Rzeżączka jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową. Do zakażenia dochodzi podczas stosunku seksualnego (waginalnego, analnego lub oralnego) z osobą chorą. Bakteria wnika do organizmu poprzez bezpośredni kontakt błony śluzowej z wydzieliną zakaźną. Objawy pojawiają się po kilku dniach od zakażenia. Nie należy ich bagatelizować – zawsze konieczna jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu lub ginekologa.
Czym jest rzeżączka?
Rzeżączka jest chorobą weneryczną, którą wywołuje bakteria – dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Patogen przenoszony jest z osoby chorej na zdrową podczas kontaktu seksualnego bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Niebezpieczny jest nie tylko stosunek waginalny, ale także analny i oralny. Najbardziej narażeni na zakażenie są ludzie aktywni seksualnie między 15 a 30 rokiem życia. Istnieją przypadki, kiedy objawy rzeżączki pojawiły się po używaniu ręczników i przedmiotów do higieny osoby chorej lub po skorzystaniu z urządzeń sanitarnych w publicznej toalecie.
Rzeżączka jest chorobą, która wymaga leczenia. Terapii powinna poddać się osoba chora, a także wszyscy jej partnerzy seksualni. Zakażenie jest niebezpieczne zwłaszcza dla ciężarnych kobiet, ponieważ podczas porodu może dojść do przeniesienia bakterii na dziecko. Bardzo często rzeżączka współwystępuje z innymi chorobami wenerycznymi.
Po jakim czasie od zakażenia pojawiają się objawy rzeżączki?
Okres inkubacji, czyli wylęgania choroby wynosi kilka dni. Objawy rzeżączki u mężczyzn pojawiają się najczęściej po 2–5 dniach od zakażenia. Niekiedy czas ten wydłuża się do 14 dni. W 10% przypadków obecność bakterii w organizmie nie wywołuje żadnych dolegliwości.
Pierwsze objawy rzeżączki u kobiet pojawiają się po 7–14 dniach od kontaktu seksualnego z osobą chorą. Niestety w zdecydowanej większości przypadków dolegliwości w ogóle nie występują, a kobieta nie zdaje sobie sprawy, że doszło do zakażenia. W takiej sytuacji istnieje duże ryzyko rozwoju powikłań.
Objawy rzeżączki u kobiet
Objawy rzeżączki u kobiet najczęściej przybierają postać rzeżączkowego zapalenia szyjki macicy. Infekcja może jednak rozwinąć się także w jajnikach, jajowodach lub macicy. Niepokojące dolegliwości to:
- ból podbrzusza,
- pieczenie w okolicy narządów płciowych,
- ropne upławy,
- zaburzenia cyklu miesiączkowego,
- ból w trakcie stosunku seksualnego,
- obfite krwawienia menstruacyjne,
- krwawienia między miesiączkami.
Objawy rzeżączki u kobiet mogą dotyczyć również cewki moczowej. O zakażeniu świadczy ból i pieczenie podczas oddawania moczu, zaczerwienienie i obrzęk ujścia cewki moczowej oraz śluzowo-ropna wydzielina.
Zlekceważone objawy rzeżączki u kobiet prowadzą do groźnych dla zdrowia powikłań. Może dojść do zapalenia narządów miednicy mniejszej, problemów z zajściem w ciążę oraz przeniesienia zakażenia na dziecko (w czasie porodu naturalnego).
Objawy rzeżączki u mężczyzn
Objawy rzeżączki u mężczyzn to:
- ból w cewce moczowej,
- pieczenie i dyskomfort podczas oddawania moczu,
- ropny wyciek z cewki moczowej i zaczerwienienie jej ujścia.
Nieco rzadziej pojawia się ból jąder, tkliwość bądź obrzęk najądrzy lub zapalenie żołędzi. Nieleczona rzeżączka u mężczyzn prowadzi do zapalenia jąder.
Objawy rzeżączki poza narządami płciowymi
Jeżeli do zakażenia dwoinką rzeżączki doszło w wyniku stosunku analnego lub oralnego, objawy choroby pojawiają się poza narządami płciowymi – najczęściej w okolicy odbytu lub w gardle. W pierwszym przypadku osoba chora odczuwa pieczenie i świąd odbytu, mogą wystąpić także trudności w oddawaniu stolca i śluzowa wydzielina.
Objawy rzeżączki w gardle występują tylko u 10% zakażonych. Pacjent zgłasza ból gardła. W badaniu widoczny jest obrzęk i zaczerwienienie łuków podniebiennych, a także ropna wydzielina na migdałkach i tylnej ścianie gardła.
W niektórych przypadkach dochodzi do rozsiewu bakterii na cały organizm. Pojawiają się wówczas skórne objawy rzeżączki (krosty z obwódką zapalną na dłoniach i stopach), bóle stawów oraz gorączka.
Co robić, kiedy pojawią się objawy rzeżączki?
Kiedy pojawią się objawy rzeżączki, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub ginekologa. W celu potwierdzenia zakażenia konieczne jest pobranie wymazu wydzieliny z cewki moczowej, szyjki macicy, gardła lub okolicy odbytu i przeanalizowanie go pod kątem występowania w niej dwoinek rzeżączki.
Leczenie rzeżączki polega na stosowaniu antybiotykoterapii zleconej przez lekarza. W tym czasie należy zachować wstrzemięźliwość seksualną. Badaniom i terapii powinny poddać się także osoby, które miały kontakty płciowe z osobą chorą w ciągu ostatniego miesiąca.
Zobacz film: Choroby weneryczne
Bibliografia:
1. A. B. Serwin i wsp., Diagnostyka i leczenie rzeżączki: komentarz grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, [w:] „Przegląd Dermatologiczny” 2014, 101, s. 179–180.
