Na niedobór białka w diecie w sposób szczególny narażeni są wegetarianie, którzy nie spożywają mięsa, i weganie, którzy nie jedzą żadnych produktów zwierzęcego pochodzenia. Białko jest niezbędne zwłaszcza dla dzieci i ciężarnych kobiet, ponieważ odpowiada za prawidłowy rozwój. Żeby uniknąć szkodliwych dla zdrowia skutków niedoboru białka, konieczna jest realizacja odpowiednio zbilansowanej diety, a niekiedy także spożywanie suplementów.
Gdzie znajdziemy dużą ilość białka? W jakich produktach? Odpowiedź na filmie:
Niedobór białka – konsekwencje zdrowotne
Niedobór białka zwierzęcego może prowadzić do rozwoju anemii. Skutkuje obniżeniem poziomu witaminy B12, co stanowi jeden z głównych czynników odpowiadających za niedokrwistość, czyli niedobór erytrocytów lub ich złą jakość. Anemia powoduje ciągłe uczucie osłabienia i zaburzenia snu. Niedobór białka predysponuje do obrzęków (nadmiernego zatrzymywania płynów w tkankach organizmu) i odleżyn - u osób leżących. Zauważa się spadek odporności organizmu w wyniku deficytu przeciwciał, co zwiększa ryzyko rozwoju infekcji.
Osoba niedostarczająca organizmowi wystarczających dawek białka staje się apatyczna. Następuje pogorszenie koncentracji, obniżenie nastroju, brak motywacji i kłopoty z nauką. Objawami niedoboru białka bywają także stłuszczenie wątroby i zaburzenia poziomu cukru we krwi. Ma miejsce spadek siły i masy mięśniowej, wolniejsza regeneracja i mniejsza wytrzymałość na wysiłek.
Białko to składnik pokarmowy odpowiadający za prawidłowy wzrost i rozwój. Skutkiem jego niedoboru może być zahamowanie tych procesów i zaburzenie dojrzewania. W związku z tym nie wolno dopuścić do niedoborów białkowych zwłaszcza u dzieci i kobiet w ciąży, ze względu na możliwe nieprawidłowości w rozwoju płodowym.
Skutkiem niedoboru białka w organizmie może być kwashiorkor. Choroba występuje głównie w krajach afrykańskich. Objawia się zmianą funkcji i struktury narządów wewnętrznych i zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej oraz układu odpornościowego. U chorych obserwuje się m.in. ginekomastię, powiększenie ślinianek i hipogonadyzm.
Niedobór białka w organizmie – objawy przejawiające się w wyglądzie zewnętrznym
Niedobór białka w organizmie daje objawy przejawiające się w wyglądzie zewnętrznym. Włosy stają się łamliwe i nadmiernie wypadają. Na paznokciach pojawiają się podłużne linie. Niedostateczna podaż białka wpływa negatywnie na kondycję skóry, która nie jest w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości kolagenu i elastyny. W konsekwencji staje się mało elastyczna i pozbawiona jędrności, sucha, łuszczy się i przybiera ziemisty, niezdrowy odcień. Dochodzi do znacznego spowolnienia gojenia ran i regeneracji tkanek. Deficyt białka prowadzi również do przebarwień skóry i może być przyczyną zwiększonej podatności skóry na rozmaite infekcje grzybicze.
Czy warto spożywać białko sojowe? Zobaczcie:
Jak uzupełnić niedobór białka w organizmie?
Żeby uniknąć niedoboru białka, konieczne jest realizowanie odpowiednio zbilansowanej diety, w której białka stanowią 20–25% energii uzyskiwanej z przyjmowanego pożywienia w ciągu doby. Białko pochodzenia zwierzęcego jest dla człowieka najbardziej wartościowe. Jego doskonałym źródłem jest mięso drobiowe i produkty nabiałowe, takie jak sery białe i żółte, jogurty naturalne, kefiry oraz jajka. Na niedobór białka w organizmie narażone są osoby niejedzące mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego. Mogą one dostarczać je w mleku sojowym, brokułach, ziarnach słonecznika, soi, orzechach, bananach, fasoli i innych warzywach strączkowych. Ponadto niedostateczny poziom białka można zniwelować zażywając suplementy diety i skoncentrowane białko w proszku, co wcześniej należy ustalić z lekarzem.
Niedobór białka we krwi
Białko całkowite to sumaryczne zestawienie wszystkich białek znajdujących się w surowicy. Jest to niezwykle istotny składnik osocza, który warunkuje odpowiednie ciśnienie wewnątrz naczyń krwionośnych, uczestniczy w procesach krzepnięcia krwi oraz transportuje substancje odżywcze.
Stężenie całkowitego białka w surowicy stanowi wypadkową utraty białka przez nerki i przewód pokarmowy, procesów produkcji białka w wątrobie oraz ilości białka dostarczanego z pożywieniem. W warunkach prawidłowych powinno wynosi 60–80 g/l. Badanie stężenia białka całkowitego we krwi wykonuje z krwi żylnej (najczęściej z żyły łokciowej). Przed badaniem należy zachować co najmniej 8-godzinną przerwę od spożywania posiłków.
Niedobór białka we krwi określa się mianem hipoproteinemii. Stan ten stwierdza się, gdy wartość białka całkowitego spadnie poniżej 60 g/l. Może do niego dojść na skutek niedożywienia i realizowania diety ubogobiałkowej, a także zaburzonego wchłaniania białka z przewodu pokarmowego i nadmiernej jego utraty, co zauważa się w przebiegu przewlekłych stanów zapalnych jelit, zespołu nerczycowego i rozstrzeni oskrzeli. Spadek poziomu białka następuje podczas ciężkich oparzeń, czemu towarzyszy stan wzmożonego katabolizmu, czyli rozkładu białek. Obniżony poziom białka we krwi występuje w rozległych krwawieniach wewnętrznych, posocznicy i chorobach nowotworowych.
Niedobór białka S i białka C
Białko S i białko C ograniczają działanie czynników krzepnięcia. Ich niedobór wiąże się z ich obniżoną aktywnością i powoduje nadmierną krzepliwość krwi. Może występować podczas zatorowości płucnej i żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.
Wartością prawidłową białka S jest 15–30 mg/l, a jego aktywność powinna wynosić 70–130%. Z kolei norma dla białka C powinna mieścić się w zakresie 3–6 mg/l, a aktywność być na poziomie 70–140%.
