Polub nas na Facebooku
Czytasz: Brom – charakterystyka, działanie niepożądane, zastosowanie
menu
Polub nas na Facebooku

Brom – charakterystyka, działanie niepożądane, zastosowanie

brom

Fot: Antoine2K / gettyimages.com

Brom otrzymywany jest ze złóż soli potasowych i wody morskiej. Jego poziom w ludzkim organizmie spada z wiekiem. Zjawisko to zauważa się zwłaszcza po 45 roku życia, a u osób powyżej 75 lat pozostają tylko jego śladowe ilości.

Brom jest pierwiastkiem jak dotąd mało zbadanym, biorąc pod uwagę jego wpływ na ludzki organizm. Zyskał na popularności w ubiegłym stuleciu, kiedy bromek potasu dodawany był do jedzenia na obniżenie popędu seksualnego żołnierzy. Jest wykorzystywany w farmacji, fotografice i rolnictwie.

Co to jest brom?

Brom (Br) to pierwiastek chemiczny nie wykazujący właściwości metalicznych – niemetal. Należy do 17 grupy układu okresowego, czyli fluorowców, gdzie znajdują się także fluor, jod, chlor, astat i tennessine. Jest to ciecz niepalna (wzmagająca palenie innych substancji), lotna, dymiąca, brunatnoczerwona, o nieprzyjemnym, ostrym zapachu podobnym do woni chloru, temperaturze wrzenia 58,8°C i topnienia -7,25°C. Brom reaguje gwałtownie ze związkami organicznymi, węglowodorami, gumą, licznymi tworzywami sztucznymi, fosforem i wieloma metalami, powodując zagrożenie pożarowe i wybuchowe.

Brom jest bardzo łatwo wchłaniany i szybko wydalany z organizmu. Wchłania się przez przewód pokarmowy, skórę i płuca. Największe stężenie bromu znajduje się w przysadce mózgowej. Szacuje się, że może osiągnąć poziom nawet 7–10 razy wyższy niż we krwi.

Występowanie bromu

Brom nie jest minerałem powszechnie występującym w przyrodzie. Jego śladowe ilości znajdują się w skorupie ziemskiej. Znacznie większe jego stężenie obserwuje się w wodzie morskiej. Szczególnie obfita w brom jest sól z Morza Martwego. Na skalę przemysłową otrzymuje się go przez działanie silnych utleniaczy na bromki. Brom w jedzeniu znajduje się w plonach rolnych, warzywach, owocach i produktach zbożowych.

Brom – skutki uboczne

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Food and Agriculture Organization of the United Nations) maksymalna dawka bromu, jaka może być przyswojona bez szkody dla ludzkiego organizmu, wynosi 1,0 mg/kg masy ciała. Znaczne przewyższenie tych wartości powoduje szkodliwe skutki uboczne. Znane są przypadki, gdy nadmiar bromu doprowadził do silnego skurczu głośni i krtani. Zwiększa ryzyko mikrouszkodzeń DNA i pojawienia się problemów z układem oddechowym, a zwłaszcza astmy. Długotrwałe obcowanie z wysokim stężeniem bromu może predysponować do alergii, niewydolności wątroby i zaburzeń psychicznych lub wywołać problemy z koncentracją.

Przekroczenie wartości 20 mg bromu na 100 cm3 krwi może świadczyć o zatruciu. Często spowodowane jest ono nadużywaniem leków uspokajających zawierających związki bromu. Do nagromadzenia tego pierwiastka może dojść także w gruczole tarczowym w przypadku niedoboru jodu. Zatrucie bromem może dawać objawy, takie jak: apatia, ból brzucha przypominający kolkę, brak apetytu, niewyraźna mowa, czyraki, zapalenie spojówek, zaburzenia wzroku, halucynacje, osłabienie odruchów, krwotoki z nosa, obrzęk płuc, pokrzywka, senność i wymioty. Po zatruciu długo występuje osłabienie i zmniejszona odporność organizmu. Nie ma swoistej odtrutki przy zatruciu bromem, stosowane jest tylko leczenie objawowe. Chorym podaje się chlorek sodu wypierający brom. W przypadku kontaktu ze skórą i oczami należy przemyć je bieżącą wodą. Narażenie na działanie bromu o stężeniu 6500 mg/m3 powoduje gwałtowną śmierć.

Brom – jakie ma zastosowanie?

Brom posiada szerokie zastosowanie. Służy przede wszystkim do bromowania związków organicznych i do otrzymywania bromków, czyli produktów niezbędnych w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym i fotograficznym. Stanowi wskaźnik stanu wód. Obecność bromków w wodach pitnych jest istotnym elementem decydującym o procesie uzdatniania wód. Stosowany jest do czyszczenia basenów, wanien w SPA i innych zbiorników wodnych. Wykazuje dużą skuteczność w zwalczaniu bakterii, wirusów i grzybów oraz w utlenianiu zanieczyszczeń obecnych w wodzie, a ponadto nie pozostawia nieprzyjemnego zapachu, w przeciwieństwie do stosowanego powszechnie chloru.

