Bruzda Harrisona nie stanowi izolowanej jednostki chorobowej, ale może zostać wyprowadzona i spłycona w trakcie leczenia choroby podstawowej. Zaniechanie leczenia prowadzi zwykle do postępu zniekształcenia bruzdy oraz rozwijania się dodatkowych deformacji w jej okolicy, np. różańca krzywiczego.
Bruzda Harrisona
Bruzda Harrisona to rodzaj deformacji klatki piersiowej, polegający na wciągnięciu do jej wnętrza mostka i żeber przedniej ściany torsu w ich proksymalnych częściach. Bruzda kształtuje się w linii przyczepów górno-bocznych mięśnia przepony, tworząc charakterystyczne punktowe lub liniowe zapadnięcia na długości przebiegu łuków żebrowych. Deformacja przybiera kształt trójkąta rozchodzącego się od wyrostka mieczykowatego mostka do bocznych łuków żebrowych. Przypadłość stanowi jeden z objawów zaawansowanej krzywicy, czyli przewlekłej choroby wieku wczesnodziecięcego, rozwijającej się na skutek zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej i wywołanej najczęściej przez niedobór witaminy D. Bruzda Harrisona obserwowana jest również w przebiegu tzw. kurzej klatki (wady postawy dotyczącej klatki piersiowej). Deformacja nie stanowi izolowanej jednostki chorobowej, dlatego jej leczenie skupia się na chorobie podstawowej. Ustąpienie zniekształcenia zależy od stopnia jego zaawansowania oraz rodzajów stosowanych metod usprawniających. Łuki żebrowe są asymetrycznie wygięte na zewnątrz po obu stronach klatki, a zaniechanie leczenia zwykle prowadzi do postępu rozległości bruzdy. Deformacja wpływa na pracę narządów wewnętrznych klatki piersiowej oraz ogólny wyglądu sylwetki.
Zobaczcie, w jaki sposób można zadbać o swój kręgosłup:
Przyczyny powstawania bruzdy Harrisona
Do powstania bruzdy Harrisona przyczynia się szereg schorzeń prowadzących do niedoboru witaminy D w organizmie, np. przewlekłe choroby nerek, zaburzenia metabolizmu i wchłaniania jelitowego oraz niedobory pokarmowe. Ponadto niedostępność naturalnego promieniowania światła słonecznego, uwarunkowania genetyczne, mutacje genów prowadzące do rozwinięcia się zespołów (np. zespół Marfana) oraz wrodzone lub nabyte zaburzenia układu kostno-mięśniowego dotyczące klatki piersiowej. W przypadku tego typu czynników dochodzi do szeregu procesów destrukcyjnych, które prowadzą do odwapnienia oraz osłabienia, utraty elastyczności i wytrzymałości tkanki kostno-chrzęstnej okolic mostka, a ostatecznie także zapadania się centralnej części klatki piersiowej.
Jak wygląda bruzda Harrisona?
Bruzda Harrisona to widoczne zapadnięcie mostka i przylegających do niego żeber. Powoduje widoczną deformację w miejscu przyczepu przepony, poniżej bruzdy Harrisona, z lewej strony. Ponadto, do charakterystycznych objawów bruzdy zaliczane są m.in.:
- ogólne spłaszczenie i poszerzenie klatki piersiowej,
- zwiększenie kifozy piersiowej,
- wysunięcie głowy i barków do przodu, odstające łopatki i wypięty brzuch.
Bruzda Harrisona zwykle prowadzi do powikłań na tle układu mięśniowo-więzadłowego klatki piersiowej, m.in. przykurczu mięśni jej przedniej strony (głównie piersiowych i zębatych), a także rozciągnięcia mięśni tylnej taśmy klatki, np. równoległobocznego, najszerszego, czworobocznego i grupy mięśni głębokich, tzw. mięśni core, czyli stabilizatorów kręgosłupa piersiowego. Tego typu deformacja poprzez ucisk narządów znajdujących się wewnątrz klatki piersiowej może wpływać nie tylko na jakość motoryki tułowia, lecz także na mechanikę oddychania i funkcjonalność serca. Może też:
- powodować ogólny dyskomfort związany z wyglądem tułowia,
- wywoływać dolegliwości bólowe klatki piersiowej i grzbietu,
- wpływać na obniżenie pewności siebie i samooceny.
Leczenie bruzdy Harrisona
Leczenie bruzdy Harrisona polega głównie na suplementacji farmakologicznej podstawowej jednostki chorobowej przyczyniającej się do powstania deformacji. Ponadto wyprowadzanie zniekształcenia uzupełnia się o:
- ekspozycję na naturalne światło słoneczne lub sztucznie wytwarzane promienie UV,
- zbilansowaną dietę bogatą w wapń, witaminę D i tłuszcze nienasycone,
- rehabilitację ruchową, czyli ćwiczenia uruchamiające klatkę piersiową i poprawiającą mechanikę oddychania. W przebiegu kinezyterapii zaleca się ćwiczenia oddechowe i rozciągające przednią ścianę klatki piersiowej, wzmacniające kręgosłup piersiowy, a także wysiłek ogólnousprawniający, np. pływanie na plecach i wytrzymałościowe treningi aerobowe, takie jak bieganie, jazda na rowerze czy aerobik. Warto też uzupełnić rehabilitację ruchową o ćwiczenia korekcyjne ukierunkowane na skoliozę, kształtujące prawidłową postawę oraz zwiększającą elastyczność kręgosłupa.
Jeżeli zaawansowana bruzda Harrisona jest oporna na leczenie zachowawcze, można rozważyć chirurgiczną rekonstrukcję klatki piersiowej oraz kompresoterapię poprzez specjalne aparaty ortopedyczne. Zaniechanie leczenia bruzdy Harrisona oraz choroby podstawowej grozi postępem objawów i przetrwaniem deformacji.
Bibliografia:
1. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec Pediatria Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2003.
