Jabłko Adama zwane także grdyką uwidacznia się w okresie dojrzewania płciowego. W przypadku pojawienia się bólu tej struktury anatomicznej najlepiej zgłosić się do laryngologa, gdyż krtań to bardzo newralgiczne miejsce. Dolegliwości ze strony jabłka Adama mogą być spowodowane infekcją górnych dróg oddechowych, urazem mechanicznym bądź chorobą nowotworową krtani.
Co to jest jabłko Adama?
Jabłko Adama (z łac. pomum Adami) to zlokalizowane z przodu szyi uwydatnienie chrząstki tarczowatej (z łac. cartilago thyroidea) pełniącej rolę swoistego rusztowania dla górnej części krtani. W nomenklaturze medycznej określane jest wyniosłością krtaniową (z łac. prominentia laryngea). Termin ten został wprowadzony przez Basle Nomina Anatomica w 1895 roku. Jabłko Adama występuje wyłącznie u człowieka. Stanowi trzeciorzędową cechę płciową. Jego rozwój nie podlega wpływom środowiska. Uwarunkowane jest aktywnością układu wydzielania wewnętrznego.
Skąd wzięła się nazwa jabłko Adama?
Nazwa „jabłko Adama” wiąże się z imieniem przedstawionego w Biblii pierwszego mężczyzny. Legenda głosi, że podczas spożywania owocu ze znajdującego się w Edenie zakazanego drzewa poznania dobra i zła kawałek utknął mu w gardle.
Zupełnie inną historię pochodzenia terminu „jabłko Adama” prezentuje lingwista Alexander Gode. Uważa, że jego łacińskie określenie jest niepoprawnie tłumaczone i stoi w sprzeczności z jej hebrajskim przełożeniem. W języku hebrajskim adam tłumaczy się jako „człowiek”, stąd też tappuach ha adam oznacza „jabłko człowieka”.
U kogo występuje jabłko Adama?
Położone w krtani jabłko Adama to element anatomiczny kojarzony z płcią męską. Jego obecności nie stwierdza się u małych chłopców, ponieważ rozwój grdyki przypada na okres dojrzewania płciowego w czasie mutacji głosu (między 12 a 16 r.ż.). Proces ten polega na modyfikacji brzmienia głosu z dziecięcego na dorosły. Zachodzi w wyniku zmian fizjologicznych – rozwoju i wzrostu narządów głosu. U dorosłych mężczyzn jabłko Adama jest wyraźnie widoczne i wyczuwalne. U kobiet wyniosłość ta również występuje, przy czym jest niemal niewidoczna. Jej rozwój także przypada na okres dojrzewania. Literatura przedmiotu wskazuje na przypadki wyraźnego jabłka Adama wśród kobiet. Anomalia ta może być spowodowana zaburzeniami hormonalnymi prowadzącymi do maskulinizacji (występowania u kobiety cech somatycznych męskich), złą budową krtani, szyi lub uwarunkowaniami genetycznymi. Do wysunięcia jabłka Adama u kobiet może dojść w trakcie chorób, którym towarzyszy powiększenie migdałków i węzłów chłonnych, infekcja górnych dróg oddechowych, u kobiet bardzo chudych – zbyt cienka warstwa tłuszczu na szyi. Dodatkowo różna widoczność jabłka Adama u mężczyzn i kobiet wynika z odrębności w budowie chrząstki tarczowatej. U panów jej dwa odcinki zrastają się pod kątem ostrym, zaś u pań pod kątem rozwartym.
Czy możliwe jest zmniejszenie jabłka Adama?
W przypadku, gdy jabłko Adama osiąga zbyt duże rozmiary, istnieje możliwość zmniejszenia go podczas zabiegu chirurgicznego, który nazywa się chondrolaryngoplastyką (z ang. chondrolaryngoplasty). Zabieg nie jest obarczony dużym ryzykiem powikłań.
Jakie funkcje pełni jabłko Adama?
Jabłko Adama chroni przednią ścianę krtani, w tym znajdujące się bezpośrednio za nią struny głosowe. Inna jego funkcja związana jest z pogłębianiem głosu. Budująca je chrząstka tarczowata rośnie, a razem z nią dochodzi do rozwoju aparatu fonacyjnego, w wyniku czego głos nabiera głębszego brzmienia.
Dlaczego boli jabłko Adama?
Ból jabłka Adama może świadczyć o mechanicznym uszkodzeniu tworzącej go chrząstki, czemu towarzyszy przeważnie opuchlizna, ból, kłopoty z oddychaniem i mówieniem. Ból jabłka Adama przy przełykaniu pojawić się może w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych, które przejawiają się chrypką, kaszlem, zaczerwieniem, drapaniem i bólem gardła. Jabłko Adama może boleć w przypadku mocno zaawansowanych chorób nowotworowych krtani. Znacznie częściej stwierdza się je w populacji mężczyzn, a czynnikiem silnie predysponującym do rozwoju guza jest dym papierosowy. Innymi przyczynami dyskomfortu w obrębie jabłka Adama mogą być choroby laryngologiczne, gruźlicze uszkodzenie chrząstki krtani, osteochondroza szyjna (zaburzenie kostnienia śródchrzęstnego).
Zobacz film: Krtań
Bibliografia:
1. F. G. Wolfort, E. S. Dejerine, D. J. Ramos, R. G. Parry, Chondrolaryngoplasty for appearance, [w:] „Plastic and Reconstructive Surgery”, 1990, 86(3), s. 464–469.
2. J. H. Spiegel, G. Rodriguez, Chondrolaryngoplasty under general anesthesia using a flexible fiberoptic laryngoscope and laryngeal mask airway, [w:] „Archives of Otolaryngology–Head & Neck Surgery”, 2008, 134(7), s. 704–708.
