd ani ból. Do przyczyn rumienia dłoni zalicza się:
- choroby wątroby,
- nadciśnienie w żyle wrotnej,
- podwyższony poziom estrogenów,
- choroby dermatologiczne, np. łuszczycę, wyprysk, atopowe zapalenie skóry,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- niektóre zaburzenia genetyczne, np. chorobę Wilsona,
- nieprawidłowe stężenie hormonów tarczycy.
Zaczerwienienie skóry rąk obserwuje się również po wysiłku, w ciepłej temperaturze lub pod wpływem stresu. Zdarza się, że rumień na wewnętrznej stronie dłoni występuje bez żadnej przyczyny. Określa się go wówczas jako idiopatyczny. Dolegliwość może pojawić się także u kobiet w ciąży. W każdym przypadku rumień dłoniowy powinien być skonsultowany z lekarzem pierwszego kontaktu.
Jak zbudowana jest skóra? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Rumień dłoniowy w marskości wątroby
Rumień dłoni jest charakterystycznym objawem dla zwiększonego ciśnienia w żyle wrotnej, będącego powikłaniem marskości wątroby. Jest to choroba, w wyniku której dochodzi do stopniowego niszczenia miąższu wątroby. Hepatocyty, czyli komórki budujące narząd, są zastępowane przez tkankę łączną, co powoduje upośledzenie ich funkcji, zastój żółci w drogach żółciowych oraz nadciśnienie wrotne. Najczęstszą przyczyną schorzenia jest picie alkoholu oraz zapalenie wątroby typu B lub C.
Przez długi czas marskość wątroby przebiega bezobjawowo, a rumień dłoniowy jest jednym z pierwszych objawów wskazujących na proces patologiczny toczący się w wątrobie. Poza tym zwykle występuje osłabienie, utrata apetytu, nudności, spadek masy ciała, wodobrzusze, powiększenie śledziony, poszerzenie naczyń krwionośnych na skórze brzucha, żółtaczka i obrzęk ślinianek przyusznych. Pojawienie się rumienia na wewnętrznej stronie dłoni i którejkolwiek z powyższych dolegliwości jest wskazaniem do wykonania badania ultrasonograficznego jamy brzusznej oraz analizy laboratoryjnej krwi (morfologii, enzymów wątrobowych, stężenia bilirubiny i obecności antygenów świadczących o wirusie zapalenia wątroby typu B lub C).
Rumień dłoniowy w ciąży
Rumień dłoniowy w ciąży obserwuje się u niewielu kobiet. Uznaje się, że objaw jest spowodowany zmianami hormonalnymi, które zachodzą w żeńskim organizmie po zapłodnieniu. Przede wszystkim znacznie wzrasta poziom estrogenów. Są one potrzebne do prawidłowego rozwoju ciąży. Jednak pod ich wpływem dochodzi także do rozszerzenia się naczyń krwionośnych. Może to skutkować pojawieniem się rumienia na wewnętrznej stronie dłoni. Jest to objaw wymagający konsultacji lekarskiej w celu wykluczenia chorób wątroby, które mogą być groźne dla rozwijającego się płodu i zdrowia ciężarnej.
Rumień dłoniowy i podeszwowy
Rumień dłoniowy i podeszwowy określa się inaczej jako zespół dłoniowo-podeszwowy lub erytrodyzestezja dłoniowo-podeszwowa. Jest to zespół objawów występujący u osób leczonych chemioterapią. Charakteryzuje się obecnością rumienia na dłoniach i stopach. Objawowi temu towarzyszą: ból, zgrubienie i łuszczenie się skóry. Niekiedy zaczerwienienie obejmuje również kolana i łokcie.
Rumień dłoniowy i podeszwowy nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia. Może jednak znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów onkologicznych. Łagodzenie dolegliwości polega na stosowaniu kremów nawilżających i zmiękczających naskórek oraz łagodnych środków do pielęgnacji i unikaniu podrażnienia skóry.
Bibliografia:
- A. Szczeklik, P. Gajewski, Choroby wewnętrzne. Kompendium 2009, Medycyna Praktyczna, Kraków 2009.
- K. Sobańska, Z. Synowiec, Zespół erytrodyzestezji dłoniowo-podeszwowej (PPE ang. palmoplantar erythrodysesthesia) w przebiegu leczenia sunitynibem – opis przypadku, Farmacja Współczesna 2015.
