Leczenie i rozpoznanie nietolerancji pokarmowych, zwłaszcza u dzieci, nie jest łatwe. Wynika to ze zróżnicowania objawów, a także nakładania się na siebie reakcji alergicznych z niealergicznymi nadwrażliwościami na dane jedzenie bądź jego składnik.
Co to jest nietolerancja pokarmowa i jakie są jej objawy?
Nietolerancja pokarmowa to niepożądana reakcja nieimmunologiczna organizmu, następująca po zjedzeniu określonego produktu, który jest dobrze tolerowany przez osoby zdrowe. Wśród reakcji organizmu, nie związanych z układem odpornościowym, rozróżnia się reakcje: farmakologiczne, enzymatyczne oraz idiopatyczne, które wywołują najczęściej konserwanty i sztuczne barwniki zawarte w jedzeniu. Nietolerancje farmakologiczne wywołują substancje zawarte w jedzeniu, jak:
-
Fruktoza – zawarta jest w owocach oraz miodzie. Powoduje nudności, wymioty, uporczywą biegunkę, upośledzenie czynności cewek nerkowych (tubulopatię), hipoglikemię a nawet żółtaczkę.
-
Laktoza – jej źródłem jest mleko zarówno kobiet karmiących, jak i zwierzęce. Nietolerancja laktozy może być wrodzona bądź dziedziczna. Objawia się nudnościami, wymiotami, wzdęciami, bólami brzucha oraz uczuciem przelewania się płynów w żołądku.
-
Sacharoza – to składnik buraczanego i trzcinowego cukru. Nietolerancja związku objawia się kolką, silnym bólem brzucha, wymiotami, biegunką i nudnościami.
-
Galaktoza – to cukier mleczny, który jest składnikiem każdego mleka ssaków. Nietolerancja substancji może powodować rozwolnienie, niedocukrzenie, zaćmę, tubulopatię nerkową, a także upośledzenie działania mózgu.
Nietolerancje enzymatyczne polegają na niedoborze enzymów odpowiedzialnych za wchłanianie węglowodanów. Nadwrażliwość pokarmowa bywa dziedziczna bądź jest efektem choroby układu pokarmowego, np. uszkodzenia nabłonka jelita, które wytwarza laktazę. Najczęstszymi przyczynami za małej ilości enzymu są: wirusowe zapalenie jelit, zakażenie pasożytnicze lub bakteryjne, a także przechodzenie alergii pokarmowej. Nietolerancja pokarmowa może dawać także takie objawy, jak: zmęczenie, osłabienie organizmu, problemy z koncentracją, gorszy nastrój, bóle stawów, uczucie pełnego żołądka bądź wilczy apetyt, a czasami zmiany skórne.
Nietolerancja pokarmowa a alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa to reakcja immunologiczna organizmu w formie zróżnicowanych objawów klinicznych, jakie wywołuje zjedzenie konkretnego jedzenia (czyli alergenu pokarmowego). Bardzo często znaczącą poprawę zdrowia zauważa się po odstawieniu pokarmów uczulających.
Nietolerancja pokarmowa u niemowlaka – objawy
Uszkodzenie nabłonka jelita u niemowlaka powoduje zaburzenia produkowania enzymów rąbka szczoteczkowatego, czego efektem są wodniste i pieniste stolce, o kwaśnym odczynie. Powodują one podrażnienia delikatnej skóry dziecka. Osmotycznym biegunkom często towarzyszą bolesne kolki oraz rozdęcie brzucha.
Nietolerancja pokarmowa – diagnostyka i leczenie
W diagnostyce nietolerancji pokarmowej najważniejszym elementem jest odnalezienie zależności przyczynowo-skutkowego między zjedzonym jedzeniem a objawami, jakie po tym nastąpiły. W leczeniu przypadłości najważniejsze, aby wyeliminować z diety jedzenie ( tymczasowo lub na zawsze – w zależności od rodzaju substancji które powoduje nietolerancję. W przypadku czasowej eliminacji wywołujący nieprzyjemne objawy produkt po pół roku (do roku), jest stopniowo ponownie wprowadzany do codziennego jadłospisu. W przypadku nietolerancji laktozy produkty mleczne można zamienić na produkty zastępcze, które się dobrze przyswajają, np. niektóre jogurty, sery, kefiry.
Nietolerancja pokarmowa – test
Test na nietolerancję pokarmową ocenia stężenie pokarmowo-swoistych IgG/IgG4 dla wybranych produktów żywieniowych. Badanie pozwala ocenić typ reakcji oraz składnik, jaki wywołuje nadwrażliwość, dzięki czemu lekarz wie, jakie produkty wyeliminować z codziennej diety. Test na nietolerancję pokarmową to szybki i nieinwazyjny sposób na zdiagnozowanie rodzaju nietolerancji. Badanie nielaboratoryjne polega na pobraniu próbki krwi z palca – pacjent może to zrobić samodzielnie bądź udać się do lekarza. Test obejmuje kilkadziesiąt produktów spożywczych, a na jego wyniki czeka się niecałą godzinę. Badanie laboratoryjne polega na pobraniu krwi z palca i zbadaniu jej metodą mikromacierzy opartej na zasadzie Elisa. Na wyniki tekstu czeka się około dwóch tygodni.
