Kapary posiadają charakterystyczny smak, który nie każdemu przypada do gustu, ale wiele osób zakochuje się w nich już po pierwszym spróbowaniu. Doskonale komponują z suszonymi pomidorami i fetą, ale można je też wykorzystywać jako dodatek do mięs, sałatek czy kanapek.
Co to są kapary? Jak wyglądają i smakują?
Kapary to przetworzone pączki kwiatowe rośliny zwanej kaparem ciernistym. Jest to zimozielony krzew dorastający do 1 m wysokości, występujący naturalnie w krajach śródziemnomorskich. Pączki kwiatowe zbierane są zanim zdążą się rozwinąć, a następnie konserwowane na różne sposoby. Najczęściej dostępne sklepach formy to:
- kapary marynowane w słodko-kwaśnej zalewie,
- kapary w słonej zalewie,
- kapary solone,
- kapary w winie,
- kapary w oliwie.
Po przetworzeniu mają one wygląd ciemnozielonych kulek wielkości ziarna groszku z licznymi, jasnymi plamkami. Kapary posiadają charakterystyczny, dość intensywny, pikantno-cierpki smak.
Kapary – wartości odżywcze
Kapary są cenione ze względu na ich wartości odżywcze, należy jednak pamiętać, że na ogół spożywa się je w małych ilościach, jako przyprawę. Zjedzenie 100 g tego produktu jest mało prawdopodobne ze względu na jego intensywny smak. Ponadto kapary na ogół zabezpieczane są za pomocą dużej ilości soli, której nadmierne spożycie nikomu nie służy.
W 100 g kapary w zalewie zawierają:
- 23 kalorie,
- niecały gram tłuszczu,
- 2 g białka,
- 3 g błonnika,
- 5 g węglowodanów,
- witaminy – B1 (0,018 mg), B2 (0,139 mg), B3 (0,652 g), B5 (0,27 mg), B6 (0,023 mg), B9 (23 μg), C (4 mg), E (0,88 mg) i K (24.6 μg),
- minerały – wapń (40 mg), żelazo (1,7 mg) i sód (2960 mg).
Kapary i ich właściwości lecznicze
Kapary posiadają cenne właściwości lecznicze. Zawierają duże ilości polifenoli i wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, nasilające diurezę, przeciwbakteryjne i obniżające poziom cukru we krwi.
Wśród polifenoli obecnych w kaparach znajdują się kwercetyna, która hamuje reakcje alergiczne, służy przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo, oraz kemferol, który działa:
- przeciwnowotworowo – hamuje nadmierne podziały komórkowe; trwają badania nad wykorzystaniem go w leczeniu raka piersi, jajnika, pęcherza, żołądka, trzustki i białaczki;
- przeciwcukrzycowo – badania wykazały, że dieta bogata w kemferol obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę i łagodzi jej przebieg;
- przeciwbakteryjnie – wykazano jego skuteczność w leczeniu bakterii ze szczepu Helicobacter pylori;
- przeciwwirusowo – obniża aktywność enzymów, których obecność sprzyja namnażaniu się wirusów;
- ochronnie na serce – zmniejsza ryzyko miażdżycy i zawałów serca.
Naukowcy wykazali też, że wyciągi z kaparów wykazują ochronny wpływ na wątrobę, na tyle silny, że trwają badania nad ich zastosowaniem w leczeniu chorób tego organu. Działają one na wiele sposobów, między innymi regulując procesy immunologiczne, wspierając syntezę DNA w wątrobie, wymiatając wolne rodniki czy zabijając wirusy.
Do czego pasują kapary?
Kapary były tradycyjnie wykorzystywane w kuchni śródziemnomorskiej (szczególnie sycylijskiej) jako dodatek do potraw, takich jak:
- sałatki warzywne,
- sałatki mięsne i rybne,
- potrawy mięsne,
- dania z makaronem – na przykład spaghetti alla puttanesca.
Kapary często podaje się z tatarem lub potrawami z łososia w celu przełamania ich smaku. Dobrze komponują się z mięsem, warzywami i makaronem, szczególnie w połączeniu z suszonymi pomidorami, oliwkami i serami. Można je też położyć na kanapkę.
Kapary, dzięki temu że posiadają intensywny smak, mogą ożywić z pozoru nudne dania. Uniwersalnym i prostym przepisem, w którym można je wykorzystać, jest kasza z warzywami. Wybrany rodzaj kaszy (jęczmienną, jaglaną, gryczaną czy quinoa) należy wymieszać w misce z drobno pokrojonymi dodatkami i skropić zdrowym, tłoczonym na zimno olejem. Kapary bardzo dobrze będą smakować w towarzystwie pomidorów, oliwek i fety, ale również papryki, szczypiorku, cebuli czy ogórka. Tak przyrządzone danie jest nie tylko bardzo sycące, ale również zdrowe.
Używając w kuchni kaparów warto pamiętać, że są one najczęściej bardzo słone i trzeba ostrożnie doprawiać dania.
Owoce nasturcji, czyli polskie kapary
Istnieje polski odpowiednik kaparów, który robi się z owoców nasturcji. Zarówno ich wygląd, jak i smak są często trudne do odróżnienia od pierwowzoru z basenu Morza Śródziemnego.
Częściej przygotowywane były w latach, kiedy dostęp do produktów z innych krajów był ograniczony, jednak obecnie powracają do łask. Osoby posiadające w swoim ogrodzie ten kwiat ozdobny mogą jesienią zbierać jego owoce i konserwować je w pikantnej marynacie, a następnie używać w taki sam sposób jak prawdziwe kapary. Warto jednak pamiętać, że posiadają one inne właściwości.
Bibliografia:
1. Ali M., Khan T., Fatima K. i in., Selected hepatoprotective herbal medicines: Evidence from ethnomedicinal applications, animal models, and possible mechanism of actions, “Phytotherapy Research”, 2017.
2. Vahid H., Rakhshandeh H. i Ghorbani A., Antidiabetic properties of Capparis spinosa L. and its components, “Biomedicine & Pharmacotherapy”, 92, 2017, s. 293–302.
