Paraliż senny występuje podczas fazy REM. Jest to etap snu, gdy mózg jest bardzo aktywny i skłonny do marzeń sennych. W trakcie porażenia przysennego nie występują mimowolne ruchy kończyn, co oznacza, że ciało nie jest w stanie poruszać się, może jedynie kontrolować mięśnie gałek ocznych i oddechowe. Powstrzymuje on od realizacji marzeń sennych.
Paraliż senny – przyczyny
Paraliż senny jest zazwyczaj sygnałem, że ciało nie przemieszcza się płynnie przez etapy snu. Może to być spowodowane zaburzeniem zdolności mózgu do regulacji faz snu. Stan ten często pojawia się po raz pierwszy u nastolatków, ale mogą go doświadczyć także mężczyźni i kobiety w każdym wieku. Nie jest jasne, dlaczego paraliż senny występuje podczas fazy snu REM, ale może to być związane z:
- brakiem wystarczającej ilości snu (bezsenność),
- zaburzeniami psychiczne, np. zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym,
-
narkolepsją – stanem, który powoduje, że osoba nagle zasypia w nieodpowiednim czasie i miejscu lub jest nadmiernie senna w ciągu dnia,
- stosowaniem niektórych leków, takich jak leki przeciwdepresyjne,
- nadużywaniem substancji psychoaktywnych,
- nieregularnymi godzinami kładzenia się spać,
- rodzinnym występowaniem paraliżu sennego.
W wielu przypadkach paraliż przysenny jest jednorazowym lub rzadkim wydarzeniem. Problem stanowi fakt, że może on nie ustępować w momencie budzenia się. Następuje wtedy stan przejściowy pomiędzy jawą a snem. Umysł zaczyna tworzyć halucynacje senne, a ciało nie jest w stanie się poruszyć.
Jakie objawy daje paraliż senny?
Charakterystycznym objawem paraliżu sennego jest brak możliwości poruszania się (człowiek nie jest w stanie ruszać ramionami, nogami, ciałem i głową) lub mówienia przez kilka sekund lub minut w czasie budzenia się czy też zasypiania. Osoba dotknięta paraliżem przysennym może normalnie oddychać i jest w pełni świadoma tego, co się dzieje. Epizod zwykle kończy się samoczynnie. Może też ustąpić pod wpływem dotyku lub głosu innego człowieka. Wiele osób doświadcza paraliżu sennego raz lub dwa razy w życiu, podczas gdy inni doświadczają tego stanu kilka razy w miesiącu lub częściej. To może być nieprzyjemny stan, podczas którego odczuwa się lęk. Niektóre osoby doświadczają halucynacji – widzą, słyszą lub czują rzeczy, których nie ma.
Jaka zadbać o zdrowy sen? Dowiesz się tego z filmu:
Podczas porażenia przysennego można doświadczyć także objawów, takich jak:
- trudności w głębokim oddychaniu,
- nadruchliwość gałek ocznych lub otwarte oczy,
- wrażenie obecności innej osoby w pomieszczeniu (halucynacja),
- lęk.
Epizod może trwać od kilku sekund do kilku minut. W wielu przypadkach paraliż senny jest jednorazowym stanem i nie powtarza się. Nie stanowi on poważnego zagrożenia dla zdrowia. Warto jednak zwrócić się do lekarza, jeśli ktoś:
- często doświadcza paraliżu przysennego,
- niepokoi się tym, że nie może zasnąć lub stara się zasnąć przez długi czas,
- czuje się bardzo senny w ciągu dnia lub ma epizody nagłego zaśnięcia, w różnym czasie i miejscu.
Paraliż senny – leczenie
Paraliż senny nie wymaga szczególnego leczenia. Natomiast w przypadku zaburzeń snu, takich jak narkolepsja, uczucie lęku czy bezsenność potrzebna jest terapia i zmiana nawyków np. przesypianie od sześciu do ośmiu godzin dziennie. Sporadyczny paraliż senny można kontrolować w warunkach domowych. Należy wtedy zachować spokój i nie panikować. Trzeba pamiętać i powtarzać sobie, że jest się w bezpiecznym miejscu, a to, co się dzieje, jest wytworem umysłu. Po uspokojeniu się warto spróbować zmienić sposób oddychania na głębszy – będzie to sygnałem dla umysłu, że trzeba się obudzić (podczas fazy REM oddech jest płytki i szybki). W przypadku ujrzenia innej osoby lub istoty należy wmówić sobie, że jest ona przyjaźnie nastawiona i nie pozwolić przejąć jej kontroli nad myślami. Na koniec warto spróbować poruszyć jedną częścią ciała, np. kciukiem. To powinno przyczynić się do wybudzenia.
Paraliż senny – jak mu zapobiec?
Zapobieganie paraliżowi polega na zapewnieniu organizmowi wystarczającej ilości snu oraz zasypianiu i wstawaniu zawsze o tej samej godzinie. Dodatkowo należy ograniczyć wpływ stresu w życiu – zwłaszcza tuż przed snem. Warto stworzyć odpowiednią atmosferę do odpoczynku – spać w miejscu, które jest wygodne, ciche, ciemne i nie za gorące lub za zimne. Należy unikać jedzenia dużych porcji posiłków, palenia i picia alkoholu lub kofeiny krótko przed snem, a także regularnie ćwiczyć (ale nie cztery godziny przed położeniem się spać).
