Diagnostyka dusznicy bolesnej Prinzmetala przysparza zwykle trudności, a hipotezę o wystąpieniu choroby wysnuwa się zwykle na podstawie objawów. W leczeniu wykorzystuje się głównie leki z grupy blokerów wapniowych. Rokowanie jest lepsze niż w klasycznej postaci choroby wieńcowej.
Przyczyny anginy Prinzmetala
Dławica Prinzmetala (inaczej dławica naczynioskurczowa, dusznica bolesna odmienna) to jeden z rodzajów choroby wieńcowej, który polega na nagłym, niekontrolowanym skurczu odcinka tętnicy okalającej serce. Efekt ten osiągany jest poprzez napływ wapnia do wnętrza komórek mięśniowych gładkich. Dolegliwości mogą się pojawić w wyniku skurczu anatomicznie prawidłowego naczynia.
Do tej pory nie udało się ustalić ewidentnej przyczyny występowania dławicy naczynioskurczowej. Mechanizm powstawania objawów w dusznicy Prinzmetala obejmuje zaburzenia elektrolitowe, szczególnie hipomagnezemię, uszkodzenie śródbłonka naczyń, które zwiększa wrażliwość na czynniki naczynioskurczowe (katecholaminy, serotoninę, histaminę). W patofizjologii ważną rolę może odgrywać niedobór tlenku azotu. Należy również pamiętać o znaczeniu procesu miażdżycowego, który wzmaga skurcz tętnic.
Objawy anginy Prinzmetala
Dolegliwością związaną z dławicą piersiową naczynioskurczową jest przede wszystkim ból w klatce piersiowej, występujący za mostkiem, związany z niedokrwieniem serca. Ma on charakter piekący lub gniotący, jest niezwykle silny i może promieniować do szyi, lewego barku lub lewego ramienia. Niekiedy występuje bez czynnika sprawczego, zwykle jest długotrwały i napada w nocy – między godz. 24.00 a 6.00, podczas odpoczynku, choć zdarza się, że wyzwalają go wysiłek, ekspozycja na zimno lub hiperwentylacja. Największe nasilenie choroby występuje około roku po pojawieniu się pierwszych objawów. Dolegliwości mają charakter nawracający, z tendencją do samoistnego ustępowania.
U części chorych na anginę Prinzmetala obserwuje się występowanie groźnych, komorowych zaburzeń rytmu serca lub zaburzeń przewodzenia, co może doprowadzić do powikłań w postaci zawału serca, a nawet zgonu.
Diagnostyka anginy Prinzmetala
Diagnostyka tego rzadkiego rodzaju dławicy nie jest łatwa. Rozpoznanie choroby Prinzmetala stawia się na podstawie charakterystycznego dla niej wywiadu (występowania niesprowokowanego bólu dławicowego) oraz wyników badań dodatkowych. W zapisie elektrokardiograficznym (EKG) w trakcie trwania dolegliwości udaje się niekiedy uwidocznić uniesienie odcinka ST, świadczące o niedokrwieniu. W badaniu koronarograficznym nie rozpoznaje się istotnych patologii w zakresie naczyń wieńcowych. W przypadku wątpliwości diagnostycznych w kolejnym etapie wykorzystuje się próby prowokacyjne. Wielokrotne incydenty niedokrwienia mogą doprowadzić do osłabienia ścian serca, co widoczne jest podczas badania echokardiograficznego.
Leczenie anginy Prinzmetala
Leczenie dławicy piersiowej typu Prinzmetala opiera się na postępowaniu niefarmakologicznym, farmakologicznym oraz inwazyjnym. Przede wszystkim w zapobieganiu kolejnym incydentom bólowym przydatne okazuje się zaprzestanie palenia tytoniu, spożywania amfetaminy oraz kokainy.
Leki stosowane w anginie Prinzmetala zmniejszające ryzyko powikłań w postaci zawału serca oraz występowania dolegliwości to:
- blokery kanału wapniowego w dużych dawkach, a w przypadku nieskuteczności jednego leku konieczne jest dodanie innego preparatu lub azotanu długo działającego.
Przeciwwskazane jest stosowanie beta-blokerów, które mają potencjał naczynioskurczowy.
Postępowanie inwazyjne w anginie Prinzmetala obejmuje wykonanie koronarografii, w której trakcie wprowadza się stenty do naczyń wieńcowych. Rozważa się ją zawsze, gdy terapia zachowawcza jest nieskuteczna, oraz w razie współistnienia choroby miażdżycowej. Niestety procedura ta czasami okazuje się nieskuteczna, gdyż obserwuje się nawroty w innych miejscach naczynia, dlatego zwykle konieczne jest kontynuowanie leczenia farmakologicznego.
W przypadku wystąpienia dolegliwości istotnych dla stanu pacjenta, takich jak zwolnienie czy zwiększenie akcji serca, konieczna może być operacja wszczepienia stymulatora lub kardiowertera-defibrylatora. Objawy te muszą zależeć od niedokrwienia, które nie reaguje na leczenie zachowawcze.
Rokowanie w anginie Prinzmetala
W przeciwieństwie do klasycznej dławicy piersiowej, w dusznicy Prinzmetala rokowanie co do przeżycia jest dobre – około 95% pacjentów przeżywa 5 lat od zachorowania. Istnieje możliwość cofnięcia się dolegliwości oraz zaprzestania leczenia. W tym celu konieczne jest zmodyfikowanie czynników ryzyka oraz zmiana trybu życia.
Jak leczyć anginę?
Bibliografia:
1. Szczeklik A. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna. Kraków 2018.
2. Irzmański R. Dławica piersiowa Prinzmetala. Postępowanie w praktyce klinicznej. [W:] Folia Cardiol 2005;12(10):662-666.
