Pochwica to dysfunkcja seksualna, która objawia się niezależnym od woli skurczem mięśni umiejscowionych wokół wejścia do pochwy (skurcz obejmuje 1/3 mięśni zewnętrznej części pochwy). W konsekwencji dochodzi do zamknięcia wejścia do pochwy, co uniemożliwia zbliżenie płciowe. Czasem skurcz obejmuje też mięśnie ud, które zaciskają się przy próbie odbycia stosunku seksualnego. Zdaniem większości lekarzy schorzenie to jest w 80-100% wyleczalne. Z pochwicą zmagać się mogą kobiety w każdym wieku, jednak najczęściej zaburzenie rozpoznaje się u młodych kobiet. Szacuje się, iż na pochwicę cierpi 3-17% kobiet.
Pochwica reaktywna lub pierwotna
W zależności od obrazu klinicznego wyodrębnić można pochwicę reaktywną oraz pochwicę pierwotną. Ta pierwsza stanowi nieco łagodniejszą formę choroby. Podczas leczenia możliwe jest założenie wziernika do pochwy, ale starania podjęcia kontaktu seksualnego kończą się w większości przypadków niepowodzeniem. Inaczej nazywana bywa pochwicą wtórną, ponieważ mimowolne skurcze zamykające pochwę pojawiły się z czasem. W drugiej postaci choroby niemożliwy jest całkowity dostęp do narządów płciowych, także podczas badania ginekologicznego. W tym przypadku nie kobieta nie może uprawiać seksu.
Pochwica - przyczyny zaburzenia
Wśród przyczyn pochwicy wymienia się czynniki nieorganiczne. Niektórzy specjaliści określają schorzenie jako reakcję obronną powstającą podczas niesprzyjających współżyciu okoliczności. Wśród psychogennych determinantów pochwicy znajdują się: nastawienie emocjonalne wobec partnera, lęki seksualne, niedojrzałość, negatywna postawa wobec płci męskiej, obawa przed zajściem w ciążę, wstręt przed nasieniem, lęk przed defloracją, zaburzone relacje partnerskie, złe doświadczenia seksualne (zwłaszcza bolesna i nieudana inicjacja seksualna) oraz wcześniejsze traumatyczne doświadczenia seksualne, jak wykorzystywanie seksualne, przemoc ze strony partnera, kazirodztwo czy gwałt.
Zaburzenie wynikać może z braku lub niewłaściwej edukacji seksualnej opartej na zafałszowanych i negatywnych informacjach na temat seksu czy mężczyzn. Pochwica spowodowana może być ponadto nadmiernym wstydem, zaburzonym i negatywnym obrazem własnego ciała, kojarzeniem seksu z czymś złym, niewłaściwym, niemoralnym czy brudnym. Niekiedy podłożem jest radykalizm religijny lub obyczajowy, błędne postrzeganie roli stosunku płciowego i ograniczanie go wyłącznie do prokreacji, całkowite pominięcie osobistych korzyści i przyjemności czerpanych z seksu oraz zaburzenia identyfikacji z rolą kobiecą wynikające ze sposobu wychowania.
Pochwica - objawy
Charakterystycznymi objawami pochwicy są:
- silny ból przy wprowadzaniu prącia oraz tamponu do pochwy,
- uniemożliwiona penetracja,
- awersja seksualna,
- zaburzenia orgazmu,
- obniżenie potrzeb seksualnych,
- zaburzenie przebiegu podniecenia,
- obniżenia popędu płciowego (libido),
- napad pochwicowy, który następuje podczas współżycia, jest na tyle silny, że uniemożliwia partnerowi wyjęcie członka z pochwy, nazywany pospolicie zakleszczeniem.
Jak leczyć pochwicę?
Pochwica powinna być leczona kompleksowo, zarówno przez ginekologa, jak i psychologa lub psychiatrę. Rozpoznanie opiera się na bardzo dokładnym wywiadzie lekarskim, pogłębionej diagnostyce psychologicznej i badaniu ginekologicznym (wykluczenie ewentualnej przyczyny organicznej). Podczas tego ostatniego może pojawić się objaw pochwicy, czyli nadmierne napięcie oraz przeczulica wędzidełka tylnego pochwy. Lekarz zleca ponadto badania mikrobiologiczne, panel hormonalny, badanie ogólne krwi i moczu oraz przeprowadza badanie ultrasonograficzne sondą dopochwową.
Zobacz także: Czym jest dyspareunia? Jak ją leczyć? Jakie są przyczyny bólu przy stosunku?
Podstawę w leczeniu pochwicy stanowi wyeliminowanie mimowolnej reakcji skurczowej pochwy. Terapia opiera się na nauce bezbolesnego współżycia oraz farmakoterapii. Lekarz zaleca środki przeciwbólowe, rozkurczowe i przeciwlękowe. Dotknięte pochwicą kobiety wymagają przede wszystkim pomocy psychiatry lub seksuologa. Istotna jest rzetelna edukacja oraz terapia nastawiona na naprawę relacji między partnerami i zmianę sposobu myślenia o seksie. Konieczne jest także stopniowe oswajanie kobiety z penetracją, które polega na wprowadzaniu do pochwy coraz większych przedmiotów. Lekarze często zalecają masturbację, która pomaga poznać swoje ciało i lepiej przygotować się na doznania podczas aktu seksualnego.
Pochwica - ćwiczenia na rozluźnienie mięśni
Pomocne w leczeniu tego typu nerwicy płciowej mogą okazać się ćwiczenia, dzięki którym kobiety mogą się odprężyć i zrelaksować oraz rozluźnić mięśnie dna miednicy. Regularnie wykonywane przynoszą ulgę po kilku tygodniach. Przykładowe ćwiczenia:
- zatrzymywanie moczu podczas jego oddawania trwające nie dłużej niż 3 sekundy, naprzemienne stopniowe zaciskanie i rozluźnianie mięśni;
- oswajanie się z własnym ciałem, badanie dotykiem, oglądanie w lustrze, zwłaszcza narządów płciowych;
- oswajanie się z ciałem partnera, dotykanie i pobudzanie go;
- ręczne pobudzanie przez kobietę sfer erogennych, narządów płciowych,
- wprowadzanie do pochwy atrapy członka lub wibratora i oswajanie się z nimi.
