Ból języka jest nieswoistym objawem wielu chorób, dlatego długo utrzymująca się dolegliwość nigdy nie powinna być bagatelizowana. Receptory bólowe przekazują wiadomość do mózgu, że dany bodziec wywołujący ból jest szkodliwy dla organizmu. Ból języka często lokalizowany jest po bokach i może występować podczas przełykania.
Ból języka – z czego się bierze?
Jak podkreślają lekarze, ludzki język bogaty jest w zakończenia nerwów czaszkowych oraz liczne naczynia krwionośne. Wśród nerwów obecnych w tym narządzie wyróżnia się: nerw podjęzykowy (nerw XII) unerwiający mięsień języka, nerw językowy (gałąź językowa nerwu V), nerw językowo-gardłowy (nerw XI), nerw krtaniowy górny (pochodzący od nerwu X), a także włókna nerwowe pochodzące od nerwu VII. Zapewniają one wrażenia czuciowe i smakowe oraz odpowiednią ruchomość języka. To właśnie za pośrednictwem wymienionych nerwów receptory bólowe przekazują informację o bodźcach do kory mózgu, która rejestruje je jako ból języka.
Ból języka najczęściej jest spowodowany błahą przyczyną, taką jak np. przygryzienie w czasie żucia, jedzenia lub mówienia. W takim przypadku ból szybko mija i w większości sytuacji nie są potrzebne nawet środki przeciwbólowe. Ponadto ból języka może być wywołany urazami, mocnym ugryzieniem lub przygryzieniem w przebiegu ataku padaczkowego, urazami jatrogennymi (wywołanymi interwencją lekarską) w wyniku zabiegów w obrębie jamy ustnej, np. w czasie leczenia stomatologicznego. Urazy jatrogenne języka najczęściej wynikają z drobnego podrażnienia i uszkodzenia języka i na ogół szybko przemijają.
Ból języka może być wywołany poparzeniem gorącymi substancjami, a także mocnymi kwasami oraz zasadami występującymi np. w żrących środkach chemicznych stosowanych w chemii gospodarczej. Osobom żującym tytoń zdarza się niekiedy przygryźć język, co również powoduje jego uraz, a w konsekwencji ból. Innymi przyczynami bólu są poważne urazy twarzoczaszki, w których trakcie możliwe jest uszkodzenie czy nawet rozerwanie języka. Jak podkreślają lekarze stosowanie źle dopasowanych protez lub obecność nieprawidłowych wypełnień stomatologicznych może wywołać dolegliwości bólowe ze strony języka. W takich przypadkach chory wskazuje na ból języka po bokach. po lewej bądź prawej stronie.
Ból języka w przebiegu zapalenia języka oraz innych chorób
Może się zdarzyć, że ból języka jest wywołany stanem zapalnym języka. W przebiegu zapalenia języka dolegliwościom bólowym towarzyszą także inne objawy: pieczenie, swędzenie, zaczerwienienie, powiększenie lub owrzodzenie języka, pęcherzyki, a także białe plamki na jego powierzchni. Stany zapalne języka mogą być wywołane zakażeniami bakteryjnymi (paciorkowcami), zakażeniami grzybiczymi (najczęściej jest to kandydoza języka), zakażeniami wirusowymi (np. wirusem opryszczki), Może występować w przebiegu ogólnoustrojowych chorób takich jak niedobór niacyny (witamina B3) prowadzącym do pelagry,niedokrwistość wynikająca z niedoboru żelaza. alergie, AIDS, cukrzyca, pęcherzyca, kiła.
Należy mieć na uwadze, że ból języka może być wywołany chorobami nowotworowymi. Nie należy tego bagatelizować, zwłaszcza gdy osoba zmaga się z długotrwałą i uporczywą dolegliwością bólową tego narządu powinna niezwłocznie udać się do lekarza. Diagnostyka bólu języka pochodzenia nowotworowego opiera się na badaniu otolaryngologicznym. Rak języka dotyka najczęściej osoby po 60. roku życia, nadużywające alkoholu i tytoniu. Możliwe, choć stosunkowo rzadkie, są przerzuty nowotworowe na język z innych organów. U osób z rakiem języka rokowania nie należą do najlepszych, a śmiertelność wynosi 40–60%.
Jak zbudowany jest układ pokarmowy? Dowiesz się tego z filmu:
Leczenie bólu języka – jak sobie poradzić?
Leczenie bólu języka i radzenie sobie z tą dolegliwością jest zależne od stopnia nasilenia bólu i przyczyny, która go wywołała. Jeśli ból spowodowany jest drobnym urazem, w większości sytuacji nie ma podstaw, by stosować środki przeciwbólowe. Jeśli obrzęk, podrażnienie i ból jest silny, warto wykonać ziołowe płukanki, maści miejscowo znieczulające, maści przyspieszające gojenia, a także niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
Jeśli wskazane preparaty nie przynoszą pomocy, a ból nadal się utrzymuje, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa, który może wykluczyć potencjalne stany zapalne i choroby, które mogą wywoływać ból języka. Pomocne mogą okazać się środki przeciwdrobnoustrojowe, a także suplementacja witamin w sytuacji wystąpienia ich niedoborów. Osoby skarżące się na ból języka i noszące protezy bądź mające wypełnienia stomatologiczne powinny upewnić się, czy przyczyną dolegliwości nie jest źle dobrana proteza bądź wypełnienie, które ociera powierzchnię języka. Osoby z tego typu problemami często lokalizują ból języka po bokach lub z tyłu.
Bibliografia
- Sylwanowicz W., Anatomia człowieka: podręcznik dla studentów medycyny, wyd. 2., Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1974
