Labilność emocjonalna to zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń osobowości. Może przejawiać może nieadekwatnym reagowaniem na bodźce. Trudno dokładnie określić, jakie zachowania człowieka są „normalne”, jednak przyjmuje się, że pewne jego reakcje są bardziej bądź mniej dostosowane do ogólnie przyjętych norm. Dlatego też łatwo zwrócić uwagę na osoby wykazujące nadmierne napięcie, nerwowość, lęk, agresję, jednocześnie potrafiące w niedługim czasie przejawiać drażliwość, obniżenie nastroju, płaczliwość. Osoby chwiejne emocjonalnie mają bardzo duży problem z kontrolowaniem sfery emocjonalnej, szczególnie dotyczy to naturalnych popędów.
Labilność emocjonalna – definicja
Labilność emocjonalna to przeciwieństwo zrównoważenia emocjonalnego, czyli stabilności w sferze emocjonalnej. Same emocje są jednym z wymiarów osobowości człowieka. Jest to złożone zjawisko, a labilność obejmuje następujące cechy:
- nieśmiałość,
- impulsywność,
- nadwrażliwość,
- wrogość,
- agresywność,
- lęk,
- depresja.
Osoby chwiejne emocjonalnie określa się czasami neurotykami. Przejawiają one skrajne reakcje emocjonalne, o nieadekwatnym nasileniu w stosunku do oddziałującego bodźca. Mają skłonność do nadmiernego i przesadnego zamartwiania się. Są drażliwe i często popadają w zły nastrój. Nie potrafią dobrze radzić sobie ze stresem i przejawiają dość dużą skłonność do gniewu, agresji, wrogości. Często popadają w poczucie winy i zmieszania przy innych.
Przyczyny labilności emocjonalnej
Przyczyny takich zaburzeń osobowości zazwyczaj są dość złożone. Labilność emocjonalna jest wynikiem czynników biologicznych, genetycznych i oczywiście środowiskowych. Nieraz podczas terapii osób chwiejnych emocjonalnie okazuje się, że przeżyły one różne ciężkie wydarzenia, które mogły okazać się dla nich traumatyczne. Na rozwój tego typu zaburzeń może mieć wpływ doświadczenie jakichkolwiek traumatycznych przeżyć w dzieciństwie. Zalicza się tu np. molestowanie czy porzucenie.
Typy osób labilnych emocjonalnie
Nie da się stworzyć jednego konkretnego obrazu i charakterystyki człowieka chwiejnego emocjonalnie. Wyróżniono dwa podstawowe typy osobowości labilnej, a mianowicie typ impulsywny i borderline. Człowiek labilny emocjonalnie o podtypie impulsywnym cechuje się brakiem kontroli impulsywnych zachowań. Działa więc „pod wpływem chwili”, gwałtownie. Szybko reaguje na krytykę, łatwo wpada w złość, jest agresywny. Odczuwa stałe napięcie psychiczne. Człowiek chwiejny, cechujący się labilnością emocjonalną o typie impulsywnym, jest nieprzewidywalny we wszelkich swoich działaniach, bardzo często przepełnia go nienawiść, a ponadto skłonny jest do konfliktów, kłótni. Z pewnością nie należy również do osób cierpliwych.
Drugim typem chwiejności emocjonalnej jest borderline. Osobowość takich osób jest bardzo chaotyczna. Przesadnie reagują one na krytykę innych osób, jak również zbyt surowo oceniają samych siebie i własne postępowanie. Ich zachowania, czynności czy zadania ukierunkowane są na udowadnianie czegoś sobie i innym. Wraz z pojawiającymi się w ich codziennym życiu licznymi sprzecznościami, narastają w nich negatywne emocje i lęki.
Zarówno jeden, jak i drugi typ osobowości chwiejnej emocjonalnie charakteryzuje skłonność do impulsywnych zachowań, znaczna labilność w zakresie uczuć. Takie osoby są bardzo drażliwe, gwałtowne, nadpobudliwe, nie potrafią w jakikolwiek sposób zaplanować swojej przyszłości.
Leczenie labilności emocjonalnej
Aby rozpocząć leczenie, należy spróbować rozpoznać przyczynę zaburzeń, choć nie zawsze jest to możliwe. Leczenie chwiejności emocjonalnej polega na połączeniu leczenia farmakologicznego prowadzonego przez psychiatrę, jak i psychoterapii indywidualnej bądź grupowej. Ma na celu przywrócenie równowagi emocjonalnej, pewnego rodzaju harmonii w codziennym życiu. Wymaga jednak ogromu zaangażowania i chęci pacjenta, a także jego pracy nad sobą.
