Blokowanie chęci na zapalenie i łagodzenie objawów odstawienia papierosów to nie jedyne właściwości cytyzyny. Szkodliwość w przypadku jej długotrwałego stosowania jest co prawda mniejsza, ponieważ nie powoduje uzależnienia, ale charakteryzuje ją duża toksyczność. Czy preparaty z cytyzyną są bezpieczne?
Co to jest cytyzyna?
Cytyzyna jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy alkaloidów chinolizydynowych. Pozyskiwana z ziaren złotokapu zwyczajnego (łac. Cytisus Laburnum), charakteryzuje się wysoką toksycznością. Pod względem chemicznym jest analogiem nikotyny i częściowym jej agonistą, ponieważ pobudza te same receptory w autonomicznym układzie nerwowym. Pierwotnie stosowano ją jako nikotynowy substytut. Od wielu lat jest wykorzystywana jako lek wspomagający walkę z nałogiem tytoniowym.
Pierwsze badania kliniczne z udziałem cytyzyny przeprowadzono w latach 60. i 70. XX wieku. Ponieważ ich wyniki były obiecujące, na rynek wprowadzono lek zawierający tę substancję. Niegdyś był wydawany wyłącznie na receptę. Obecnie można go kupić bez recepty.
Cytyzyna dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie po podaniu doustnym osiąga już po godzinie. Jej niewielka ilość jest metabolizowana, ale większość jest wydalana z moczem w postaci niezmienionej w ciągu 24 godzin.
Polecamy: Dlaczego warto rzucić palenie papierosów?
Cytyzyna – działanie
Cytyzyna jest alkaloidem zbliżonym właściwościami do acetylocholiny. Działa pobudzająco na autonomiczny układ nerwowy poprzez wiązanie się z receptorami nikotynowymi w mózgu, a zwłaszcza z receptorem z α4β2. Jej powinowactwo w stosunku do niego jest siedmiokrotnie silniejsze niż samej nikotyny. Cytyzyna stymuluje też wydzielanie dopaminy i antagonizuje efekt jednocześnie podanej nikotyny, dlatego stosując tę substancję, człowiek nie ma potrzeby sięgania po papierosa nawet w stresujących sytuacjach. W porównaniu do nikotyny nie ma ona działania uzależniającego, więc jest środkiem bezpiecznym.
Preparaty z cytyzyną
Preparaty z cytyzyną stosuje się w leczeniu zespołu uzależnienia od tytoniu. Można je kupić w aptekach bez recepty w postaci tabletek doustnych. Trzeba je zażywać według następującego schematu:
- od 1 do 3 dnia – 1 tabletka co 2 godziny (6 tabletek/dobę);
- od 4 do 12 dnia – 1 tabletka co 2,5 godziny (5 tabletek/dobę);
- od 13 do 16 dnia – 1 tabletka co 3 godziny (4 tabletki/dobę);
- od 17 do 20 dnia – 1 tabletka co 4 godziny (3 tabletki/dobę);
- od 21 do 25 dnia – 1 tabletka co 6 godzin (2 tabletki/dobę).
Stosując tabletki z cytyzyną między 1 a 5 dniem, należy całkowicie zaprzestać palenia. Podstawą do powodzenia kuracji jest realna chęć pozbycia się nałogu, inaczej terapia może być nieskuteczna. W razie niepowodzenia stosowanie leku należy przerwać na 2–3 miesiące i po tym okresie kurację rozpocząć od nowa. Rolą tabletek jest hamowanie głodu nikotynowego i łagodzenie objawów odstawienia nikotyny, takich jak: drażliwość, złość, wahania nastrojów lub podjadanie.
Polecamy: Sposoby na rzucenie palenia
Cytyzyna – przeciwwskazania
Leki z cytyzyną nie są przeznaczone dla wszystkich. Preparatów z tą substancją nie wolno stosować osobom: po świeżym zawale lub udarze mózgu, z nieustabilizowaną dławicą piersiową, niewydolnością serca, guzem chromochłonnym nadnerczy oraz chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Szczególną ostrożność powinni zachować chorzy na cukrzycę, schizofrenię i nadczynność tarczycy.
Czy cytyzyna powoduje skutki uboczne?
Podczas stosowania wszystkich leków, także tych z cytyzyną, mogą pojawić się skutki uboczne. Działania niepożądane występują zazwyczaj na początku leczenia. Są to:
- charakterystyczne przy zażywaniu cytyzyny sny, np. koszmary;
- zmęczenie;
- zwiększenie apetytu;
- przyrost masy ciała;
- bóle lub zawroty głowy;
- uczucie ciężkości głowy;
- przyspieszenie lub spowolnienie akcji serca;
- zaburzenia lękowe;
- osłabienie popędu płciowego;
- ślinotok;
- suchość w jamie ustnej;
- dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – biegunka, wzdęcia, zgaga;
- bóle mięśniowe;
- wzmożona potliwość;
- zmniejszona elastyczność skóry;
Cytyzyna może zwiększać ciśnienie krwi i wzmagać produkcję adrenaliny przez korę nadnerczy. Preparatów z tą substancją nie wolno stosować niezgodnie z ulotką, ponieważ przedawkowanie może prowadzić do zatrucia. Jego objawem jest nadmierny ślinotok oraz drgawki prowadzące do zaburzeń oddychania. Lek może podrażniać śluzówkę przewodu pokarmowego.
Bibliografia:
- Zatoński W. Jak rzucić palenie?, wyd. XVI, Wydawca: Fundacja „Promocja Zdrowia”, Warszawa 2007, s. 41