Brom jest czynnikiem uszlachetniającym benzyny silnikowe. Wykorzystywany jest w metalurgii złota i platyny. W niektórych krajach stosowany jest bromowany olej roślinny (BVO), który poprawia walory smakowe potraw. Brom był składnikiem bojowych środków trujących ze względu na trujące i parzące działanie.

Stanowi element produkcji środków dezynfekujących i wybielających, farb, atramentów, filmów i papierów fotograficznych. Stosuje się go do syntezy barwników i związków zmniejszających palność. Jest składnikiem płynów hydraulicznych, chłodniczych i pochłaniających w klimatyzatorach oraz środków stosowanych w uprawach rolnych.

Zobacz film: Syntetyczne odpowiedniki witamin. Źródło: Wiem, co jem. Wiem, co kupuję

Brom w medycynie

Zastosowanie bromu w medycynie nie jest do końca poznane. Stanowi składnik farmaceutyków. Odpowiednie dawki związków bromu rozszerzają oskrzela i ułatwiają oddychanie, dlatego znajdują się w wielu lekach przeciwastmatycznych. Brom był używany dawniej jako środek antyseptyczny. Działa uspokajająco i nasennie, hamując pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego. Łagodzi napięcie nerwowe, niepokój i stres. Jego pozytywne działanie przynoszą zwłaszcza kąpiele w solach mineralnych. Wygładza i oczyszcza skórę, chroni ją przed wolnymi rodnikami, pomaga w odchudzaniu i walce z cellulitem.

Najbardziej znanym związkiem tego minerału jest bromek potasu, który posiadał kontrowersyjne zastosowanie w drugiej połowie XX wieku. W tej postaci brom obniża potencję u mężczyzn. Dodawany był do jedzenia żołnierzom, aby ograniczyć ich napięcie seksualne poprzez zablokowanie wytwarzania testosteronu.

Bibliografia:

1. Winid B., Brom jako potencjalne zagrożenie jakości środowiska wodnego w rejonach eksploatacji górniczej, „Gospodarka Surowcami Mineralnymi”, 2013, 29(2), s. 135-153.

2. Szymańska J.A., Bruchajzer E., Brom. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”, 2006, 2(48), s. 31-49.

3. Góralczyk K., Struciński P., Czaja K. i wsp., Uniepalniacze - zastosowanie i zagrożenie dla człowieka, „Roczniki PZH”, 2002, 53(3), s. 295-305.

4. Seńczuk W., Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, Warszawa, PZWL, 1999.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
131
31
Polecamy
Moc pyłu wulkanicznego, czyli glinka bentonitowa.
Właściwości, zastosowanie, korzyści
Moc pyłu wulkanicznego, czyli glinka bentonitowa. Właściwości, zastosowanie, korzyści Dzień Dobry TVN
Różeniec górski na depresję, zmęczenie i inne dolegliwości.
Jakie właściwości ma arktyczny korzeń?
Różeniec górski na depresję, zmęczenie i inne dolegliwości. Jakie właściwości ma arktyczny korzeń? Dzień Dobry TVN
Czym jest boraks, jakie ma właściwości lecznicze i gdzie znalazł zastosowanie?
Czym jest boraks, jakie ma właściwości lecznicze i gdzie znalazł zastosowanie? TVN zdrowie
Nadmanganian potasu – właściwości i zastosowanie w medycynie
Nadmanganian potasu – właściwości i zastosowanie w medycynie TVN zdrowie
Komentarze (2)
Redakcja serwisu
"Długotrwałe obcowanie z wysokim stężeniem bromu może predysponować do alergii, niewydolności wątroby i zaburzeń psychicznych lub wywołać problemy z koncentracją". To zdanie tekstu zawiera również Informację o wspomnianym przez czytelnika wpływie na psychikę. Nie ma jednak żadnych podstaw i źródeł, by poprzeć treść komentarza Czytelnika. Tekst nie zawiera błędów merytorycznych.
Czytaj całość
Ralf
Artykuł nierzetelny i powierzchowny. Prawie nic nie mówi się o długotrwałym wpływie na psychikę. Trzeba powiedzieć jasno, że brom jest NEUROTOKSYNĄ ! Powinien zostać całkowicie zakazany !
Czytaj całość
Nie przegap
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Goryczak żółciowy – co to za grzyb? Jak go rozpoznać? Czy jest jadalny?
Goryczak żółciowy – co to za grzyb? Jak go rozpoznać? Czy jest jadalny?